რატომ არ მინდა მართლმადიდებელი ვიყო...

არცთუ იშვიათად ისმის საეკლესიო აქტივისტების მხრიდან გულისტკივილი იმის შესახებ, რომ იეჰოვას მოწმეებს სურვილი არ აქვთ მართლმადიდებლური მრწამსი მიიღონ და ორთოდოქსული მრევლის რიგებში გაერთიანდნენ. მათი მსჯელობის თანახმად, მოწმეების ამგვარი კატეგორიული უარის მთავარ მიზეზს, ამ უკანასკნელთაგან «მართლმადიდებლური რწმენის განსაკუთრებული სილამაზის», «ღვთის ძიების სიღრმისეული გამოცდილებისა» და «სულზე მზრუნველობის ძალის» ჩაუწვდომლობაა, რომელიც ამ რელიგიაში დევს. მათი აზრით, მოწმეები მეტ ყურადღებას რომ ავლენდნენ მართლმადიდებლობის მიმართ, მათ წინაშე ყველა მისი უპირატესობები გაიხსნებოდა.  

  სიმართლე რომ ვთქვა, ასეთი მოსაზრება ძალზე უცნაურად მეჩვენება. ისეთი გრძნობა მიჩნდება, რომ მათ, ვინც მსგავსად საუბრობს, ან ცუდად ესმით იეჰოვას მოწმეების მართლმადიდებლობისაგან დისტანცირების ჭეშმარიტი მიზეზები, ან შეგნებულად ცდილობენ თვალის დახუჭვას რეალურ სიტუაციაზე მოცემულ საკითხში.  

  მე ვარ იეჰოვას მოწმე 20 წლიანი სტაჟით. თავის დროზე, ვიყავი რა რელიგიური ადამიანი, ტრადიციულად მართლმადიდებლობას მივაკუთვნებდი თავს, დავდიოდი ეკლესიაში, თაყვანს ვცემდი გამოსახულებებს, ვანთებდი სანთლებს... მოკლედ, იმას ვაკეთებდი, რასაც სხვა, ჩემსავით ღვთისკენ ლტოლვის მქონე ადამიანები აკეთებდნენ. 1992 წლიდან მე იეჰოვას მოწმეებთან დავიწყე ბიბლიის შესწავლა. ამის პარალელურად მე უნებლიედ აღმოვჩნდი მოსაზრებების რელიგიურ-იდეოლოგიურ გზაჯვარედინზე, რომელსაც გამოთქვავდნენ როგორც მართლმადიდებლები, ისე იეჰოვას მოწმეები. ამისაგან თავის არიდება შეუძლებელი იყო, ამ უკანასკნელების მხრიდან საკუთარი მრწამსის პირველებთან გაზიარების სპეციფიკისა და მზადყოფნის გათვალისწინებით. ამიტომ მე ძალიან კარგად მესმის იმის ჭეშმარიტი მიზეზი, თუ რატომ მიდიან მოწმეები იმის მყარ დასკვნამდე, რომ მართლმადიდებლობა არ შეესაბამება ქრისტეს სახარებიასეულ სწავლებას და, შესაბამისად, მოცემულ რელიგიას არ აღიქვამენ როგორც მათი სულიერი ძიების მოთხოვნილებების დამაკმაყოფილებელს. და აქ საქმე სულაც არაა იმ მოგონილ მიზეზებში, რომლის შესახებაც გამუდმებით საუბრობენ ზემოთ აღნიშნული მართლმადიდებელი აქტივისტები. ჭეშმარიტი მიზეზები გაცილებით უფრო ღრმაა და ისინი უშუალოდ პირადი ანალიზითა და შედარებითაა განპირობებული, რომლებსაც მოცემულ საკითხში, თითქმის ყველა იეჰოვას მოწმე აკეთებს. ქვემოთ მე პირადად ჩემს მიერ გაკეთებულ დასკვნებს გაგიზიარებთ მოცემულ საკითხთან დაკავშირებით, მაგრამ, ვფიქრობ, რომ მრავალი მოწმე დაეთანხმებოდა ჩემს სიტყვებს.  

  მაშ ასე, პირადად ჩემთვის იმის ძირითად მიზეზს, თუ რატომ არ მინდა რომ მართლმადიდებელი ვიყო, წარმოადგენს სრული შეუსაბამობა იმ სახარებისეულ სულს, რომელსაც მე ახალი აღთქმის კითხვისას ვხედავ და შევიგრძნობ, და იმ სულს შორის, რომლის ფორმირებასაც მართლმადიდებლობა ახდენს, როგორც ასეთი. მე მათ ვადარებ და ორ აბსოლუტურად განსხვავებულ სამყაროს ვხედავ, რომლებიც სავსებით განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან და, უფრო მეტიც, უკიდურესად ეწინააღმდეგება ერთი მეორეს. როდესაც ქრისტიანობაზე ვფიქრობ, მე მის სახარებისეულ საძირკველს — სიტყვისა და სწავლების უბრალოებაში ვხედავ, რომელიც უშუალოდ მისმა დამფუძნებელმა, იესო ქრისტემ მოგვცა. ის თავის სწავლებას გასაგებად ადვილი და ლოგიკურად სავსებით საფუძვლიანი სიტყვით გადასცემდა, რომელიც თითქმის ყველა ადამიანს ესმოდა (2 კორინთელები 11:3). იესო აცნობიერებდა ქვეყნიერებაში თავისი მისიის მნიშვნელობას — ცოდვაში დაკარგული ადამიანებისათვის მიეცა შესაძლებლობა დაენახათ სიცოცხლისმომცემი სინათლე, ჩასწვდომოდნენ ღვთის ნებას და დაახლოებოდნენ მას. ის მკვეთრად განსხვავდებოდა მისი თანამედროვე ფარისევლებისაგან, მწიგნობრებისა და სხვა მსგავსი «ბრძენებისაგან», რომლებიც «ადამიანური ტრადიციების» ცოდნას, გადარჩენის ბილეთის სტატუსს ანიჭებდნენ (მარკოზი 7:6-8). ის არ ცდილობდა მათ ფილოსოფიას საკუთარი განსაკუთრებული ფილოსოფიით დაპირისპირებოდა. ღვთის შეცნობისათვის, რომელსაც ის სთავაზობდა, ადამიანისაგან არ მოითხოვებოდა განსაკუთრებული ცოდნა ან უმაღლესი განათლება. პირიქით, მოციქული პავლე აღიარებდა, რომ 1 საუკუნის ქრისტიანთა შორის «ბევრნი არ [იყვნენ] ხორციელად ბრძენნი, ბევრი არ [იყვნენ] ძლიერნი და ბევრი არ [იყვნენ] დიდგვაროვანნი» (1 კორინთელები 1:26). მანამდე კი ის წერდა, რომ, ქრისტიანებისაგან განსხვავებით, «იუდეველები ნიშნებს ითხოვენ, ბერძნები სიბრძნეს ეძებენ, ჩვენ კი ვქადაგებთ ბოძზე გაკრულ ქრისტეს, რაც იუდეველებისთვის დაბრკოლებაა, უცხოტომელებისთვის — უგუნურება» (1 კორინთელები 1:22,23). უბრალო დასკვნა, რომელიც შეგვიძლია გავაკეთოთ, ესაა ის, რომ იესო დაინტერესებული არ იყო ჭეშმარიტების, «საიდუმლოებების» სქელ ფარდაში და უბრალო ხალხისა და მცირე განათლების მქონე ხალხისთვისაც კი მიუწვდომელ მისტიკურ საკრალურობაში გახვევით. მისი სწავლებები იმდენად გასაგები და უბრალოც კი იყო, რომ თავისი მრავალსაუკუნოვანი ფილოსოფიის სკოლით თავმომწონე ბერძნულენოვანი სამყაროსთვის, ის ისე გამოიყურებოდა როგორც «უგუნურება» (1 კორინთელები 1:27-29). პავლემ ათონელი ფილოსოფოსებისაგან «მოლაყბის» წოდებაც კი დაიმსახურა (საქმეები 17:18).   

  როდესაც ადამიანი წყალში იხრჩობა, მაშველი არ დაიწყებს მისთვის ფორმალური და ნაკლებად გასაგები კითხვების დასმას. როდესაც ადამიანი გამვლელს ეკითხება თუ როგორ იპოვოს მოცემული მისამართი, ის ყველაზე ნაკლებად მოელის პასუხად ბუნდოვანი, ნახევრად ფილოსოფიური მსჯელობის მოსმენას. ყველა მსგავს შემთხვევაში ადამიანი მკაფიო და გასაგებ ხელმძღვანელობას საჭიროებს, რომლებიც მას მაშინვე დაეხმარებიან აუცილებელი ქმედებების განხორციელებაში. მთელი ჩემი არსებით ვაცნობიერებ, რომ ზუსტად ასეთი უნდა იყოს მომაკვდავი კაცობრიობის მიმართ გადამრჩენი ღმერთის მიერ მოწოდებული ცნობა. ადამიანები საჭიროებენ ნათლად ესმოდეთ თუ რაში მდგომარეობს ღვთის ნება, მათ ესაჭიროებათ მასთან გახსნილი ურთიერთობისადმი წვდომა, ყოველგვარი ფორმალურ-რიტუალური პირობითობის გარეშე, რომლებიც «საიდუმლოებების» წყვდიადითა და "წმინდა" მისტიკის ხელოვნური ნადებითაა დაფარული. ასეთ, ყველა ადამიანისათვის ხელმისაწვდომ ქრისტეს სიტყვებს, მე სახარებაში ვხედავ. ის მართლაც გასაგები, უბრალო, ლოგიკური და რეალურ ცხოვრებაში გამოყენებადია.  

  მართლმადიდებლობამ კი სრულიად სხვა გზა აირჩია, ესაა გზა, რომელზეც ადამიანი ღვთისაგან ჩამოცილებული აღმოჩნდა რიტუალური ღვთისმსახურების მჭიდრო რიგების, დადგენილი სიტყვათა წყობებისა და საკრალური გამოსახულებების გამო. მე მართლმადიდებლობაში იმ ტრადიციული პირობითობებისაგან და «ადამიანური მცნებებისაგან» თავისუფლების იოტასაც კი ვერ ვხედავ, რომლის შესახებაც თავად იესო გვაფრთხილებდა:  

  «ტყუილაუბრალოდ მცემენ თაყვანს, რადგან ადამიანთა მცნებებს ისე ასწავლიან, როგორც სწავლებებს. ღვთის მცნება მიატოვეთ, ადამიანთა ადათ-წესებს კი მტკიცედ იცავთ» (მარკოზი 7:7,8).  

  სახარებისეული გულმოწყალე და ხელმისაწვდომი იესოს ადგილი მკაცრმა მართლმადიდებლურმა «იესომ» დაიკავა, იმან, რომელიც ადამიანებისაგან ითხოვს სიტყვათა წყობის სპეციალურ ფორმას სპეციალურ ენაზე, ფიზიკური მოქმედებების სპეციალურ პრაქტიკას, ხელების მოძრაობას, განსაკუთრებული სახის ტანსაცმლის ჩაცმას, სპეციალურ და ხანგრძლივ ცერემონიებს ამ ცერემონიებისათვის სპეციალურად აშენებულ შენობებში. ასეთი იესო მოულოდნელად გადაიქცა მკვდრად, არასახარებისეულად, ფორმალური წეს-ჩვეულებების დამცველად. მე ნამდვილად დამაფიქრებდა ადამიანების მიმართ იესოს ასეთი მკვეთრი ტრანსფორმაცია. განა უცნაური არ არის, რომ ადრე ნებისმიერ ადამიანს შეეძლო იესოსთან მისვლა, ხელებით წინასწარი მანიპულაციების გარეშე სახის, მკერდისა და მხრების მიდამოებში და შეეძლო მას დალაპარაკებოდა სპეციალურად დაზეპირებული, მკაცრი თანმიმდევრობით დალაგებული სიტყვების გარეშე და ამავ დროულად არ შეშინებოდა იმისა, რომ იესო მასზე შეიძლება გაბრაზებულიყო? ეხლა კი რაღაც უცნაური მიზეზის გამო ის მკვეთრად შეიცვალა და საკუთარი თავისადმი მთელ იმ უზარმაზარ რიტუალურობას მოითხოვს, რომლის დარღვევაც არ შეიძლება! ძალიან უცნაურია! მით უმეტეს, რომ ბიბლია იესოზე სრულიად საპირისპირო რამეს ამბობს, კერძოდ კი იმას, რომ «იესო ქრისტე იგივეა გუშინ, დღეს და მარადიულად» (ებრაელები 13:8).

  მოცემული ბიბლიური მითითების გათვალისწინებით, მე მიმაჩნია, რომ იესო მართლაც «იგივე» დარჩა, მაგრამ მართლმადიდებლობა ძალიან შეეცადა მის შეცვლას და ის საკუთარი დოქტრინის კონცეპციას მოარგო. მართლმადიდებლობამ ძალისხმევა მოახმარა, რომ სახარებისეული ცოცხალი იესო მონუმენტალური, და ამიტომ ცივი და ფორმალური იესოთი შეეცვალა. და რაც უფრო მეტად ვადარებ სახარებისეულ ცოცხალ იესოსა და მართლმადიდებლურ «იესოს», მით უფრო მეტად ვხედავ უზომო განსხვავებას პირველსა და მეორეს შორის. და ეს განსხვავება მართლმადიდებლობის სასარგებლოდ როდია.

მე ვხედავ, რომ მართლმადიდებლობა თავიდანვე საგნობრიობითა და სიმბოლიზმით დაავადებული აღმოჩნდა. და ეს დაავადება მრავალი საუკუნის განმავლობაში გრძელდება, სულ უფრო ღრმავდება და ქრონიკულ ფორმას იღებს. მას არ ძალუძს იმ უბრალო ჭეშმარიტებების მიღება, რომლებიც ქრისტემ და მისმა მოციქულებმა წარმოთქვეს. გავიხსენოთ საყვედური, რომელიც იესომ თომას უთხრა, რომლისთვისაც ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომის რწმენა პირდაპირ იყო დაკავშირებული მისი სხეულის ნახვის შესაძლებლობასთან:  

  «იმიტომ ირწმუნე, რომ მიხილე? ბედნიერნი არიან, რომლებიც ვერ ხედავენ, მაგრამ სწამთ» (იოანე 20:29).  

  სხვა მოციქულმა, პეტრემ, «რწმენის მნიშვნელობის» შესახებ იგივე მნიშვნელოვანი აზრი დაადასტურა სიტყვებით: «თუმცა არასოდეს გინახავთ იგი, მაინც გიყვართ» (1 პეტრე 1:7,8).  

  ასევე მოციქულმა პავლემაც გაუსვა ამას ხაზი, როდესაც დაწერა: «როცა ხილულს კი არ ვუყურებთ, არამედ უხილავს; ხილული დროებითია, უხილავი კი - მარადიული [...] რადგან რწმენით დავდივართ და არა ხილვით» (2 კორინთელები 4:18; 5:7).

  მოციქული არაერთხელ უსვამდა ხაზს ჭეშმარიტი რწმენის «ქრისტეს შესახებ... მოსმენილთან» და არა რაიმე ხილულ ნივთებთან კავშირს, რომლებსაც ადამიანებმა გარკვეული საკრალური სიმბოლიზმი მიაწერეს (რომაელები 10:17). «რადგან, როცა ხედავს კაცი რამეს, რაღა იმედზეა ლაპარაკი?» (რომაელები 8:24,25. შეადარეთ ებრაელები 11:1).  

  პირველი ქრისტიანებისათვის უცხო იყო აზრი, თავისი მსახურება «წმინდა» ნივთებით დაებინძურებინათ. მათ არ ჰქონდათ არც საკურთხევლები, არც ხატები, არც სპეციალური ტანსაცმელი ღვთისმსახურების შესასრულებლად, არც სასაკმევლეები, არც სასხურებლები, არც თასები ნაკურთხი წყლისათვის, არც დიკირიები ან ტრიკირიები, არც ანტიმინსები და არც მრავალი რამ იმიდან, რაც შემდგომ დამკვიდრდა მართლმადიდებლურ პრაქტიკაში. ჩვენ ვერ ვხედავთ სახარებებში, რომ იესო ან მისი მოციქულები, ადამიანთათვის ღვთის შესახებ ჭეშმარიტების გადაცემისას, იყენებდნენ ყველა მსაგავს ნივთებს, და მით უმეტეს, რომ მიუთითებდნენ მათ რაიმე განსაკუთრებულ მნიშვნელობაზე ღვთისადმი თაყვანისმცემლობაში.  

  ამასთან დაკავშირებით ადამიანში, რომელიც გადაწყვეტს უფრო ახლოს გაეცნოს საკითხს, თუ საიდან იღებენ სათავეს ყველა ეს მართლმადიდებლური საგნები, არცთუ მცირე გაკვირვებას გამოიწვევს ის გარემოება, რომელსაც პრაქტიკულად ერთსულოვნად ესმება ხაზი ყველა სპეციალიზირებულ რელიგიურ ცნობარებში: ყველა მათგანი ამტკიცებენ, რომ ეს ნივთები, რომლებიც საეკლესიო პრაქტიკაში «სიწმინდეების» სახითაა წარმოდგენილი, მხოლოდ და მხოლოდ IV საუკუნეში გამოჩნდნენ და არაფერი საერთო არ ჰქონიათ მოციქულთა დროის პრაქტიკასთან. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, იესოს და მის მოციქულებს თუ მიაჩნდათ, რომ ღვთისმსახურებისას მათთვის აუცილებელი არ იყო ქადაგებებისთვის რიტუალური სახე მიეცათ და «სიწმინდეების» სახით, ნივთების მთელი გროვა გამოეყენებინათ, ე.წ. «ქრისტიანების» შედარებით გვიანდელმა თაობამ რატომღაც გადაწყვიტა, რომ ყოველივე ამის გარეშე ქრისტიანების ყოფა შეულებელი იყო. რითაც მართლმადიდებლობამ შეგნებულად დაამახინჯა ის უბრალოება და გახსნილობა, რომლის მეშვეობითაც ქრისტიანული კრება მოციქულთა დღეებში ქმნიდა ღვთის დიდებას. მან ეს გზა მოუხერხებელი, მრავალრიცხოვანი წესებითა და ფორმალობებით გადატვირთული გახადა (მათე 23:1-4).

მე ასეთი მოსაზრებაც გამიგია: «ჩვენ, რა თქმა უნდა, გვესმის, რომ ღმერთი "ხელთქმნილ ტაძრებში არ მკვიდრობს, არც ადამიანთა ხელით სამსახურს მოითხოვს, თითქოს რამე სჭირდებოდეს" (საქმეები 17:24,25). მაგრამ ეს ტრადიციები საჭიროა იმასთან დაკავშირებით, რომ ჩვეულებრივ ადამიანებს არ ძალუძთ ღმერთის აღქმა რწმენის თვალებით. ადამიანები მიჩვეული არიან ხილულ «წმინდა» ფორმებს, ნივთებს, ტრადიციებს. ეს მათ ეხმარება ხაზი გაუსვან საკუთარ რელიგიურობას». მაგრამ ნუთუ უცნაური არაა ამის მათი პირიდან მოსმენა, ვინც პრეტენზიას აცხადებს, რომ ისინი არიან «ქრისტეს მსახურები»? განა ისინიც ისე არ უნდა ასწავლიდნენ როგორც იესო და მოციქულები ასწავლიდნენ? იესო თუ ასწავლიდა იმავეს, რასაც მსაგავსი მართლმადიდებელი მღვდლები ასწავლიან? მას მიაჩნდა, რომ ადამიანებისთვის, მათი რწმენის გამო, მასიური რიტუალების ჩამონათვალის მიცემა არ იყო საჭირო — რაც ნიშნავს, რომ მას რაღაც არ ესმოდა იქიდან, რაც ეხლა მართლმადიდებლებს «ესმით»? პირიქით, იესოს ესმოდა, რომ ადამიანებმა კი არ უნდა მოახდინონ ქრისტიანული რწმენის ადაპტირება საკუთარი ჩვევებისა და გემოვნების მიხედვით; არამედ თავად ადამიანები საჭიროებენ საკუთარი აზროვნებისა და მოთხოვნილებების შეცვლას სახარებისეული სწავლების შესაბამისად! თანაც ეს მოთხოვნა იმდენად უკომპრომისოა, რომ იესომ გაფრთხილება მოგვცა:

  «არ იფიქროთ, რომ დედამიწაზე მშვიდობის მოსატანად მოვედი, მშვიდობის კი არა, მახვილის მოსატანად მოვედი... და ვინც არ იღებს თავის წამების ბოძს და არ მომყვება, ჩემი ღირსი არ არის» (მათე 10:34-38).  

  ან კი როგორ უნდა დავუჯერო ზემოთმოყვანილ თავის მართლებას, როდესაც არა მხოლოდ ჩვეულებრივი ეკლესიის მრევლი სწავლობს საგნების მეშვეობით რწმენას და არა სულით, არამედ თავად საეკლესიო კრებულიც იმავე წეს-ჩვეულებების შესრულებას აგრძელებს არა ღვთისმსახულების დროსაც კი, თაყვანს სცემენ «სიწმინდეებს», კოცნიან და ლოცულობენ «წმინდა» ნივთების წინაშე და პირჯვარს ისახავენ დახატული გამოსახულებების წინ! მრევლი თუ ჯერ კიდევ «ჩვილთა» გზით დადის, მაშინ მათი «მწყემსები» რაღატომ დადიან იმავე გზებით? იმიტომ ხომ არა, რომ თავად იმყოფებიან უღრან უცოდინრობაში? ცოდვაა, როდესაც მასწავლებლები მთელი ხალხის გასაგონად არ ასწავლიან, რომ ქრისტიანული რწმენა არ საჭიროებს რიტუალურობას. მაგრამ როდესაც თავად მასწავლებლები ცვლიან სახარებისეულ რწმენას უღმერთო რიტუალურობაზე, მაშინ ეს უკვე ორმაგი ცოდვაა. იესომ ამის შესახებ თქვა:«ბრმა მეგზურები არიან. თუ ბრმას ბრმა მიუძღვის, ორივე ორმოში ჩავარდება» (მათე 15:14).

  და ყოველივე ამის შემდეგ როგორ უნდა ვუყურო მართლმადიდებლობას? როგორც ქრისტეს მოწაფეობის ჭეშმარიტ გზას? სამწუხაროდ, პირიქით...

რაც შეეხება ხატების საკითხს... მე არ შემიძლია მცირე სერიოზულობით მაინც მივუდგე იმ ტყუილ თავის მართლებას, როდესაც ამ პრაქტიკის შესახებ ამბობენ: «ჩვენ თვითონ ხატებზე კი არ ვლოცულობთ, არამედ მათზე, ვინც ხატებზეა გამოსახული». ისეთივე საკვირველი და ძველი გამონათქვამია როგორც მსოფლიო. ზუსტადაც რომ როგორც მსოფლიო! იმიტომ რომ ზუსტად ამავე თავის მართლებას იყენებდნენ ასევე წარმართებიც. მაგალითად, ანტიკური ქრისტიანობის ცნობილი კრიტიკოსი ცელსი, როდესაც ქრისტიანთა მხრიდან მომდინარე ბრალდების გაბათილებას ცდილობდა იმის შესახებ, რომ წარმართები თაყვანისმცემლობაში კერპებს იყენებდნენ, ასეთ რამეს ამბობდა: «მხოლოდ სრული იდიოტი თუ მიიჩნევს მათ ღმერთებად და არა ღმერთების შესაწირავად და მათ გამოსახულებად» («მართალი სიტყვა»). როგორც ვხედავთ, წარმართი-კერპთაყვანისმცემლებისათვის აბსოლუტურად უცხო იყო აზრი, რომ მათ ტაძრებში და სახლებში მდგარი კერპები არსებითად ღმერთებს წარმოადგენდნენ. პირიქით, მათ ზუსტად ისეთივე დამოკიდებულება ჰქონდათ თავისი კერპების მიმართ, როგორიც დღევანდელ მართლმადიდებლებს აქვთ ხატების მიმართ. მათ გაგებაში კერპები მათი ღმერთების მხოლოდ ანარეკლები, მსგავსებები (ბერძნულიდან «eikon», «икона», «ხატი») იყვნენ, რომლებიც მათი წარმოდგენით ზეცაში, ოკეანეში ან დედამიწის სიღრმეებში ბინადრობდნენ, რასაც სკოლის ნებისმიერი მოსწავლე დაგიდასტურებთ, რომელიც ანტიკური მსოფლიოს ისტორიას სწავლობს. მიწიერ ტაძრებში კი მხოლოდ მათი გამოსახულებები იფინებოდა, რომლის მეშვეობითაც კერპთაყვანისმცემლები ლოცვებს აღუვლენდნენ თავის ღვთაებებს, რომლებიც სხვა სფეროებში ბინადრობდნენ. და ასეთი გაგება იმდენად მიღებული და გავრცელებული იყო, რომ ზემოთ მოხსენიებული ცელსი, რადგან არანაირად არ მოელოდა თავისი თანატომელების მხრიდან პრეტენზიებს, სრულიად დარწმუნებული საჯაროდ ამბობდა, რომ სხვანაირად «მხოლოდ სრულ იდიოტებს» შეეძლოთ ეფიქრათ.  

  ანალოგიური დამოკიდებულება ჰქონდათ გამოსახულებების მიმართ ასევე მრავალ სხვა წარმართულ ცივილიზაციაში. ეგვიპტის რელიგია, რომელიც სახელგანთქმულია ღმერთების გამოსახულებების სიმრავლით, ზუსტად ასევე მოიაზრებდა გამოსახულებების უკან არა თავად ღვთაებრივ არსს, არამედ მხოლოდ მის მსგავსებას. ღმერთები კი თავად ეგვიპტელების გაგებით ცხოვრობდნენ, როგორც ერთ-ერთი პირამიდის ტექსტში წერია, «ცაში, მიწაზე და წყალზე, ჩრდილოეთში და სამხრეთში, დასავლეთში და აღმოსავლეთში». ძველი სლავების რელიგიურ პრაქტიკაში, როგორც ცნობილია, ჩვეულებრივ საქმეს წარმოადგენდა ღმერთების გამოთლილი გამოსახულებების დადგმა, მაგრამ წარმართების გაგებაში ესენიც მხოლოდ იმ ღვთაებების მსგავსებებს წარმოადგენდნენ, რომლებიც გარე სფეროში ცხოვრობდნენ. მსგავს კერპებზე ლოცვისას, სლავები უხილავ ღვთაებებს მიმართავდნენ.  

  მაშ ასე, ახლით რითი სურს თავი იმართლოს მართლმადიდებლობამ, საკუთარ რელიგიურ პრაქტიკაში დამკვიდრებული, ხატებისა და სხვადასხვა «წმინდანების» გამოსახულებების წინაშე ლოცვის გასამართლებლად? იმის მტკიცება, რომ ისინი ამით უხილავ ღმერთზე ლოცულობენ და არა თავად გამოსახულებებზე, როგორც შეგვიძლია დავრწმუნდეთ, მართლმადიდებლების მიერ პირდაპირ წარმართი-კერპთაყვანისმცემლებისგანაა დასესხებული. ასეთი თავის მართლებები ძალიან დიდი ხნის წინ ჟღერდა და თავიდან წარმართები ცდილობდნენ მისით თავი ემართლებინათ პირველი ქრისტიანების წინაშე. შემდგომ კი... შემდგომ კი ქვეყნიერებასთან შერწყმული «ქრისტიანების» შედარებით გვიანდელმა თაობამ, თავადაც დაიწყეს უკვე ძალიან კარგად ნაცნობი ფრაზების გამოყენება, უკვე საკუთარი კერპების პრაქტიკის დასაცავად, რომლებიც წარმართთაგან გადმოიღეს, მაგრამ თითქოსდა უკვე «ქრისტიანული» წესით. მაგრამ რაც არ უნდა უწოდო ამ პრაქტიკებს, გინდა «უძველესი საეკლესიო ტრადიცია», გინდა «ღვთისშეცნობის საშუალება», გინდა კიდევ ათასგვარად, თავად ღმერთი თავისი სიტყვის მეშვეობით ამ საქმეს პირდაპირ და არაპოლიტკორექტულად უწოდებს: კერპთაყვანისმცემლობას! და არა სხვა რამეს!  

სხვათაშორის, შეადარეთ ვიკიპედიაში (რუსულად) მოცემული იმის განმარტება, თუ რა არის «კერპი», იმას, თუ თავად როგორ ცდილობენ საკუთარი კერპთაყვანისმცემლობის გამართლებას მართლმადიდებლები: «Идол — физическое 2-мерное (рисунок) или 3-мерное (статуя, статуэтка) изображение божества или духа, служащее образной визуальной интерпретацией духовной силы (божества), которой производится религиозное поклонение. ვინაიდან და რადგანაც კერპი გამოიყენება როგორც მატერიალური «შუამავალი» ადამიანსა და ღვთაებას შორის, ამიტომ ის ბრმა თაყვანისცემის საგნად ითვლება. განა მართლმადიდებლური თვალსაზრისით ხატი ღმერთის «ვიზუალური ინტერპრეტაცია» არ არის?

  განა რელიგიური გამოსახულებები მათთვის «ღვთაებასა და ადამიანს შორის შუამავალი» არ არის? შეიძლება სასაცილო იყოს ამ ყოველივეს თვალის დევნება, მაგრამ მართლმადიდებლური თავის მართლებები ერთი-ერთში ემთხვევა ზემოთ მოყვანილ წარმართ-კერპთაყვანისმცემლების თავის მართლებებს!  

  ღმერთი წმინდა წერილებში მრავალჯერ მიუთითებს თაყვანისმცემლობაში რელიგიური გამოსახულებების გამოყენების აბსოლუტურ უაზრობაზე. ფლამუნის 113:11-16; 134:15-18; ესაიას 44:9-20 და მრავალი სხვა ბიბლიური მუხლი (საპატრიარქოს თარგმანი) პირდაპირ უსვამენ ხაზს ამ გარემოებას. «გამოსახულების ყველა შემქმნელი არარაობაა, ფუჭი იქნება მათი სასურველი კერპები» - თითქოსდა, მეტი რაღა უნდა ითქვას, რათა ეკლესიებში გამოსახულებების თაყვანისცემის მომხრეებმა ბოლოსდაბოლოს გაიგონ ეს? (ესაია 44:9). მაგრამ ღვთის მიერ ასე ნათლად ნათქვამი სიტყვების მიუხედავადაც კი არ სურს მართლმადიდებელ სამღვდელოებას, რომ საყვარელ ტრადიციებს უღალატოს. უბრალო და არაორაზროვანი ბიბლიური მითითების საპირისპიროდ, მართლმადიდებლობამ "ბრძნული" ნისლით მოცული მოსაზრებების მთელი ბიბლიოთეკები შექმნა «ღირსი მამებისა» და «წმინდანების» სახელით, რათა დაამტკიცოს, რომ ღვთის ეს მითითებები ყველას და ყველაფერს ეხება, მართლმადიდებლობის გარდა. «და სწორიცაა, ყველა სხვას — კერპები აქვთ, აი ჩვენ კი — «წმინდა ხატები», რომელზეც ღვთიური აკრძალვა არ შეიძლება რომ ვრცელდებოდეს»...  

  უკაცრავად, მაგრამ, მაშინ რა განსხვავებაა ასეთ შემთხვევაში მართლმადიდებელთა თავის მართლებასა და ძველი ისრაელების აზროვნების მანერას შორის, რომელთაც ოქროს ხბო ჩამოასხეს «იეჰოვას დღესასწაულისათვის»? (გამოსვლა 32:3-5). მათი გაგებით, მათ მიერ გაკეთებული გამოსახულება ზუსტად ის ღმერთი იყო, იეჰოვა, რომელმაც ისინი ეგვიპტიდან გამოიყვანა. ისინი მოსეს ელოდნენ, რომელიც ღვთის წინაშე იყო წარმდგარი, მაგრამ ვერ მოითმინეს და გადაწყვიტეს თავად დაედგინათ ღვთისადმი თაყვანისცემის წესები და სახე. მოიწონა ისინი თავად იეჰოვამ? პასუხის გასაგებად გამოსვლის 32-ე თავი გადაშალეთ და გაიგებთ თუ როგორი დამოკიდებულება აქვს იეჰოვას მსგავსი თვითშემოქმედებისადმი.  

  ასევე «მოსეს გაკეთებული სპილენძის გველის» შემთხვევაშიც, რომელიც მან გველების ნაკბენებისაგან დასაცავად გააკეთა, იეჰოვამ ბრძანა მისი განადგურება (რიცხვები 21:8, 9; 2 მეფეები 18:4). და ამის მიზეზი, როგორც მოსალოდნელი იყო, გახდა მართლმადიდებლობიდან ჩვენთვის უკვე კარგად ნაცნობი, განსაკუთრებული თაყვანისცემისა და მისთვის გარკვეული საკრალური სტატუსის მინიჭების პრაქტიკა. როგორც ვხედავთ, როგორც კი ადამიანები რომელიმე ნივთების მიმართ, თუნდაც ისეთების რომლებიც ადრე ჭეშმარიტი თაყვანისმცემლობის ნაწილი იყვნენ, შეუფერებელი პატივის მიგებას იწყებდნენ, ღვთის მხრიდან ეს უკიდურეს უკმაყოფილებას იწვევდა.

მაგრამ სწავლობს თუ არა მართლმადიდებლობა რამეს მაინც მსგავსი მაგალითებიდან? როგორც ჩანს, არა. უგუნური ისრაელების მსგავსად, მართლმადიდებელი მღვდლები აგრძელებენ ნივთთათაყვანისცემის პრაქტიკას და იგნორირებას უკეთებენ ღვთის აზრს. ამიტომ გასაკვირი არ არის ღვთის სიტყვები რომლებიც ასეთ ადამიანებზე თქვა: «არ იციან, არ ესმით, რადგან თვალები გაეგლისათ და ვერ ხედავენ, გულები გაეგლისათ და წვდომის უნარი არა აქვთ. არც ერთი არ უხმობს გულს, არც ცოდნა აქვთ და არც შეგნება, რომ თქვან: «ნახევარი ცეცხლში დავწვი, ნაკვერჩხლებზე პური გამოვაცხვე; ხორცს ვწვავ და ვჭამ. განა დანარჩენი სისაძაგლედ უნდა ვაქციო?! განა გამომშრალი ხის ნაჭრის წინ უნდა დავემხო?!» ნაცარს ჭამს. მისი მოტყუებული გული გზას აცდენს მას. ის ვერ დაიხსნის თავის სულს, ვერც იმას იტყვის, განა სიცრუე არ არის ჩემს მარჯვენაშიო?!» (ესაია 44:18-20).

  ამიხსენით, გთხოვთ, როგორ შეიძლება ერთმანეთთან შევათანხმოთ ბიბლიის მოწოდება, რომ ღმერთს თავი წარვუდგინოთ «გააზრებული მსახურებით» (რომაელები 12:1) და აი ასეთი, რბილად რომ ვთქვათ, უცნაური პრაქტიკა, რომელიც მართლმადიდებლურ ტაძრებში ხდება და რომელსაც ქვემოთ მოყვანილ ფოტოებზე ხედავთ? 

  კითხვაზე «რისთვისაა ეს საჭირო?» მღვდელი პასუხობს, რომ ეს ქოთანი, რომელიც თითქოსდა ოდესღაც «წმინდა» სერაფიმე საროველს ეკუთვნოდა, მართლმორწმუნე მართლმადიდებლის თავზე ჩამოცმისას მასზე შეუდარებელ მადლს აფენს. კითხვა ჩნდება: და ქოთანი რა შუაშია? ან რატომ მაინც და მაინც თავზე? ესაა ამ საოჯახო ნივთის პირდაპირი დანიშნულება? თუ სერაფიმეც ასეთი სახით იხურავდა მას თავზე? განა უფრო იოლი არაა ხალხს ნება მიეცეს რომ დაჯდნენ ამ ქოთანზე? ხალხიც უფრო მშვიდად იქნება და მღვდლისთვისაც ნაკლები შრომაა...

  ან აი «სულიერი განათლებულობის» კიდევ ერთი მაგალითი. ტაძარში ყველა მღვდელმსახური ჩვეულებრივი სავარძლის წინაშე იხრის ქედს, და ამას მხოლოდ იმიტომ აკეთებს, რომ მასზე ოდესღაც კიდევ ერთი «წმინდანი» იჯდა. 

და ისევ თავისთავად იბადება კითხვა: პატივცემულო მართლმადიდებელო მღვდლებო, თქვენ ნებისმიერი საგნის წინაშე ხართ მზად დაემხოთ, რომელსაც მისი ხელები, ფეხები ან ჩვეულებრივი არასრულყოფილი ადამიანის სხეულის სხვა ნაწილები შეხებია, რომლებსაც თქვენ შემდგომ «წმინდანები» უწოდეთ? თუ არა, მაშინ სავარძელი როგორ აღმოჩნდა ადამიანის სხეულის ერთ-ერთი ნაწილისაგან უფრო «განწმენდილი», ვიდრე, ვთქვათ, მაგიდა, რომელთანაც ის იჯდა, ან ღრუბელი რომლითაც ის ტანს იბანდა? ამ უკანასკნელს, თუ ლოგიკურად ვიმსჯელებთ, უფრო მეტი «სიწმინდე» უნდა ჰქონდეს, ვიდრე სავარძელს, რადგან ღრუბელი უფრო ახლოს იყო მის სხეულთან, ვიდრე სხვა ნებისმიერი ნივთი...

  ხანდახან მე ძალიან დიდი სურვილი მიჩნდება გავიგო, თუ რა ხდება მსგავსი ადამიანების აზროვნებაში, როდესაც ასეთ ქმედებებს სჩადიან! ეს ადამიანები, როგორც თავად ამბობენ, მორწმუნეები, როგორ უხსნიან, არა ვიღაცას, არამედ საკუთარ თავს, ასეთი მსახურების «გააზრებულობას»? პირადად მე ამ მოვლენას ისე აღვიქვავ როგორც აშკარა ბოდვას. და ვერაფერს ვერ ვუშვრები საკუთარ თავს, რათა ასეთი აღქმა სულ მცირედ ნაკლებ კატეგორიული რომ გავხადო. და მე კარგად ვიცი, რომ მარტო ჩემში კი არაა მსგავსი გრძნობა, არამედ ასევე იმ ადამიანთაგან მრავალშიც, ვიც მსგავს სურათს ადევნებს თვალს. არა, მე არ მოგიწოდებთ ეხლავე შეწყვიტოთ მსგავსი ქმედებები. ბოლოს და ბოლოს, თითოეული ადამიანი თავად წყვეტს როგორ გაატაროს თავისი დრო. თუ ვინმეს სურვილი აქვს, თუ უნდა თავზე სკამით ირბინოს ქუჩაში. მაგრამ ნუ იტყვის ამავდროულად, რომ ზუსტად ესაა ჭეშმარიტი-ქრისტიანული რწმენის გამოვლინება! მე გრამ ლოგიკასა და ბიბლიის მიერ მოთხოვნილ გრამ «გააზრებულ მსახურებას» ვერ ვხედავ მართლმადიდებლობაში არსებულ მსგავს ქმედებებში. მე წარმოდგენაც კი არ შემიძლია იესოსი, რომელიც თავზე ქოთან დაფარული ივლიდა და ვერც მოციქულებისა, რომლებიც იმ ვირის წინაშე დაიჩოქებდნენ, რომელზეც უფალი იჯდა. მე ვკითხულობ სახარებებს და მხედავ არა მხოლოდ აბსოლუტურად საპირისპირო საქმეებს, არამედ თავად სულსაც, რომელიც მოქმედებისკენ აღძრავდა როგორც ქრისტეს, ისე მის მოწაფეებს. მართლმადიდებლობაში არსებული ქმედებების საპირისპიროს. არადა, რასაც ჩვენ ვხედავთ, მართლაც მართლმადიდებლობის განუყოფელი ნაწილია.   

  და მე ისევ კითხვას ვსვავ: მაშ რომელი «მართლმადიდებლური რწმენის განსაკუთრებულ სილამაზეზე» მელაპარაკებიან? რას ეძახიან აქ «ღვთის ძიების სიღრმისეულ გამოცდილებას»? რისი ძიება შეიძლება თავზე ჩამოცმულ ქოთანში? ეჰ, როგორი მართალი იყო ლევ ტოლსტოი, როდესაც მსგავს ქმედებებს «ამაზრზენი მკრეხელობა» უწოდა! ასევე ჩემთვისაც, და მრავალი სხვა მოაზროვნე ადამიანებისთვის, ის, რასაც მართლმადიდებლობაში აკეთებენ — ეს არაა სახარებისეული ქრისტიანობა, ესაა — უდიდესი რელიგიური უვიცობა, რომლის მიღებაც მე ჩემი არსების უმცირესი ნაწილითაც კი არ შემიძლია. ყრუ რიტუალიზმი, საგნების თაყვანისცემა, ყველაფრის საკრალიზაცია, რისიც კი შეიძლება, ადამიანური მცნებების მძიმე ტვირთი, როგორც მრევლის ისე სასულიერო დასის სულიერად ჩვილობაში ყოფნის კომფორტულობა, რწმენის გარეგან ვიზუალურ სიმბოლოებზე და პრაქტიკებზე დამოკიდებულება, ე.წ. «ქრისტიანული» კერპების თაყვანისცემის წარმართთაგან დასესხებული თავისმართლება, აბსოლუტურად უაზრო და სასაცილო ქმედებები... ყოველივე ეს მხოლოდ მცირე ნაწილია იმ არაქრისტიანულისა და ანტიბიბლიური ქმედებებისა, რომელიც მართლმადიდებლობაში ყვავის. მაგრამ, საბედნიეროდ, მე კატეგორიულად არ მინდა არაფერი ისეთის მიღება, რაც ჩემში სახარებისეული ქრისტეს სუფთა და ცოცხალ სიტყვას შებღალავდა. აი ერთ-ერთი მიზეზი იმისა, რატომ არ მინდა მართლმადიდებელი ვიყო.

  მე ქრისტიანი მინდა ვიყო!

---------------------------------------------

თარგმნილია: sergeiivanov.blogspot.com