სამების დოგმის კვლევა

შინაარსი:


სიტყვა "სამება" ბიბლიაში ნახსენები არ არის

ბიბლიური საიდუმლოებები ეხლა უკვე გასაგებია

სამება – წარმართული სწავლება

ტრინიტარიზმის თანდათანობითი განვითარება

კონსტანტინეს შემოაქვს სამება

არსებობს მხოლოდ ერთი უზენაესი ღმერთი 


მხოლოდ იაჰოვაა ყოვლისშემძლე ღმერთი

იესო არ წარმოადგენს იეჰოვას, იმ ყოვლისშემძლეს

იესო – იეჰოვას ცხებული ძეა

ესაიას წიგნში მოცემული მუხლების თანახმად, იესო არ წარმოადგენს იმ ყოვლისშემძლეს

იესო – იეჰოვას ძლევამოსილი წარმომადგენელი

მისადმი შეხედვა, რომელიც განგმირეს

«დასაბამი ღვთის ქმნილებისა»

იოანეს სახარების 1:1,2 მუხლების საგულდაგულო კვლევა

კორველის წესის ღრმა კვლევა

"პირმშოჲ  ყოველთა დაბადებულთაჲ "

იესო, ღვთის «მხოლოდშობილი ძე»

მიქას 5:2-ის გამოკვლევა

იესო, რომელიც დიდებას იღებს

"რომ მე ვარ" (ის) – იოანე 8:24

სანამ აბრაამი იქნებოდა, მე ვარ (იოანე 8:58)

"მე და მამა ერთი ვართ" (იოანე 10:18, 30-36)

ვინც მე მიხილა, მამა იხილა (იოანე 14:9)

იოანეს 14:28; 20:28. საქმეების 16:31-34; 20:28-ის კვლევა

ფილიპელების 2:6 სინამდვილეში უარყოფს სამებას

კოლოსელების 2:9 და 1ტიმოთეს 3:16 არ საუბრობენ სამებაზე

მუხლების, ტიტეს 2:13; 1 იოანეს 5:7 და 2 იოანეს 9-11, კვლევა

«ალფა და ომეგა(ანი და ჰაე)», «პირველი და უკანასკნელი»

რას წარმოადგენს წმინდა სული

«-ოთ» დაბადების 1:2, 26, 27-ში და აარონის კურთხევა

ყოვლისმომცველობა და ფსალმუნების 138:7-10

ესაიას 6:3, მათეს 3:16 და 12:31,32 არ საუბრობენ სამებაზე

იოანეს 14:17,26-ში; 15:26-ში და 16:7,8,13-15-ში არ მოიხსენიება სამება

ფრაზა წმიდა სული საქმეების 5:3, 4, 8:29, 10:38-ში და ა.შ.

რომაელების 8:11 და 15:30 არ საუბრობენ სამებაზე

1 კორინთელების 12:4-6, 2 კორინთელების 13:13 და ეფესოელების 4:30-ის გამოკვლევა

1 პეტრეს 1:2 და გამოცხადების 1:4, 5 არ საუბრობენ სამებაზე


  


 სიტყვა "სამება" ბიბლიაში ნახსენები არ არის


  წმინდა წერილებში სიტყვა "სამება" ნახსენები არ არის. ეს გამოთქმა ორი სიტყვისაგან შედგება: 1) tres, რაც სამს ნიშნავს, და 2) unitas, რაც ნიშნავს ერთობას, და საკუთარ თავში შემდეგ აზრს ატარებს: სამი ერთობაში ან სამი ერთში.

  (სამება: ლათინურად - trinitas, ინგლისურად - trinity, ფრანგულად - trinité, – მთარგმნელის შენიშვნა). სინამდვილეში სიტყვა სამება გამოხატავს აზრს იმის შესახებ, რომ სამი ღმერთი ერთ ღმერთს წარმოადგენს (რასაც ლოგიკის საპირისპიროდ იმის მნიშვნელობა ექნებოდა, რომ Зх1=1 და არა 3), თუმცა სამების მასწავლებლები მას ასეთი სახით არ განმარტავენ. ისინი მას წარმოადგენენ როგორც სამ პიროვნებას, რომლებიც ერთ ღმერთს წარმოადგენენ: მამა, ძე და სულიწმინდა ერთ ღმერთში, ამ სუბსტანციაში ყველა თანაბარია, ყველა თანამშრომლობს ერთმანეთთან და ყველა ეხმარება ერთმანეთს.

  საერთო ჯამში ტრინიტარები აღიარებენ, რომ მათ არც სამების გაგება შეუძლიათ და არც მისი გასაგებად განმარტება. თუმცა მათი უმრავლესობა ამტკიცებს, რომ ის უნდა იწამოს თითოეულმა ვინც ცოდვების მიტევებას აღიარებს, ვისაც სწამს იესო როგორც თავისი მხსნელი და ყველას ვინც ღმერთს ეძღვნება, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი ვერ იქნებიან ჭეშმარიტი ქრისტიანები. ზოგიერთი იმასაც კი ამტკიცებს, რომ მორწმუნე ქრისტიანს თუ არ სწამს სამების, ეს ნიშნავს რომ ის თავის ცოდვებში რჩება და მარადიულად დაიტანჯება, რაც უმრავლესობისათვის ცეცხლოვან ჯოჯოხეთში შეგნებულ ტანჯვას ნიშნავს...






ბიბლიური საიდუმლოებები ეხლა უკვე გასაგებია



  ზოგიერთი ამტკიცებს, რომ სამება არ არის ბოლომდე გასაგები და რომ მისი ახსნა შეუძლებელია, იმიტომ რომ ის საიდუმლოს წარმოადგენს, ბიბლიური საიდუმლოებები კი ყოველგვარი ეჭვის გარეშე უნდა იქნეს მიღებულიო. ამაზე ვპასუხობთ, რომ ბერძნული სიტყვა, რომელიც საიდუმლოს ნიშნავს და ბიბლიასა და მსოფლიო ლიტერატურაში გამოიყენება, არასოდეს არ ნიშნავს რაიმე საკუთარი თავის საპირისპიროს, უაზროს, ამოუხსნელს. პირიქით, ბიბლიაში ის გამოიყენება საიდუმლოს ისეთი გაგებით, რომელიც გაუგებარია საკითხში გაურკვევლებისათვის, მაგრამ გასაგებია საკითხში გარკვეულებისათვის, რისი დანახვაც ნათლად შეგვიძლია ახალი აღთქმის იმ მუხლების გამოკვლევით, რომლებშიც გამოყენებულია ბერძნული სიტყვა mysterion.

  მოდით ზოგიერთ მათგანს კომენტარი გავუკეთოთ: სახარების ავტორები მათეს 13:11, მარკოზის 4:11-სა და ლუკას 8:10-ში სიტყვა საიდუმლოს ჩვენს მიერ წარმოდგენილი მნიშვნელობით იყენებენ, რაც ნათლად ჩანს იმ კონტრასტის შუქზე, რომელსაც იესო თავის მოწაფეებს, რომლებსაც მიცემული ჰქონდათ საიდუმლოს გაგება, და დანარჩენ ხალხს შორის აკეთებს, რომლებიც ასევე ისმენდნენ, მაგრამ მათი გაგებით არ იყვნენ დაჯილდოებულნი. ეჭვიც კი არ არსებობს, რომ გასაგებია საიდუმლო, რომლის შესახებაც მოციქული პავლე საუბრობს რომაელების მიმართ მიწერილი წერილის 11:25-ში, რომ ისრაელი ნაწილობრივ დაბრმავებული იქნებოდა მანამ, სანამ რჩეულთა სრული რიცხვი არ იქნებოდა შეკრებილი, შემდეგ კი ის განთავისუფლდებოდა ამ სიბრმავისაგან.

  საიდუმლო, რომელიც მოციქულმა პავლემ გამოარკვია 1 კორინთელების 15:51-ში იმის შესახებ, რომ ეკლესიის ბოლო ნაწილი, რომელიც იმ წევრებისაგან შედგება, რომლებიც ჩვენი უფლის მეორედ მოსვლის დროს ცხოვრობენ, არ დაიძინებენ სიკვდილის ძილით, ეჭვიც არ არსებობს რომ გასაგებია, რადგან ჩვენ გვესმის ის. ასევე გასაგებია საიდუმლო, რომელიც ასევე მოციქულმა პავლემ გამოგვირკვია, იმის შესახებ, რომ ადამი და ევა იესოს და ეკლესიის წინასახეები არიან (ეფესოელები 5:32). ის ფაქტი, რომ ღმერთმა ცხადი გახადა "წმინდა საიდუმლო" წმინდებისთვის (კოლოსელები 1:26, 27) ამტკიცებს, რომ ის გასაგებია, იმიტომ რომ გვესმის, რომ ქრისტე – თავი და სხეული, არ წარმოადგენს ერთ პიროვნებას, არამედ პიროვნებათა ჯგუფს (1 კორინთელები 12:12).

  მოციქული პავლე ღიად აცხადებს იმის შესახებ, რომ გაიგო ღვთის წმინდა საიდუმლო (კოლოსელები 2:2), იმიტომ რომ ეს საიდუმლო გაუგებარს არ წარმოადგენს. რა თქმა უნდა, ჩვენ გვესმის ღვთიური საიდუმლო იმის შესახებ, რომ ქრისტე და ეკლესია – ესაა "ერთი ახალი ადამიანი", რომელიც მრავალი წევრისაგან შედგება (ეფესოელები 2:15, 1 კორინთელები 12:12, 14, 20, 27). ასევე გვესმის ერთგულების საიდუმლო, რომელსაც ქრისტე წარმოადგენს (1 ტიმოთე 3:16 – განმარტება შემდგომ). გარდა ამისა, ჩვენ გვესმის შვიდი ვარსკვლავის საიდუმლო (გამოცხადება 1:20), რომლებიც შვიდ წარგზავნილს წარმოადგენენ, რომლებიც ღმერთმა ეკლესიის ყოველი პერიოდისას წარგზავნა, ისევე, როგორც გვესმის საიდუმლო შვიდი სალამპრის შესახებ, რომლებიც ეკლესიის შვიდ პერიოდს წარმოადგენენ.

  ამიტომ სიტყვა საიდუმლო მცდარად გამოიყენება როგორც იმის ბიბლიური მტკიცებულება, რომ სამების შესახებ სწავლება ყოველგვარი ეჭვის გარეშე უნდა იქნეს მიღებული როგორც ბიბლიური დოქტრინა.



სამება – წარმართული სწავლება



  სამება, როგორც ღვთის გაგება, პრაქტიკულად ყველა ძველ და თითქმის ყველა თანამედროვე რელიგიებში გვხვდება. ეს მართლაც ასეა ჩინურ რელიგიასთან მიმართებაში, რომლის თანახმადაც იმპერატორს ყოველწლიური მსხვერპლი მიჰქონდა სამების სულისათვის. კონფუციმ თქვა: "ტაო (ღმერთი) ბუნებით ერთია: პირველმა ჩასახა მეორე, ორივემ ერთად ჩასახეს მესამე, ამ სამმა შექმნეს ყველაფერი". იაპონელებს ჰყავდათ სამთავიანი ღვთაება, რომელსაც საო პაო ფუხს ეძახდნენ. ინდოელების სამება (ტრიმურტე) ; ბრაჰმა, ვიშნუ და შივა, სამ პიროვნებად ითვლებიან, თუმცა თავიდან ბრაჰმა ერთი იყო, როგორც ღვთაებრივი საწყისი. ერთერთი მათი წმინდა წერილი ამბობს: "ეს დიდებული ერთობა ნათლად უნდა იყოს ისე მიღებული როგორც სამი ღმერთი ერთ პიროვნებაში". მისი ერთერთი ჰიმნი ასე ჟღერს: «სამი ღვთაება არსებობს; თუმცა მხოლოდ ერთი ღვთაებაა და ესაა დიდებული სული».

  ქალდეური რელიგია აცხადებს: "ერთობამ შვა ორობა, რომელიც არის მასთან და ინტელექტუალურ შუქს აფრქვევს, მათგან შედგება სამება". ქალდეური სამების სახელებია: ანუ, ენლილ და ეა. ბაბილონური სამება ბელის სამი სახითაა წარმოდგენილი. ფინურ სამებას შეადგენენ: ულომუს, ულოსუროს და ელიუმ. ეგვიპტურ სამებას შეადგენენ: ამონი, პტაჰი და ოსირისი. ბერძნულ სამებას განეკუთვნებიან: ზევსი, პოსეიდონი და პლუტონი. რომაული სამება: იუპიტერი, ნეპტუნი და პლუტონი.

  დალაი-ლამას მონეტებს (ტიბეტი) სამსახოვანი ღვთაების გამოსახულება აქვს. თათართა მონეტაზე გამოსახულია მთავარი ადამიანი, რომელიც მათ სამებას წარმოადგენს, როგორც ამის შესახებ მონეტის მეორე მხარეზე გაკეთებული წარწერა მეტყველებს. ირლანდიელი წარმართების სამების შემადგენლობაში შედიოდნენ ღვთაებები: კრიოსანი, ბიოსენა და სირა. სკანდინავიელი წარმართების სამება: თხორი, ვოდანი და ფრიკო. გერმანელი წარმართების სამება: ოდინი, თხორი და ფრია. ჩრდიოეთ და სამხრეთ ამერიკის ძველი ინდიელები თავის სამებას უწოდებდნენ: ტანგალონგას (ერთი სამში ან სამი ერთში) და ტრინიმააკას (სამება). ყოველივე აქედან გამომდინარე, ვხედავთ, რომ სამება პრაქტიკულად ყველა წარმართი ერების უზენაეს ღმერთს წარმოადგენს.



ტრინიტარიზმის თანდათანობითი განვითარება



  ძველ-აღთქმისეულ ღვთის ერს, წარმართებისაგან განსხვავებით, არ სწამდა სამების. ძველი აღთქმა, მიუხედავად ტრინიტარების განცხადებებისა, არ ასწავლის სამების დოქტრინის შესახებ. ასევე არ ასწავლის მის შესახებ ახალი აღთქმაც, რასაც თემის განვითარებისას უფრო დაწვრილებით გავიგებთ. მოქცეულთაგან მრავალი, განსაკუთრებით მოციქულთა სიკვდილის შემდეგ, წარმართებს წარმოადგენდნენ. მათ შორის არსებულმა განათლებულ ადამიანთა უმეტესობამ კი არ მიატოვეს თავისი ტრინიტარული შეხედულებები, არამედ მას იეჰოვას, იესოსა და წმინდა სულს უსადაგებდნენ.

  თუმცა ყველა მორწმუნე ქრისტიანი უარყოფს იმას, რომ მამა და ძე ოდესმე ერთმანეთის თანასწორნი ყოფილიყვნენ. ადრეული ეკლესიის მეთაურები და მწერლები, მაგალითად ისეთები, როგორებიც იყვნენ, ირინეოსი, კლიმენტ ალექსანდრიელი, ტერტულიანე, ორიგენე, ნოვაციუსი, არნობიუსი, ევსები და სხვები, უფრო გამოკვეთილად ამტკიცებდნენ იმას, რომ მამა ზეციერი წარმოადგენს უზენაეს ღმერთს და რომ იესო სრულიად ემორჩილება ღვთის ავტორიტეტსა და ნებას.

  დაახლოებით ახ.წ. 230 წელს გადაიდგა პირველი ნაბიჯები ეკლესიაში ტრინიტარული ცდომილების გაბატონებისაკენ. ახ.წ. 262 წლიდან მოყოლებული ეკლესიაში ამ თემაზე დიდი დისკუსიები ფეთქდებოდა, რომლებიც თანდათან უფრო ძლიერდებოდნენ. ახ.წ. 318 წელს დაიწყო არიანული დისკუსია, რომელშიც არიანე ყველანაირად იცავდა ჭეშმარიტებას იმის შესახებ, რომ მამა და ძე განსხვავებულ პიროვნებებსა და არსებებს წარმოადგენენ, თანაც მამა – დიდებულია, ხოლო ძე – ნაკლებად დიდებული. არიანეს ათანასე უწევდა წინააღმდეგობას, რომელიც იმას ამტკიცებდა, რომ მამა და ძე წარმოადგენენ ორ პიროვნებას ერთ არსებაში, თანასწორნი არიან ერთმანეთის მიმართ და ერთი ასაკი აქვთ.



კონსტანტინეს შემოაქვს სამება



  კონსტანტინემ, რომის იმპერატორმა, იხილა ხილვა და ამის შედეგად თავისი იმპერიის რელიგიად ახ.წ. 313 წელს ქრისტიანობა აღიარა. ეკლესიის საქმეებში მისი გავლენა უზომო გახდა. გრძნობდა რა საფრთხეს იმაში, რომ არიანესა და ათანასეს შორის არსებული დისკუსია, და ასევე დაყოფა, იმპერიის ერთიანობას ემუქრებოდა, მან თავის ხარჯზე მოიწვია ნიკეის კრება, რომელზეც დაახლოებით ათასი ეპისკოპოსი იქნა მოწვეული. მხოლოდ 384 ჩავიდა. უმეტესობამ თავი შეიკავეს, რადგან რომის ეპისკოპოსის გავლენის ქვეშ მოხვედრას უფრთხოდნენ, რომელიც ტრინიტარულ შეხედულებებ უჭერდა მხარს. თუმცა ამ ეპისკოპოსმა, ერთი თვის განმავლობაში, არგუმენტირებისას ვერ შეძლო 384 ეპისკოპოსთაგან უმრავლესობის სამების აღიარებამდე მიყვანა.

  საბოლოოდ კონსტანტინემ საკითხი ახ.წ. 325 წელს მოაგვარა. ნიკეის (ტრინიტარული) მრწამსი ქრისტიანული რწმენის აუცილებელ საფუძვლად იქნა გამოცხადებული, ხოლო ყველაფერი ის, რაც მას ეწინააღმდეგებოდა, ერესად გამოცხადდა. არიანე და სხვა ანტიტრინიტარი ეპისკოპოსები სიკვდილით იქნენ დასჯილნი, ხოლო დანარჩენი ანტიტრინიტარები იმპერიის ტერიტორიიდან იქნენ გაძევებულნი. ამგვარად, კონსტანტინემ, ისე რომ ეკლესიის წევრიც კი არ ყოფილა, სადაო საკითხი მოაგვარა და ამიტომ იყო, ისევე როგორც დღესაც მრავალი მიიჩნევს მას, სამების შემოქმედი.

  თუმცა ტრინიტარიზმი საბოლოოდ კონსტანტინოპოლის კრებაზე ჩამოყალიბდა ახ.წ. 381 წელს, როდესაც მოწონებული იქნა დეკრეტი იმის შესახებ, რომ წმინდა სული წარმოადგენდა პიროვნებას და ღვთაებას, მიუხედავად იმისა, რომ ისტორიკოსი გარნაკი (მაკმილტონისა და სტრონგის ენციკლოპედია, ტომი 1, გვ. 392) ამტკიცებს, რომ ქრისტიანთა უმეტესობას მესამე საუკუნეში სწამდათ, რომ წმინდა სული – იყო ღვთის ძალა. ეფესოს საეკლესიო კრებაზე ახ.წ. 431 წელს და ქალკედონის საეკლესიო კრებაზე ახ.წ. 450 წელს მიღებული იქნა, რომ იესოს ორი ბუნება აქვს: ადამიანური და ღვთაებრივი. ბოლო საეკლესიო კრების წარუმატებელ პროდუქტს მარიამის სამების დანამატად აღიარება წარმოადგენდა. განაცხადში ნათქვამია, რომ ის აღიარებული უნდა იქნეს, როგორც Theotokos, "დედა ღვთისა".

  ერთი რამ ფაქტია, რომ ტრინიტარიზმი თავიდანვე მიღებული იქნა არა არგუმენტაციის ძალის საფუძველზე, რომელიც მის სასარგებლოდ იმატყველებდა, არამედ იმპერატორი კონსტანტინესა და მისი მემკვიდრეების ძალაუფლების საფუძველზე, რომლებიც ძალით ახვევდნენ სამების დოგმას ქრისტიანულ სამყაროს, ამცირებდა და გადასახლებას უსჯიდა მის ოპონენტებს, რომელთაც უდაოდ უკეთესი არგუმენტები ჰქონდათ ამ საკითხთან დაკავშირებულ დებატებში. ქრისტიანთა უმეტესობა თავიდან ოპონენტებს უჭერდნენ მხარს და სამებას იმ სწავლებისაგან უცხოდ მიიჩნევდნენ, რომელსაც ქრისტე და მისი მოციქულები ასწავლიდნენ. თუმცა, ისინი იძულებულნი იყვნენ ქედი მოეხარათ იმპერატორების ძალის ქვეშ, რომლებმაც თავის ქვეშევრდომებს ამ ცდომილების მიღება აიძულეს.

  დავები მრავალი საუკუნის განმავლობაში გრძელდებოდა, მანამ სანამ ამ დოქტრინის ოპონენტები იძულებული გახდნენ, რომ დანებებოდნენ. ტრინიტარები თავის გამარჯვებას უნდა უმადლოდნენ არმიებს, გენერლებსა და იმპერატორებს, რაც კიდევ ერთხელ აჩვენებს, რომ ეს დოქტრინა გავრცელებული იქნა არა სულის მახვილით (ეფესოელები 6:17), არამედ რომის იმპერიის მახვილით.

  სამების შესახებ დოგმა შემდგომი კვლევის გარეშე უნდა იქნას აღიარებული ცრუ დოქტრინად და მიუხედავად ყველაფრისა, ყველა მოაზროვნე ადამიანმა უნდა უარყოს ის, მაშინაც კი თუ ამის ერთადერთი მიზეზი ის იქნებოდა, რაც ჯერჯერობით განვიხილეთ, კერძოდ კი: სიტყვა სამება არსად არ გვხვდება ბიბლიაში (რასაც ბიბლიური ლექსიკონი გვიჩვენებს). ის არ არის ასევე ქრისტიანულ ლიტერატურაშიც ახ.წ. მე-3 საუკუნის დასაწყისამდე. ტრინიტარებმა უნდა აღარონ, რომ სამების დოგმა ბოლოდმე ჩამოყალიბებული არ ყოფილა მეოთხე საუკუნემდე. ებრაელებს, ძველაღთქმისეულ ღვთის ერსა და ძველი აღთქმის დამცველებს (რომაელები 3:1, 2), არასოდეს ჰქონიათ სწავლება რაიმე სამების შესახებ, ასევე სულ მცირედი მინიშნებაც კი არ არის მის შესახებ თალმუდში ან იმ ტომებში, რომლებშიც რაბინთა წერილები ინახება ძველი აღთქმის თემებზე.

  თუმცა, ტრინიტარები, მიუხედავად ყველა ამ მტკიცებულებებისა მაინც ჯიუტობენ და აცხადებენ, რომ ძველი და ახალი აღთქმები ასწავლიან სამების შესახებ. გარკვეული მუხლები, რომლებსაც ზედაპირულად განიხილავენ, სამების დოგმის მომხრეების მხრიდან მათი მცდარი განმარტების გამო, თითქოსდა მიანიშნებენ ამ სწავლებაზე. თუმცა, ეს მუხლები, როდესაც მათ სწორად ვიგებთ, არ ასწავლიან ამას. ჩვენ ღრმად გამოვიკვლევთ წმინდა წერილების სწავლებებს ამ თემასთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით მათ, რომლებიც, როგორც ტრინიტარები ამტკიცებენ, მათი დოქტრინის შესახებ ასწავლიან, რადგანაც ყველა მნიშვნელოვანი თემები დოქტრინისა და პრაქტიკის სფეროში, დასაბუთებული უნდა იქნეს წმინდა წერილების საფუძველზე (ესაია 8:20; საქმეები 17:11; 1 კორინთელები 2:5; 1 თესალონიკელები 5:21; 1 იოანე 4:1), ნათელ გონებასთან და ფაქტებთან თანხმობაში (ესაია 1:18).

  მოდით იმ ბიბლიური მონაკვეთების განხილვით დავიწყოთ, რომლებიც გვიჩვენებენ, რომ არსებობს მხოლოდ ერთი უზენაესი ღმერთი, იეჰოვა.



არსებობს მხოლოდ ერთი უზენაესი ღმერთი 



  ბიბლია ნათლად ასწავლის, რომ არსებობს მხოლოდ ერთი მარადიული ღმერთი და მამა, იეჰოვა – რომელიც არსებობს «მარადიულად» (ფსალმუნები 41:14-41; 90:2; 106:48; რომაელები 16:26, 27) – და მხოლო ერთი «მხოლოდშობილი ძე» მამისა (იოანე 1:18:1:16).


  სიტყვა «ღმერთი» გამოიყენება როგორც საერთო სახელი, როდესაც ის ეხება მრავალ ღმერთებს ცაში თუ დედამიწაზე და როგორ პირადი სახელი, როდესაც «ერთ ღმერთსა და მამას» ეხება. იეჰოვა წარმოადგენს იმ ერთ ღმერთს, რომლის შესახებაც საუბარია კანონის (მეორე რჯული) 6:4-ში: «ისმინე, ისრაელო: ერთია უფალი, უფალი, ჩვენი ღმერთი»; ან უფრო ზუსტად: «მოისმინე, ისრაელო: ერთია იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი იეჰოვა» ან «იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი, ერთია იეჰოვა». «ის არის ერთი და სხვა არავინ» (მარკოზი 12:29, 32).

  სიტყვა «ღმერთი» ნიშნავს «ძლიერს», მაგრამ არა ყოველთვის ყოვლისშემძლეს, იეჰოვას. ის ასევე გამოყენებულია როგორც მოცემული ოთხი ებრაული სიტყვის თარგმანი – el, elach, eloach და elohim – ყველა მათგანი ნიშნავს ძლიერს ან დიდებულს. ანუ საერთო სახელი, რომელიც ხშირად და სწორად გამოიყენება ჩვენი ზეციერი მამის მიმართ, ასევე ჩვენი უფლის, იესო ქრისტეს მიმართ (წინასწარმეტყველურად), ანგელოზებისა და ძლევამოსილი ადამიანების მიმართ.

  კანონის 10:17-ში elohim – ძლევამოსილი ან დიდებული – გამოყენებულია როგორც იეჰოვას, ყოვლისშემძლე ღმერთის მიმართ, ასევე სხვა ღმერთების მიმართაც: «იეჰოვა, თქვენი ღმერთი, ღმერთთა ღმერთი[ა]». ებრაული სიტყვა elohim მრავლობით რიცხვში დგას, მაგრამ ისეთი აზრითაა გამოყენებული, რომ ორივე ფორმას შეეხოს, მრავლობითსაც და მხოლობითსაც.

  ამგვარად, სიტყვა elohim-ის მრავლობითი ფორმა იეჰოვას ეხება, როგორც დიდებულების ფორმა. დაბადების 32:30-სა და მსაჯულების 13:21, 22-ში ანგელოზს, პიროვნებას, ეწოდება elohim როგორც იეჰოვას მაცნეს, ხოლო გამოსვლის 7:1-ში ეს ტერმინი მოსეს მიმართ გამოიყენება. ძველი აღთქმის დამწერები გამუდმებით იყენებდნენ მრავლობით რიცხვში მდგარ elohim-ს, მხოლობით რიცხვში მდგომ ზმნებთან და ზედსართავ სახელებთან ერთად იმისათვის, რათა მხოლობითი რიცხვის მნიშვნელობა ეჩვენებინათ.

  სიტყვა ღმერთები – elohim, გამოსვლის 12:12-ში ეგვიპტელ მმართველებს ეხებათ. გამოსვლის 21:6; 22: 8, 9, 28-ში სიტყვა elohim, როგორც ჩანს, გამოყენებულია მოსეს მიერ დანიშნული ისრაელის მსაჯულების მიმართ, რადგან ისინი ძლევამოსილი მამაკაცები იყვნენ, რომლებსაც სავსებით ავტორიტეტული მდგომარეობა ეკავათ. ანგელოზები, როგორც სულიერი არსებები, ღმერთებად მოიხსენიებიან დაბადების 3:5-ში და ძველი აღთქმის კიდევ დაახლოებით თორმეტ ადგილას.

  არსებებს შორის განსხვავება ფსალმუნების 81:1-ში, რომლებიც სიტყვა ღმერთს მიეკუთვნებიან, სავსებით გამორჩეულია: «ღმერთი [elohim] დადგა საღვთო [el, ანუ ძლიერების] კრებულში; ღმერთებს [elohim] შორის ასამართლებს». აქ პირველი სიტყვა «ღმერთი» აშკარად იეჰოვას, იმ ყოვლისშემძლეს, მიმართ გამოიყენება, მაშინ როდესაც «ძლიერები» და «ღმერთები» სხვა ძლიერებს ეხება – სახარებისდროინდელ ეკლესიას, ღვთის ძეებს, რომელთა თავსა და მეთაურსაც იესო წარმოადგენს და რომლებსაც მე-6 მუხლი მოიხსენიებს: «ვთქვი: თქვენა ხართ ღმერთები [elohim], ყველანი უზენაესის [el yon, უზენაესი ღმერთი] ძეები ხართ».


  ზეციერი მამაა ის ძლევამოსილი მეთაური სხვა დანარჩენი ძლევამოსილებისა – ყველაზე უზენაესი ღმერთი. დანარჩენი ძლევამოსილები თუ დიდებულები, თავის დიდებულებას, ისევე როგორც არსებობის უფლებას, უშუალოდ მისგან იღებენ. ზუსტად ამ გაგებით თქვა იესომ «კარგზე რატომ მეკითხები? კარგი მხოლოდ ერთია» (მათე 19:17). ამგვარად, იესომ ხაზი გაუსვა, რომ მხოლოდ იეჰოვა წარმოადგენს ყოველივე კარგის დიდებულ წყაროს და, რაც კი რამ კარგი იყო მასში (მასში კი ყველაფერი კარგი იყო), მისი მამისაგან მიმდინარეობდა, მისი შემოქმედისაგან. ამგვარად მან ღმერთი, საკუთარი მამა განადიდა, იმ კარგისათვის, რომელიც მასში იყო, რაც ჩვენთვის სამაგალითოდ უნდა გამოვიყენოთ (1 კორინთელები 15:10; ეფესოელები 3:7; იოანე 3:27; 1 კორინთელები 4:7; იაკობი 1:17). იეჰოვა წარმოადგენს ყოველივე კარგის ერთადერთ წყაროს: «ისმინე, ისრაელო: ერთია უფალი [იეჰოვა], უფალი [იეჰოვა], ჩვენი ღმერთი».

  წმინდა წერილების მრავალი სხვა ფრაგმენტი იმის შესახებ ასწავლის, რომ:
 (ა) მამა წარმოადგენს ერთადერთ ღმერთს სხვა დანარჩენებისაგან განსხვავებით და სხვა დანარჩენებისაგან განსხვავებით მხოლოდ ის წარმოადგენს უზენაეს არსებას (იოანე 17:3; 1 კორინთელები 8:4-6; 1 ტიმოთე 2:5, შეადარე გალატელები 3:20; იუდა 25). ეს ციტატები, რომლებიც მამას ძისაგან განასხვავებენ, მხოლოდ მამას უწოდებენ ერთადერთ ღმერთს, ამიტომ ისინი გამოხატავენ აზრს, რომ მხოლოდ ის წარმოადგენს უზენაეს არსებას. შემდგომ მუხლებში იესო და მოციქულები მამის განსაკუთრებულ უპირატესობაზე მოწმობენ (იოანე 14:28; 10:29; 1 კორინთელები 15:28; 11:3; 3:23; 1 პეტრე 1:3; ესაია 42: 8). ყველა ეს მუხლი მამის მხრიდან, ძის მიმართ ხელმძღვანელობის შესახებ ასწავლის, რომელიც როგორც ღვთის შემდგომ პირველი, უდიდეს არსებას წარმოადგენს სამყაროში. უშუალოდ ღმერთს, მის მამას უკავია, უმაღლესი ხელმძღვანელის მდგომარეობა.
(ბ) ყველა მუხლი, რომელიც ღმერთის ერთადერთობას ეხება, მასზე საუბრობს, როგორც ერთ პიროვნებაზე ან არსებაზე, არცერთი არ საუბრობს მასზე, როგორც სამ პიროვნებაზე ერთ არსებაში. ამიტომ ისინი ამტკიცებენ, რომ მამა თავად წარმოადგენს უზენაეს არსებას (კანონი 6:4, შეადარე მარკოზი 12:29; 1 კორინთელები 8:6; 1 კორინთელები 8:4; იაკობი 2:19). გთხოვთ (ბ) პუნქტის განხილვისას, გაითვალისწინოთ ის მუხლები, რომლებიც (ა) პუნქტშია მოცემული. ეს მუხლები ყველაზე გარკვევით ასწავლიან, რომ მხოლოდ ერთი ღმერთი არსებობს; არც ისინი და არც წმინდა წერილის სხვა ადგილები არ ასწავლიან, რომ არსებობს სამი პიროვნება, რომლებიც ერთ ღმერთს და ერთი ღმერთის შემადგენლებს წარმოადგენენ.




მხოლოდ იაჰოვაა ყოვლისშემძლე ღმერთი



  სიტყვა იეჰოვა არ წარმოადგენს საერთო განსაზღვრებას, როგორც სიტყვა ღმერთი, არამედ წარმოადგენს საკუთარ სახელს, პირად სახელს, რომელიც ყოვლისშემძლე მამას გამოხატავს და – მიუხედავად საპირისპირო მოსაზრებებისა – წმინდა წერილებში არასოდეს გამოიყენება რომელიმე სხვა პიროვნებასთან მიმართებით. სახელი იეჰოვა, Yahveh ან Yahweh (იქიდან გამომდინარე, თუ რამდენი და რომელი ხმოვნები აქვს მიცემული ტეტრაგრამატონს JHWH), ისევე, როგორც დანარჩენი პირადი სახელები, არ უნდა ითარგმნოს. ბიბლიებში KJV, ASV და ძველი აღთქმის სხვა თარგმანებში (სხვათა შორის რუსულებშიც, გარდა არქიმანდრიტი მაკარის თარგმანისა [ქართულ თარგმანებზე აღარაფერს ვამბობ]) ამ სახელის მნიშვნელობა დაკარგულია მისი სიტყვა უფლით თარგმნის გამო. თარგმანი ASV (და ასევე არქიმანდრიტი მაკარის თარგმანი, სადაც ნათარგმნია როგორც იეჰოვა – მთარგმნელის შენიშვნა) კარგად გადმოსცემს ამ სახელს სიტყვით «იეჰოვა». სახელი JHWH (იეჰოვა) ძველ აღთქმაში გამოყენებულია ექვსი ათას რვაას ოცდა სამჯერ (6823).

  ზოგიერთს მცდარად მიაჩნია, რომ სახელი იეჰოვა ხანდახან იესოსაც ეხება. ამიტომ ჩვენ წმინდა წერილების მრავალი მუხლიდან ზოგიერთის ციტირებას მოვახდენთ, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ეს სახელი მხოლოდ იეჰოვას ეკუთვნის, ყოველივეს დიდებულ პირველმიზეზს: 

"მიხვდებიან, რომ შენი სახელია უფალი (იეჰოვა), მხოლოდ შენა ხარ უზენაესი მთელ ქვეყნიერებაზე" (ფსალმუნები 82:18).

  "მე ვარ უფალი (იეჰოვა) – ეს არის ჩემი სახელი; ჩემს დიდებას არ მივცემ სხვას და ჩემს ქებას - გამოქანდაკებულ კერპებს" (ესაია 42: 8). არა მარტო სახელი იეჰოვაა გამოყენებული უზენაესი არსების მიმართ, როგორც მისი უშუალო სახელი, არამედ ის ასევე ამტკიცებს, რომ ის არ წარმოადგენს ძეს, რომელიც ამ ფრაგმენტში წარმოდგენილია როგორც იეჰოვას მიერ მოხმობილი, მის მიერ ხელჩაკიდებული და დაცული და მის მიერ წარმოგზავნილი(ესაია 42 თავი). იეჰოვა – ესაა ებრაული სახელი, ის ამ მუხლში გამოყენებულია იმ ადგილას, სადაც ტიტული "უფალია" გამოყენებული (ესაია 42:6-8).

  იერემიას წინასწარმეტყველების 23:6, სწორ თარგმანში, ნათლად განასხვავებს იეჰოვა ღმერთსა და ქრისტეს. ტრინიტარებმა განსაცვიფრებლად არასწორად თარგმნეს და არასწორად გამოიყენეს დიდი ასოები (ბიბლია ინგლისურ ვერსაში ასე ამბობს: უფალი – ჩვენი გამართლებაა – მთარგმნელის შენიშვნა) ამ მუხლში იმისათვის, რათა ტრინიტარული მნიშვნელობა მიეცათ მისთვის. სწორი თარგმანი იმაზე მიუთითებს, რომ ქრისტე არ წარმოადგენს იეჰოვას: "და ესე სახელ მისსა, რომელი უწოდოს მას (ქრისტეს) უფალმან (იეჰოვამ)" [მცხეთური ხელნაწერი]. გთხოვთ ეს ფრაგმენტი 1 კორინთელების 1:30-ს შეადაროთ. ასეთი სახით იეჰოვა ქრისტეს უწოდებს მთელი ქვეყნიერების გამომსყიდველს და არა თავად იეჰოვას. ნახეთ დ-რი იანგის პირდაპირი თარგმანი, რომელიც, თუმცა ტრინიტარია, მაგრამ ამ მუხლს ისევე თარგმნის, როგორც ჩვენ.

  ტრინიტარებმა, იერემიას 33:16-ის არასწორად თარგმანისას, არ გაიმეორეს დიდ ასოებთან დაკავშირებული შეცდომა, რადგან უეჭველად შეეშინდათ, რომ ამას ისეთი მნიშვნელობა ექნებოდა, რომ ეკლესიაც ასევე იეჰოვას წარმოადგენს, რაზეც მართლა მიუთითებს მათი თარგმანი, როდესაც იქ თარგმანის ანალოგიური მეთოდი გამოიყენება, როგორც იერემიას 23:5,6-ის შემთხვევაში. ამ მუხლის სწორი თარგმანი ასე ჟღერს: "აი მისი სახელი, რომელსაც უფალი (იეჰოვა) უწოდებს მას (იერუსალიმს – ეკლესიას): სიმართლე ჩვენი".

  ტრინიტარებმა თითქმის ყველა თარგმანებში დაარღვიეს გრამატიკული წესები, ამ ორ მნიშვნელოვანი არგუმენტაციის მუხლში. შეცდომამ იმდენად ღრმად დააბრმავა მთარგმნელები, რომ მათ ებრაული სინტაქსისის ელემენტარული წესების დარღვევისაკენ უბიძგა!

  იერემიას 23:6-ს სწორი თარგმანი ამტკიცებს, რომ იესო არ არის იეჰოვა, სამაგიეროდ ორივე მუხლის არასწორი თარგმანი იესოსა და ეკლესიას იეჰოვად რაცხავს, რაც ტრინიტარების სწავლების თანახმად ყველას ერთად შეკრებდა! იერემიას 23:6-ს სწორი თარგმანი განასხვავებს იეჰოვასა და ქრისტეს, ხოლო იერემიას 33:16 განასხვავებს იეჰოვასა და ეკლესიას! ასე რომ, ეს მონაკვეთი ადასტურებს ჩვენს თვალსაზრისს.

  ფსალმუნების 109:1 ასევე ამტკიცებს, რომ იესო არ წარმოადგენს იეჰოვას: "ჰრქუა უფალმან (იეჰოვა, ებრაულ ენაში) უფალსა (ადონ, არა იეჰოვა, ებრაულ ენაში) ჩემსა (დავითის): დაჯედ მარჯუენით ჩემსა, ვიდრემდის დავსხნე მტერნი შენნი ქუეშე ფერჴთა შენთა" [მცხეთური ხელნაწერი]. აქ იეჰოვა და იესო აშკარად გამიჯნულნი არიან ერთმანეთისაგან. იეჰოვა, იესოს (დავითის უფალს – მათე 22:41-46, ებრაელები 1:13) განდიდებას ჰპირდება ათასწლიანი მეფობის დროს (გამოცხადება 20:4, 6, დანიელი 7:13, 14) თავისი მარჯვენა ხელის ფუნქციამდე, როდესაც ყველა მისი მტერი მის ფეხქვეშ მოექცევა (1 კორინთელები 15:22). ესაიას 6:1, 3, 5, 8, 11, 12 ასევე საუბრობს იეჰოვასა და ჩვენ უფალ იესოზე, როგორც ცალკეულ და განსხვავებულ არსებებზე. 1, 3 და 11-ე მუხლებში ჩვენი უფალი იესო განსაზღვრულია ებრაული სიტყვით ადონაი თარგმანებში KJV და სხვა, რომლებიც ამ სიტყვას თარგმნიან როგორც "უფალი'', რომლის პირველი ასოც – დიდია, სამაგიეროდ 3, 5 და 12 მუხლებში ტეტრაგრამატონი JHWH (იეჰოვა) წარმოადგენს ებრაულ სიტყვას, რომელიც ნათარგმნია "უფლად", და ის ყველგან მთლიანად დიდი ასოებთია დაწერილი KJV, ASV, და ა.შ. მე-8 მუხლში იეჰოვა და იესო წარმოდგენილები არიან სიტყვით "ჩვენ", წინადადებაში: "ვინ იქნება ჩვენი მაცნე?"(სბს-2013) აქ იესო კითხვას სვავს: "ვინ გავაგზავნო და ვინ იქნება ჩვენი მაცნე?" ის ფაქტი, რომ ორივე: JHWH და ადონაი გამოიყენება ესაიას მე-6 თავში, პირველი – იეჰოვას განმსაზღვრელი, მეორე კი – იესოს განმსაზღვრელი, ამტკიცებს, რომ იესო არ წარმოადგენს იეჰოვას. იესო იეჰოვას მემკვიდრეს წარმოადგენს, მის წარმომადგენელს და არა თავად იეჰოვას. მალაქიას 3:1, იესო ნავეს ძეს 5:14 და წმინდა წერილის მრავალი სხვა მუხლი ადასტურებს ამ ფაქტს.

  გარდა ამისა, ყურადღება მივაქციოთ იმ ფაქტს, რომ იესო იეჰოვას მსახურს წარმოადგენს და არა თავად იეჰოვას (ესაია 42:1, 6, 19, 52:13, 53:11), რომ ის წარმოადგენს იეჰოვას მკლავს, წარმომადგენელს და არა თავად იეჰოვას (ესაია 53:1), რომ ის წარმოადგენს იეჰოვას ძეს და არა თავად იეჰოვას (ფსალმუნები 89:28, 2:7, 12, შეადარეთ საქმეები 13:33, ებრაელები 1:5, 5:5), რომ ის წარმოადგენს იეჰოვას ანგელოზს და არა თავად იეჰოვას (დაბადება 22:11, 15; გამოსვლა 3:2; რიცხვნი 22:22-27, 31, 32, 34, 35; მალაქია 3:1), რომ ის წარმოადგენს იეჰოვას მეგობარს და არა თავად იეჰოვას (ზაქარია 13:7; იგავები 8:30).


  იესო არ წარმოადგენს ყოვლისშემძლე ღმერთს, თუმცა კი ძალიან ძლიერია, ის – შემდეგია იეჰოვას შემდეგ – ძლევამოსილი, ღმერთებს შორის (ელოჰიმ). ტრინიტარები ფსალმუნების 44:7, 8-ს მიმართავენ და მას ებრაელების 1:8, 9-ს ადარებენ, როგორც იმის მტკიცებულებას, რომ ღმერთი იესოს ყოვლისშემძლე ღმერთს უწოდებს. ციტირებულ მუხლებში ვკითხულობთ: "ტახტი შენი, ღმერთო, უკუნითი უკუნისამდეა, სიმართლის კვერთხია კვერთხი შენი მეუფისა. შენ შეიყვარე სიმართლე და შეიძულე ბოროტება, ამიტომაც გცხო ღმერთმა, შენმა ღმერთმა, სიხარულის ზეთი შენს მეგობრებზე (მოზიარეებზე) უმეტეს". აქ იეჰოვა ისე მიმართავს იესოს, როგორც ღმერთს, ძალიან ძლიერს, თუმცა, როგორც მე-7 მუხლი გვიჩვენებს, იესო იეჰოვას მიიჩნევდა თავის ღმერთად, ძლევამოსილად და ყოვლადძლიერად. ეს ამტკიცებს, რომ იესო – მამაზე დაბლა დგას და არ არის მისი ტოლი, და არ წარმოადგენს იმავე პიროვნებას.

  ფსალმუნების 44:7, 8-ში ებრაული სიტყვა elohim ნათარგმნია სიტყვა «ღმერთად» (დიდი ასოთი) სამივე შემთხვევაში. რა თქმა უნდა, ის შეიძლება იეჰოვას მიმართ იყოს გამოყენებული, როგორც მე-7 მუხლის ბოლო ნაწილში (ასევე იხილე, მაგალითად, მეორე რჯული 10:17), მაგრამ როგორც უკვე ვთქვით კიდეც, ის ასევე შეიძლება გამოყენებული იქნას სხვა ძლევამოსილი არსებების მიმართაც: ანგელოზების და ადამიანების მიმართ (დაბადება 32:30; მსაჯულები 13:21, 22; გამოსვლა 7:1; 12:12; 21:26; 22: 8, 9, 28; ფსალმუნები 81:1). სტრონგი განმარტავს, რომ სიტყვა elohim განსაზღვრავს: ღმერთებს – ჩვეულებრივი მნიშვნელობისას, სამაგიეროდ განსაკუთრებული აზრით – განსაზღვრავს უზენაეს ღმერთს, ხოლო გარემოებებიდან გამომდინარე გამოყენებისას – განსაზღვრავს მმართველებს, მათი პატივიდან გამომდინარე.




იესო არ წარმოადგენს იეჰოვას, იმ ყოვლისშემძლეს



  ტრინიტარების უმეტესობას იმის სჯერა, რომ ძველი აღთქმის იეჰოვა – ეს ახალი აღთქმის იესო ქრისტეა. თუმცა წმინდა წერილის შემდეგმა მუხლებმა თითოეული გულწრფელი ბიბლიის მკვლევარის დარწმუნება უნდა შეძლოს იმაში, რომ იეჰოვა – ესაა ახალი აღთქმის მამა ღმერთი, იესო კი – იეჰოვას ძეა.

  გარდა იმის რწმენისა, რომ იესო იეჰოვაა, არსებობს შეხედულება იმის შესახებ, რომ მამაც – იეჰოვაა, და წმინდა სულთან ერთად ეს სამი სრულყოფილ იეჰოვას ქმნიან. თუმცა ეს კავშირი, იმის მაგივრად, რომ სამი ღმერთი შექმნან, ერთი ღმერთის რაღაც უცნაურ კომბინაციას ქმნიან. იეჰოვა ერთ პიროვნებას წარმოადგენს და არა სამს.

  "მოისმინე, ისრაელო: ერთია იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი იეჰოვა" (კანონი 6:4). ამ მუხლის თანახმად იეჰოვა – ერთი არსებაა და არა სამი არსება. სხვა თარგმანები კიდევ უფრო ზუსტად გადმოსცემენ აზრს იმის შესახებ, რომ იეჰოვა ერთ პიროვნებას წარმოადგენს: "იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი, იეჰოვა არის ერთი"; "იეჰოვა – ჩვენი ღმერთი, იეჰოვა არის ერთი": "იეჰოვა – ჩვენი ღმერთი, იეჰოვა – ერთია". [იხილეთ თარგმანები სხვა ენებზე] ასევე ყურადღება მიაქციეთ სიტყვებს: "უფალო, შენ ერთადერთი ხარ" (ნეემია 9:6) : "რათა იცოდეს ხალხმა, რომ შენ, რომლის სახელიც არის იეჰოვა, მხოლოდ შენა ხარ უზენაესი მთელ დედამიწაზე" (ფსალმუნები 83:18). მარგინალური თარგმანი ASV ასე ჟღერს: "И да познают, что только Ты, имя которого – Иегова, Всевышний над всей землей".

  წმინდა წერილი ამტკიცებს, რომ მამა - იეჰოვაა. საქმეების 3:22, 23-ში პეტრე მეორე რჯულის 18:15, 19-ს ციტირებს და ამტკიცებს, რომ ქრისტე – "წინასწარმეტყველია, როგორც მოსე" და ქრისტეს სახელი მოათავსა ყველა იმ ციტატაში, რომელიც "მოსეს მსგავს წინასწარმეტყველს" ეხებოდა, რათა მასსა და იეჰოვას შორის განსხვავება დაენახვებინა: "იეჰოვა, შენი ღმერთი შენგან, შენი ძმებიდან, მოგივლენს ჩემნაირ წინასწარმეტყველს (ქრისტეს), - მას უსმინეთ... იეჰოვამ მითხრა... მოვუვლენ (იეჰოვა) მათ შენნაირ წინასწარმეტყველს (ქრისტეს) თავიანთი ძმებიდან, ბაგეზე დავუდებ(ქრისტეს) ჩემს (იეჰოვას) სიტყვებს და იმას ილაპარაკებს (ქრისტე), რასაც ვუბრძანებ (იეჰოვა). ვინც არ მოუსმენს ჩემს (იეჰოვას) სიტყვებს, რომლებსაც ის (ქრისტე) ჩემი (იეჰოვას) სახელით ილაპარაკებს, მე თვითონ (იეჰოვა) მოვკითხავ პასუხს".

  ზემოთ თქმულის გათვალისწინებით ნათელი ხდება, რომ თავად იეჰოვა არ იქნება ის წინასწარმეტყველი, რომელიც უნდა იქნეს მოვლენილი. პირიქით, თავად იეჰოვა მოავლენს ვიღაც სხვას, მოსეს მსგავსს, რომელიც იეჰოვას წარმომადგენლად იმსახურებს. სიტყვები, რომლებსაც ეს წინასწარმეტყველი ილაპარაკებს, იქნება სიტყვები, რომლებსაც მას იეჰოვა დაუდებს ბაგეზე. ის იმას ილაპარაკებს, რასაც იეჰოვა ეტყვის. გარდა პეტრეს მტკიცებულებისა იმის შესახებ, რომ იესო – "იეჰოვას წინასწარმეტყველია" და არა თავად იეჰოვა, არსებობს კიდევ თავად იესოს მტკიცებულებაც: "მე მოვედი მამაჩემის სახელით" (იოანე 5:43). "რამეთუ მე თავით თჳსით არარას ვიტყოდე, არამედ რომელმან მომავლინა მე, მამამან, მან მომცა მე მცნებაჲ,  რაჲ ვთქუა და რასა ვიტყოდი. და უწყი, რამეთუ მცნებაჲ მისი ცხორება საუკუნო არს. და რომელსა ვიტყჳ მე, ვითარცა მამცნო მე მამამან, ეგრეცა ვიტყჳ". (იოანე 12:49, 50)[მცხეთური ხელნაწერი]. დააკვირდით ამ სიტყვებისა და მეორე რჯულის 10:10, 19-დან მოყვანილი სიტყვების მსგავსებას.



იესო – იეჰოვას ცხებული ძეა



  ფსალმუნების 2:2 საუბრობს იეჰოვას ცხებულის შესახებ. მოციქული პეტრე ამ მუხლს იესოს უკავშირებს საქმეების 4:25, 27-ში. დააკვირდით იეჰოვასა და მის ცხებულს შორის განსხვავებას: სიტყვა "ცხებული" ბერძნულად ჟღერს როგორც "ქრისტე".

  უშუალო განაცხადს იმის შესახებ, რომ იესო იეჰოვას ძეა, ფსალმუნების 2:7-ში ვპოულობთ: «გაუწყებთ უფლის (იეჰოვას) კანონმდებლობას: უფალმა (იეჰოვამ) მითხრა: ძე ხარ ჩემი, დღეს გშობე შენ". მოციქული პავლე ამ მუხლს იესოს უკავშირებს საქმეების 13:33; ებრაელების 1:5-სა და 5:5-ში. როგორც ჩანს პავლეს სწამდა იმის, რომ იესო და იეჰოვა ორი განსხვავებული პიროვნებები არიან.

  ფსალმუნების 15:10-ში დავითი ამბობს: "რადგან არ მიმატოვებ (იეჰოვა) საფლავში (შეოლში)და არც გასახრწნელად გაიმეტებ შენს წმიდას" (ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015). წმინდა სულის მოფენის დღეს პეტრემ ის მუხლი იესოსთან მიმართებაში გამოიყენა საქმეების 2:25-31-ში. ის, ვისი სიცოცხლეც შეოლი-ჰადესიდან იქნა დაბრუნებული და ვისაც ხრწნა არ უხილავს, არ იყო იეჰოვა ღმერთი (იხილე 31-ე მუხლი).

  ფსალმუნების 21:7,8-ში ამ სიტყვებს ვპოულობთ: "ყველა, ვინც მხედავს, დამცინის; მქირდავენ და თავს აქნევენ. "უფალს (იეჰოვას)მიენდო და უფალმა (იეჰოვამ) იხსნას; მან გადაარჩინოს, რაკი ისურვა იგი" (ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015). ეს მუხლები მათეს 27:43-ს შეადარეთ. 35-ე მუხლში მათე ფსალმუნების 21:19-ს იესოს მიმართ იყენებს. რა თქმა უნდა, ის იქნა მილურსმული, ვინც ''იეჰოვაზე იყო მინდობილი" და არა თავად იეჰოვა.

  ფსალმუნების 109:4-შია მოცემული იმის შემდეგი მტკიცებულება, რომ იეჰოვა და იესო არ წარმოადგენენ ერთი და იგივე პიროვნებას: "დაიფიცა უფალმა (იეჰოვამ) და არ მოინანიებს: შენ ხარ მღვდელი უკუნისამდე მელქიცედეკის წესით". ვინ არის ამ მუხლში მოხსენიებული "შენ"? განა იეჰოვა საკუთარი თავის მღვდელს წარმოადგენს? ებრაელების მიმართ მიწერილ წერილში ვკითხულობთ, რომ იესოა – იეჰოვას მღვდელი (ებრაელები 5:5-10; 6:20; 7:21).

  ახალი აღთქმის მრავალი მუხლი ისე წარმოაჩენენ იესოს, როგორც იეჰოვას მართალ მსახურს, რომელიც ესაიას 53-ე თავშია მოხსენიებული (ასევე ნახეთ მათე 8:17; მარკოზი 15:28; შეადარეთ ესაიას 53: 8, 9 - საქმეების 8:30, 35-ს). გარდა ამისა, იესომ თავად თქვა, რომ წინასწარმეტყველება ესაიას 53:11, 12-დან"... უნდა აღსრულდეს ჩემზე ეს წერილი" (ლუკა 22:37). ხოლო თუ ჩვენმა უფალმა თავად თქვა, რომ ის იეჰოვას მსახურია, მაშინ ესაიას 53-ე თავის ციტირება გავაკეთოთ და ფრჩხილებში ჩავსვათ იესოს სახელი ყველა იმ ადგილას, რომელიც მას ეხება, რათა აშკარად გავმიჯნოთ იესო იეჰოვასაგან:
"ყველას გზა აგვებნა ცხვრებივით, თითოეული ჩვენგანი თავის გზას დაადგა. უფალმა (იეჰოვამ) კი მას (იესოს) დააკისრა ყველა ჩვენგანის ცოდვა... უფალმა (იეჰოვამ) ისურვა მისი (იესოს) შემუსვრა, მისი დასნეულება; თუ გაიღებს საკუთარ თავს (იესო) დანაშაულისთვის, შთამომავლობას იხილავს (იესო), გაიხანგრძლივებს დღეებს და უფლის (იეჰოვას) ნება მისი (იესოს) ხელით აღსრულდება... მრავალთა ცოდვა იტვირთა და ურჩთათვის შუამდგომლობდა" (ესაია 53:6, 10, 12).

  მეტყველების ფორმა უაზრო იქნებოდა, იეჰოვა და იეჰოვას მსახური თუ ერთი და იგივე პიროვნება იქნებოდა. საკუთარი თავი შემუსრა იეჰოვამ? თუ იესო – იეჰოვაა, მაშინ იეჰოვას მსახური ვინაა, რომელმაც «მრავალთა ცოდვა იტვირთა». თუ იესო – იეჰოვაა, მაშინ ვინ "შუამდგომლობდა ურჩებს"? ვინ გაიღო ცოდვის საზღაურად, საკუთარი სიცოცხლე – მამამ თუ მისმა ძემ, იესო ქრისტემ?

  მათეს სახარების 2:5-ის თანახმად, იესო ბეთლემში დაიბადა, რითაც მიქას 5:2-ში ჩაწერილი წინასწარმეტყველება შესრულდა. მე-4 მუხლი იგივე პიროვნებაზე ამბობს: "ის (იესო, რომელიც ბეთლემში უნდა დაიბადოს) დადგება და დამწყემსავს უფლის (იეჰოვას) ძალით, უფლის (იეჰოვას), თავისი ღმერთის სახელის დიდებით". ამ მუხლის თანახმად იეჰოვა წარმოადგენს იმის ღმერთს, ვინც ბეთლემში უნდა დაიბადოს. ვინ დაიბადა ბეთლემში – მამა თუ ძე? წარმოადგენს თუ არა იესო - იესოს ღმერთს? იესომ თქვა, რომ მამაა - მისი ღმერთი. იესოს არასოდეს უთქვია, რომ თავად წარმოადგენდა მამის ღმერთს (შეადარეთ მათე 27:46; იოანე 17:3; 20:17; ეფესოელები 1:17; გამოცხადება 3:12). ლუკას სახარების 4:21-ში იესომ იმის შესახებ განაცხადა, რომ ესაიას 61:1, 2-ში ჩაწერილი წინასწარმეტყველება მასზე შესრულდა (ლუკა 4:18, 19).

  განსაზღვრულ ადგილებზე იესოს სახელის ფრჩხილებში ჩასმით ჩვენ ვკითხულობთ: "სული უფლისა (იეჰოვას), ღვთისა, ჩემზეა (იესოზე) გადმოსული, რადგან მცხო მე (იესო) უფალმა (იეჰოვამ) გლახაკთათვის სახარებლად. მომავლინა (იესო) გულშემუსვრილთა განსაკურნებლად, ტყვეთათვის თავისუფლების გამოსაცხადებლად და შებორკილთა ასახსნელად". ვინ ვის სცხო სულით? განა იესომ სცხო საკუთარ თავს? თუ მამას სცხო იესომ? პეტრემ განაცხადა, რომ მამამ სცხო იესოს (საქმეები 10:30), და ზუსტად ამით აქცია ის ცხებულად ანუ ქრისტედ. მამამ, რომელიც წარმოადგენს იეჰოვას, სცხო საკუთარ ძეს - იესო ქრისტეს.

  ამიტომ ბიბლია გვასწავლის, რომ იესო ქრისტე წარმოადგენს არა იეჰოვა ღმერთს, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ იეჰოვას ძეს, საპირისპირო არასოდეს უმტკიცებია თავად იესოს და ეს არ გაუკეთებიათ ასევე მის მოციქულებსაც.



ესაიას წიგნში მოცემული მუხლების თანახმად, იესო არ წარმოადგენს ყოვლისშემძლეს



  ტრინიტარები, ფსალმუნის 7:14-ზე და მათეს 1:23-ზე დაყრდნობით, ამტკიცებენ, რომ იესო ღმერთია, რადგან იესოსათვის მიცემული სახელი ემანუელი ნიშნავს "ჩვენთან არის ღმერთი", და ეს ამტკიცებს, რომ იესო ღმერთიაო. მაგრამ ეს ასე არ არის! იესოს ემანუელად წოდება არ ნიშნავს იმას, რომ ის არის იეჰოვა, არამედ იმას, რომ მისი მეშვეობითაა იეჰოვა კაცობრიობასთან, როდესაც თავისი სიყვარულის გამო გაიღო იესო – გამოსყიდვის საფასური, როგორც გამოსასყიდი მთელი კაცობრიობისათვის (1 ტიმოთე 2:4-6; ებრაელები 2:9; 1 იოანე 2:2).

  ტრინიტარები სწრაფები არიან ესაიას 9:6-ის ციტირებაში, სადაც იესოს ეწოდება «ღმერთი ძლიერი, მარადისობის მამა». საუკეთესო ინგლისური თარგმანები (იხილეთ: АSV, NASB, Rotherham, Young) არ იყენებენ არტიკლს "the" (რომელიც იმაზე მიუთითებს, რომ საუბარია იეჰოვაზე – მთარგმნელის შენიშვნა) «ღმერთი ძლიერის» და «მარადისობის მამის» წინ. რა თქმა უნდა, ეს მონაკვეთი იესოს ეხება, რომელიც ძლიერი ღმერთი იყო (elohim) იეჰოვას დაქვემდებარებაში, მაგრამ არა ისეთი ძლიერი, როგორც იეჰოვაა, რომელიც ერთადერთი ყოვლისშემძლე ღმერთია. …ის იქნება აღმდგენი და სიცოცხლისმიმცემი ათასწლიანი მმართველობისას იმ ადამიანებისათვის, რომელთაც ამ ცხოვრებაში სრული გადარჩენის საშუალება არ მიეცათ… ჩვენი უფალი იესო იქნება მათი მამა, როდესაც ისინი მკვდრეთით აღდგებიან და შესაბამის რეაგირებასაც მოახდენენ. ეს დრო მათი გამოცოცხლებისათვის იქნება განკუთვნილი (მათე 19:28; ლუკა 22:30) – სიკვდილიდან რეგენერაციისათვის მკვდღეთით არდგომისა და რესტიტუციის პროცესში (საქმეები 3:19-21). იესოს წოდება – ''მარადისობის მამა" – ეს დიადი თანამდებობაა. თუმცა იესოს არასოდეს მიუწერია საკუთარი თავისათვის არც ეს ტიტული და არც ის, რომ ისაა მამა. პირიქით, მან მრავალჯერ გაუსვა ხაზი, რომ ის არის არა მამა, არამედ ძე, რომელიც მამამ გამოგზავნა (იოანე 5:32, 24, 30, 36, 37; 6:33-40, 44 და ა.შ.).

  ტრინიტარები ესაიას 40:3-ს იყენებენ და იმის დამტკიცებას ცდილობენ, რომ იესო - იეჰოვაა. წავიკითხოთ: "ხმა მღაღადებლისა: უდაბნოში გაამზადეთ უფლის (იეჰოვას) გზა, მოასწორეთ ტრამალზე სავალი ჩვენი ღვთისათვის". ეს წინასწარმეტყველება ახალ აღთქმაშია ციტირებული (მათე 3:3), ის იოანე ნათლისმცემელს ეხება, რომელმაც ებრაელები ქრისტეს მოსვლისათვის შეამზადა. ყოველი შემთხვევისთვის შევახსენებთ მკითხველს, რომ იესო იმისათვის მოვიდა, რომ მამის ნება შეესრულებინა: მან თვითონ თქვა: "ჩემი საჭმელი ის არის, რომ ვყო ჩემი მომავლინებლის ნება და აღვასრულო მისი საქმე" (იოანე 4:34). იესო მამის იარაღს წარმოადგენდა, მამის კეთილი გეგმის შესასრულებლად. ამიტომ იოანე ნათლისმცემელი, როდესაც ებრაელებს ქრისტეს მოსვლისათვის ამზადებდა, მამის გეგმის შესრულებისათვის ამზადებდა გზას. იმის დამტკიცების მცდელობისას, რომ იესო - იეჰოვაა, ტრინიტარები ესაიას 40:10-ს იყენებენ: ''აჰა,მოვა უფალი (იეჰოვა) ღმერთი ძლიერებით და იხელმწიფებს მისი მკლავი"'. ვხედავთ, რომ აქ მხოლოდ მამას ეწოდება იეჰოვა: იესო კი წარმოდგენილია, როგორც მისი "მკლავი". მსგავსადვე ესაიას 53:1-ში იესოს "უფლის (იეჰოვას) მკლავი" ეწოდება.

  ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ ლოგოსი (იესო ადამიანად მოვლინებამდე არსებობისას) საუბრობს ესაიას 43:10, 11, 13-ში, მაგრამ ერთი მცირედი მინიშნებაც კი არ არსებობს, იმის დასამტკიცებლად, რომ მართლა ის აკეთებს ამას. სწორ ბიბლიურ განმარტებას – exegesis – არ მივყავართ ასეთ დასკვნებამდე, იმიტომ რომ ამ მუხლებში არ დევს მსგავსი აზრი. ის ალბათ უფრო მიწერილია ამ ტექსტზე – еisеgеsis, რაც ტრინიტარების საყვარელ წეს-ჩვეულებას წარმოადგენს. რაღა თქმა უნდა, ამ მუხლში მოსაუბრე იეჰოვაა და ეს 1, 3, 10, 11, 12, 15, 16 მუხლებში ტეტრაგრამატონის (JHWH) გამოყენებით მტკიცდება, რომელიც სიტყვა "უფლადაა" ნათარგმნი.

  ამის თანახმად, მე-10 მუხლი: "ჩემამდე არ გამოსახულა ღმერთი და ჩემს შემდეგაც არ იქნება", ეჭვგარეშეა იეჰოვას და მის მარადიულობას ეხება, იმიტომ რომ ისაა – ერთადერთი ღმერთი, რომელიც ყოველთვის არსებობდა წარსულში და ყოველთვის იარსებებს მომავალში: "უკუნითი უკუნისამდე შენა ხარ ღმერთი" (ფსალმუნები 89:2).

  მე-11 მუხლი ამბობს: "მე ვარ, მე ვარ უფალი (იეჰოვა) და არავინაა ჩემს გარდა მაცხოვარი". ტრინიტარები არასწორ დასკვნებს აკეთებენ: "აქ იესო აცხადებს, რომ ის ღმერთიცაა და მაცხოვარიც (მხსნელი), ხოლო რადგან მხოლოდ იესო წარმოადგენს გამომსყიდველსა და მხსნელს, ესე იგი ის ასევე წარმოადგენს ღმერთსაც, ისევე როგორც მისი მამა". როგორც ჩვენ უკვე განვიხილეთ, მხოლოდ ლოგოსი არ აკეთებს ასეთ განაცხადს. ასევე არასწორადაა ფორმულირებული ისიც, რომ "მხოლოდ იესო წარმოადგენს გამომსყიდველსა და მხსნელს", იმიტომ რომ (როგორც წიგნ "შერიგება..."-შია წარმოდგენილი, 2 თავი: იხილეთ ასევე BS, 516) განსხვავებული მნიშვნელობით იეჰოვა წარმოადგენს გამომსყიდველსა და მხსნელს (1 ტიმოთე 2:3; 4:10), როგორც ხსნის დიდებული გეგმის ავტორი. მან საკუთარი ძე გაიღო მსხვერპლად, რათა ის გამხდარიყო ყველა ადამიანის მხსნელი. თუმცა ეს არ ხდის იესოსა და ღმერთს ერთ პიროვნებად. აბრაამი, რომელმაც თავისი ძე ისააკი წაიყვანა მორიას მთაზე რათა მსხვერპლად შეეწირა, განასახიერებდა ღმერთს, რომელიც თავის მხოლოდშობილ ძეს გაიღებდა სიყვარულით მსხვერპლად, რათა ის ადამიანის გამომსყიდველი გამხდარიყო. თუმცა აბრაამი და ისააკი არ ყოფილან ერთი და იგივე პიროვნება.

  მე-15 მუხლში ვკითხულობთ: "მე ვარ უფალი (იეჰოვა), თქვენი წმიდა, ისრაელის შემქმნელი, თქვენი მეფე". ამ მუხლს ტრინიტარები შემდეგნაირად განმარტავენ: "რადგანაც იესო წარმოადგენს შემოქმედს, ხოლო ბიბლია ამბობს, რომ ყველაფერი ღმერთმა შექმნა, ესე იგი იესო ღმერთია, ისევე როგორც მისი მამა". მაგრამ არც აქაა მოხსენიებული ლოგოსი – იესო, ადამიანად დაბადებამდე. ტექსტი იმაზე საუბრობს, რომ იეჰოვა წარმოადგენს "ისრაელის შემოქმედს". კი, ბიბლია აცხადებს იმის შესახებ, რომ ღმერთმა "შექმნა ყოველი" (გამოცხადება 4:11; შეადარე დაბადება 1:1; 2:4). მაგრამ როგორ შექმნა მან ის? ბიბლიაში ჩვენ ვკითხულობთ ღმერთზე "რომელმაც შეჰქმნა ყოველი ქრისტეს მეოხებით" (ეფესოელები 3:9). ყოველივე მამისაგან და მისი ძისაგან არის (1 კორინთელები 8:6). ეს ნიშნავს, რომ ლოგოსი ქმნიდა, როგორც მამის წარმომადგენელი: ღვთის მხოლოდშობილმა ძემ (იოანე 3:16) შექმნა ყველაფერი, გარდა თავად ღმერთისა (იოანე 1:1-3; კოლოსელები 1:15, 16).

  ნიშნავს თუ არა ის ფაქტი, რომ ერთი პიროვნება გარკვეულ ფუნქციებს აღსასრულებლად გადასცემს მეორე პიროვნებას; რომ პიროვნება, რომელიც ამ ფუნქციებს იღებს, იმავე პიროვნებას წარმოადგენს, რომელმაც ეს ფუნქციები გადასცა? რაღა თქმა უნდა, არა! ყოველდღიურ საუბარში ჩვენ შეიძლება ვთქვათ, რომ ბატონმა А-მ სახლი ააშენა, თუმცა პირადად მას არ აუშენებია ის, სამშენებლო ინსტრუმენტისთვისაც კი არ მოუკიდია ხელი მის ასაშენებლად, არამედ ეს მშენებლის დახმარებით გააკეთა. რაღა თქმა უნდა, მშენებლის გამოყენებამ არ აქცია ის იმავე პიროვნებად, რაც მშენებელია. განა რთულია ამის გაგება?

  ჩვენ ასევე ვერ ვპოულობთ მითითებას იმის შესახებ, რომ ლოგოსია ესაიას 44:6,8-ში მოსაუბრე. 2 და 6 მუხლები გვიჩვენებენ, რომ მოსაუბრე იეჰოვაა, ის ამბობს: ''ჩემს გარდა არ არის ღმერთი... განა არის ჩემს გარდა ღმერთი? არ არის სხვა კლდე, არავინ ვიცი". ტრინიტარები ასეთ არასწორ დასკვნას აკეთებენ: "ვინაიდან იესო, ლოგოსი, აცხადებს იმის შესახებ, რომ არ არსებობს მის გარდა სხვა ღმერთი, ხოლო ჩვენ ვიცით, რომ არსებობს მამა, ესე იგი ტერმინი ღმერთი ეხება ღვთის ოჯახს და არა უბრალოდ ცალკეულ სულიერ პიროვნებას". მართლაც, ეს სიმართლეა: არ არსებობს არცერთი უზენაესი ღმერთი იეჰოვას გარდა, რომელიც არის ყოვლისშემძლე, ძლიერი, ყოვლისმხედველი. ისაა – ყველაზე უზენაესი! არცერთი სხვა ღმერთი ან ღმერთები, მიუხედავად მათი ძალისა, როგორც მაგალითად მკვდრეთით აღმდგარი უფალი იესო, რომელსაც ღვთის ხელმძღვანელობით მიცემული აქვს მთელი ძალაუფლება ცაში და დედამიწაზე (მათე 28:18), ვერ შეძლებდნენ ღვთიური უმაღლესი ძალაუფლების მიღებას (მეორე რჯული 5:7; 10:17; ფსალმუნები 32:19; 96:9; ესაია 42:8; 45:6, 14, 18, 21, 22; 48:11). არსებობენ ასევე მრავალი სხვა ღმერთები (ძლიერნი), ნაკლებად ძლევამოსილნი, ვიდრე იესო (1 კორინთელები 8:5; ფსალმუნები 81:1, 6).

  ესაიას 48:16-ში ვკითხულობთ: «საიდუმლოდ არც თავიდანვე მილაპარაკნია; რაც რომ ეს მოხდა, მე იქა ვარ; ახლა კი უფალმა ღმერთმა და მისმა სულმა მომავლინა». ტრინიტარები ამტკიცებენ: «რამდენადაც «უფალი ღმერთი» და «მომავლინა» მამასა და იესოს ეხება, მაშინ ფრაზა «მისმა სულმა» ღვთაებრივი ოჯახის მესამე პირს უნდა წარმოადგენდეს».

  ასეთი გაგება ისევ და ისევ არასწორია და წინაპირობა მცდარია. «უფალი ღმერთი», ნათელია, იეჰოვას ეხება, მაგრამ აქ არაფერი მიუთითებს და არაფერი ამბობს, რომ სიტყვა «მომავლინა» იესოს ეხება. მხოლოდ ამ მუხლის არასწორი ინტერპრეტაციის გამო შეიძლება იქ ამ აზრის პოვნა. ჩვენ არ უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან ის ფაქტი, რომ ეს მონაკვეთი ესაიას წინასწარმეტყველების ნაწილია. თუმცა ესაია ხანდახან მიუთითებს და წინასწარმეტყველურად მოიხსენიებს იესოს (როგორც მაგალითად ესაიას 53 თავში), თუმცა ამ ადგილას თავად ის საუბრობს და არა იესო და ციტირებულ წინასწარმეტყველებაში ის საკუთარ თავზე და იეჰოვაზე საუბრობს. ხანდახან წინასწარმეტყველებაში იეჰოვა უშუალოდ საუბრობს ესაიას მეშვეობით, როგორც მე-17 მუხლში, მაგრამ სხვა შემთხვევებში ესაია საკუთარ თავზე საუბრობს, როგორც მაგალითად მე-16 მუხლში. მისი წინასწარმეტყველად მსახურების დასაწყისიდან მას არ ულაპარაკია «საიდუმლოდ», არამედ ღიად და საჯაროდ საუბრობდა და წინასწარმეტველად მსახურების დასაწყისიდან თავიდანვე ყოველთვის «იქ იყო», ყოველთვის მზად იყო, რათა ელაპარაკა ის რასაც იეჰოვა დაავალებდა (შეადარე ესაიას 6:8).

  ტრინიტარებს სურთ, იმის გვჯეროდეს, რომ იესო - იეჰოვა უნდა იყოს, რადგან ის არის ჩვენი დიდებული მასწავლებელი, როგორც ამის შესახებ ესაიას 54:13-ში ვკითხულობთ: «შენი ვაჟები, ყველანი, უფლის [იეჰოვას] დამოძღვრილნი იქნებიან და დიდი იქნება შენი ვაჟების კეთილდღეობა». თუმცა, იესომ თავად თქვა, რომ ის მხოლოდ მამის წარმომადგენელი იყო: «ჩემი მოძღვრება ჩემი კი არ არის, არამედ ჩემი მომავლინებლისაა; ვისაც სურს აღასრულოს მისი ნება, შეიცნობს, ვისია ეს მოძღვრება: ღმერთისგან არის თუ ჩემით ვლაპარაკობ… რასაც ვიტყვი, როგორც მამამ მაუწყა, ისე ვიტყვი… შენგან მოცემული სიტყვები მათ მივეცი» (იოანე 7:16, 17; 12:50; 17:8).


  ეს ყოველივე მომდინარეობს მამისაგან («ვისგანაც არის ყოველი») და სრულდება ძის მეშვეობით (1 კორინთელები 8:6). ჩვენ არ გვიჭირს ძისა და მამის მიმართ მადლიერების გამოხატვა შემოქმედებისათვის (იოანე 1:3; ესაია 40:28), რადგანაც პავლე გვიხსნის, რომ ძე, როგორც ყოველთვის, ღვთის ისეთი წარმომადგენელი იყო რომელიც დიდებას იმსახურებს: «ღმერთი… ამ უკანასკნელ დღეებში გველაპარაკა ჩვენ ძის მიერ, რომელიც დაადგინა ყოვლის მემკვიდრედ და რომლის მეშვეობითაც შექმნა საუკუნენი» (ებრაელები 1:1, 2).




იესო – იეჰოვას ძლევამოსილი წარმომადგენელი



  «რადგან თუკიღა არიან ეგრეთწოდებული ღმერთები მიწაზე თუ ცაში (რადგან არის მრავალი ღმერთი და მრავალი უფალი), ჩვენ ერთი გვყავს მამა ღმერთი, ვისგანაც არის ყოველი და ვისთვისაც ვართ ჩვენ, და ერთი უფალი, იესო ქრისტე, ვის მიერაც არის ყოველი და ვის მიერაც ვართ ჩვენც» (1 კორინთელები 8:5, 6).

  მოციქული პავლე საქმის მთელ ვითარებას ძალიან ნათლად წარმოადგენს აქ. ჩვენ ღრმად გვწამს ამის: ყველაფერი მამისაგან - იეჰოვასაგან არის: ისაა ყოველივეს პირველმიზეზი და ყველაფერმა მის მიერ დაიწყო არსებობა, ანუ ჩვენი უფლის, იესო ქრისტეს შუამდგომლობით. იესო წარმოადგენს იეჰოვას წარმომადგენელს ყველაფერში: «ყველაფერი მისი მონაწილეობით გაჩნდა, მის გარეშე არაფერი გაჩენილა» (იოანე 1:3 აქ). ის არის «უხილავი ღვთის ხატება, პირმშო ყოველი ქმნილებისა; ვინაიდან მისით შეიქმნა ყოველი, რაც ცაში და დედამიწაზეა, ხილული და უხილავი… ყველაფერი მის მიერ და მისთვის არის შექმნილი; ის არის უწინარეს ყოვლისა და ყოველივე მისით დგას» (კოლასელები 1:15-17 ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015). «ღმერთისა თანა, რომელმან ყოველივე დაჰბადა იესუ ქრისტეს მიერ» (ეფესელები 3:9 მცხეთური ხელნაწერი). და ისევ, მოციქული აცხადებს, რომ არის: «ერთი ღმერთი და ყოველთა მამა, ყველაზე უზენაესი, ყოვლის გამრიგე და ყველაში დავანებული» (ეფესელები 4:6).

  იესომაც ასეთი დამოწმება მოგვცა. ის ამტკიცებდა, რომ არ იყო მამა, არამედ ძე მამისა, მორჩილი ძე (იოანე 9:35-37; 10:36-38), რომელიც საკუთარ ნებას კი არ ასრულებდა, არამედ საკუთარი მამის ნებას. მან თქვა: «ჩემი საჭმელი ის არის, რომ ვყო ჩემი მომავლინებლის ნება და აღვასრულო მისი საქმე» (იოანე 4:34). «ძეს არაფერი ხელეწიფება თავისთავად»; «მე არაფერი შემიძლია ჩემდა თავად… ვინაიდან ჩემს ნებას კი არ ვეძებ, არამედ ჩემი მომავლინებლის ნებას» (იოანე 5:19, 30; 6:38).

  იესომ თქვა: «თქვენ მე მოძღვარსა და უფალს მიწოდებთ, და სწორსაც ამბობთ, რადგანაც ვარ» (იოანე 13:13) და კიდევ: «ნურც მამას უწოდებთ ვინმეს ქვეყანაზე, რადგან ერთი მამა გყავთ - ზეციერი» (მათე 23:9 ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015). ხოლო მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ, ღმერთს კვლავ საკუთარ მამას და ჩვენს მამას უწოდებდა: «მამაჩემსა და მამათქვენთან ავდივარ, ჩემს ღმერთთან და თქვენს ღმერთთან» (იოანე 20:17). ანუ «ღმერთი და ჩვენი უფლის - იესო ქრისტეს მამა», რომელმაც იესოს მეშვეობით «ხელახლა გვშობა [ეკლესია]» (1 პეტრე 1:3).



მისადმი შეხედვა, რომელიც განგმირეს



  ზაქარიას 12:10 წარმოადგენს მუხლს, რომელსაც ძირითადად ეყრდნობიან ტრინიტარები, რათა დაამტკიცონ, რომ სახელი იეჰოვა - იესოს ეკუთვნის. იეჰოვა ამბობს: «და გადმოვღვრი დავითის სახლსა და იერუსალიმის მკვიდრებზე მადლისა და წყალობის სულს; და შემომხედავენ მე, რომელიც განგმირეს; იგლოვებენ, როგორც გლოვობენ დედისერთაზე და მწარედ იქვითინებენ, როგორც პირმშოზე»(ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015).

  ვინაიდან იეჰოვა მესიაზე საუბრობს, რომელიც განგმირული იყო და ამბობს სიტყვას «მე», ტრინიტარები უბრალოდ ციტირებენ გამოცხადების 1:7-ს და საკუთარ მტკიცებულებას ისე წარმოადგენენ, როგორც სრულიად საკმარისს. თუმცა, მოაზროვნე მკითხველი მაშინვე შეამჩნევს უთანხმოებას: ის ვინც ამ მუხლში საუბრობს, მესიაზე საუბრობს და ფრაზებს «მე» და «მას» ერთიდაიგივე წინადადებაში ხმარობს. როგორც ჩანს, ამ მუხლში შეცდომა შეიპარა. ძველი ხელნაწერების გარკვეული რაოდენობა შემდეგ ლოგიკურ თარგმანს აკეთებს: «და შეხედავენ ისინი მას, რომელიც განგმირეს, და იგლოვებენ მას, როგორც მხოლოდშობილ ძეზე გლოვობენ; მწარედ იტირებენ მის გამო» (იხილეთ ASV, შენიშვნა ქვემოთ; ასევე სინოდალური თარგმანი – მთარგმნელის შენიშვნა. ). ამგვარად შესწორებული ტექსტი, რა თქმა უნდა, არ ასწავლის იმის შესახებ, რომ მესია იეჰოვაა.

  ჩვენ უკვე ვისაუბრეთ იმის შესახებ, რომ თუ წმინდა წერილი სიტყვა «ღმერთს» უზენაესი ღვთაების მნიშვნელობით გადმოსცემს, ესე იგი ის მხოლოდ მამას შეეხება. ამიტომ იესო ლოცვაში თავის მამას «ერთადერთ ჭეშმარიტ ღმერთს» უწოდებს, საკუთარ თავს კი ტოვებს (იოანე 17:3). ნათელია, რომ ბიბლია ზეციერ მამას ისე უყურებს როგორც იესოს ღმერთს (იოანე 20:17). მოციქული პავლე, ქრისტიანული პოზიციის დაპირისპირებისას მრავალი ღმერთების წარმართულ თაყვანისმცემლობასთან, აცხადებს: «ჩვენ ერთი გვყავს მამა ღმერთი», იესოს კი შედარებით დაბალ მდგომარეობას მიაწერს მმართველობაში (1 კორინთელები 8:6). ჩვენი უფალი იესო, მამაზე დაბლა დგას და მარადიულად მასაა დამორჩილებული, მიუხედავად მისი მართლაც მაღალი მდგომარეობისა, როგორც ამის შესახებ ნათლად ამბობს პავლე: «ისიც მინდა გაუწყოთ, რომ ყოველი კაცის თავი ქრისტეა, ქალის თავი - კაცი, ხოლო ქრისტეს თავი – ღმერთი» (1 კორინთელები 11:3).

  «და ბოლოს, დასასრული, როცა (ქრისტე) სუფევას გადასცემს ღმერთსა და მამას… რადგანაც ღმერთმა ყველაფერი მას [ძეს] დაუმორჩილა და ფეხქვეშ დაუმხო. ხოლო რაკი ითქვა, რომ ყველაფერი მას [ძეს] ემორჩილება, ცხადია, მის [მამის] გარდა, ვინც ყველაფერი დაუმორჩილა მას. ხოლო როდესაც ყველაფერს მას დაუმორჩილებს, მაშინ თვით ძეც დაემორჩილება მას, ვინც ყველაფერი დაუმორჩილა [მამა] მას [ძეს], რათა ღმერთი [მამა] ყველაფერი იყოს ყოველში» (1 კორინთელები 15:24, 27, 28).

  ნათელია, ჩვენ ამას არ უარვყოფთ, მაგრამ ჩვენ მოხარულები ვართ, რომ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იესო ქრისტე წარმოადგენს ძალიან განდიდებულ ღვთაებრივ არსებას, რომელიც ჩვენი მხრიდან პატივსა და აღიარებას იმსახურებს. სახელწოდება «ღმერთი (Бог)» სწორად შეიძლება იყოს მისთვის მიკუთვნებული. მაგრამ მაშინაც კი, როდესაც წმინდა წერილი ქრისტეზე საუბრობს როგორც «ღმერთზე (Бог)», ის ამას მისი შედარებით დაბალი მდგომარეობის კონტექსტში აკეთებს, რომელიც მას მამისაგან განასხვავებს. ამავდროულად ჩვენ ყურადღება უნდა მივაქციოთ იმას, რომ უბრალოდ არა იესო როგორც ადამიანი, არამედ იესო როგორც «ღმერთია (Бог)» ნაჩვენები როგორც ხელქვეითი (ებრაელები 1:1-9).

  ტრინიტარები ხშირად ამტკიცებენ, რომ თუ მხოლოდ ერთი ღმერთი არსებობს, ხოლო წმინდა წერილი იესოზე საუბრობს როგორც ღმერთზე, მაშინ ასეთ შემთხვევაში მამა და ძე ერთიდაიმავე ღმერთს წარმოადგენენ. ეს არგუმენტი სრულ იგნორირებას უკეთებს ბერძნული და ებრაული ენების მიერ იმ სიტყვების გამოყენებას, რომლებიც ნათარგმნია როგორც «ღმერთი (бог)».

  სიტყვა «ღმერთი (бог)» ძველ აღთქმაში, როგორც უკვე იყო ნათქვამი, ხშირად ითარგმნება ებრაული სიტყვიდან elohim. სიტყვა «ღმერთი (бог)» ახალ აღთქმაში ყველაზე ხშირად ითარგმნება შესაბამისი სიტყვიდან theos. აქ საკმარისი იქნება ვთქვათ, რომ theos, ისევე როგორც elohim, ყოველთვის არ შეეხება უზენაეს ღვთაებას, არამედ ასევე სხვა ძლევამოსილ არსებებსაც. სატანას, მაგალითად, ეწოდება theos 2 კორინთელების 4:4-ში: “რომლებსაც ამ წუთისოფლის ღმერთმა [theos] დაუბნელა გონება”. (ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015). იგივე სიტყვაა გამოყენებული ჰეროდესთან მიმართებით საქმეების 12:22-ში, სადაც ვკითხულობთ, რომ ტვიროსისა და სიდონის მცხოვრებლები იძახდნენ: “ღმერთის [theos] ხმა გვესმის და არა კაცისაო”. შეგვიძლია გადაჭრით ვთქვათ, რომ ისინი არ ფიქრობდნენ, რომ ჰეროდე უზენაესი ღმერთი იყო.

  ნიშნავს თუ არა სიტყვა theos რომელიმე განსაზღვრულ შემთხვევაში ახალ აღთქმაში მამას ან ძეს, ამის განსაზღვრა მხოლოდ მკითხველს დარჩენია კონტექსტის საფუძველზე და წინადადების წყობის მიხედვით, რომლებიც მიუთითებენ იმაზე, თუ რომელ პიროვნებას ეხება ის.




«დასაბამი ღვთის ქმნილებისა»



  გამოცხადების 3:14-ში იესო აღწერილია როგორც «მოწმე სარწმუნო და ჭეშმარიტი, დასაბამი ღვთის ქმნილებისა». ეს მუხლი უშუალოდ უარყოფს სამების დოგმატს და ნათლად აჩვენებს, რომ იესოს ჰქონდა დასაბამი, არ იყო თანა-მარადიული მამასთან მარადიულ წარსულში, თუმცა ყოველთვის იარსებებს მომავალში. ტრინიტარები ამ არგუმენტის ძალის მოსპობას ცდილობენ, როდესაც ამტკიცებენ, რომ აქ წაკითხული უნდა იყოს «დამწყები» ნაცვლად «დასაბამისა», მაგრამ ბერძნული სიტყვა arche მკვეთრად განსაზღვრავს «დასაბამს», რასაც ბერძნული ლექსიკონები ამტკიცებენ: ლიდელი და სკოტი შემდეგნაირად, ნათლად განსაზღვრავენ arche-ს: «დროის წერტილში, დაწყება, დასაწყისად ყოფნა», ტაიერი – «დასაბამი, პიროვნება ან საგანი, რომელიც იწყებს, პირველი პიროვნება ან საგანი რიგში, გამცილებელი». იანგისა და სტრონგის ლექსიკონი მას განსაზღვრავს, როგორც “დასაბამი”.

  ტრინიტარები ასევე ამტკიცებენ, რომ arche შეიძლება ითარგმნოს როგორც «წყარო» ან «წამომწყები» და რომ იესო წარმოადგენს ღვთაებრივი შემოქმედების წყაროსა და წამომწყებს და არა ის, რომ ის მამის მიერ იქნა შექმნილი. მაგრამ 1 კორინთელების 8:6-ის საფუძველზე ნათელი ხდება, რომ მამა, და არა ძე წარმოადგენს ღვთაებრივი შემოქმედების ნამდვილ წამომწყებს. იესო იყო პირველი და ერთადერთი ვინც უშუალოდ ღმერთმა შექმნა; ყველა დანარჩენი შემოქმედებითი აქტები ძის მეშვეობით იქნა შესრულებული (იოანე 1:3).

  სოლომონის იგავებში 8:22-31-ში სიმბოლური სიბრძნე (შეადარე 1 კორინთელები 1:30)  წარმოადგენს იესოს, რომელიც იეჰოვამ «შეიძინა». ებრაული სიტყვა ganah, რომელიც ნათარგმნია როგორც «შემიძინა» სინამდვილეში ნიშნავს «შემქმნა». გესენიუსი სიტყვა ganah-ის პირვანდელ მნიშვნელობას განსაზღვრავს: «შოვნა, მიღება, შეძენა». დევისი შემდეგ განმარტებას იძლევა: «მოახდინო ფორმირება ან შექმნა, მიიღო ან შეიძინო». სტრონგი სიტყვა ganah-ს განსაზღვრავს როგორც «მოიპოვო, ანუ შექმნა; შეიძინო, განსაკუთრებით ყიდვის გზით».

  ამიტომ სიტყვა ganah-ი იგავების 8:22-ში სწორად შეიძლება ნათარგმნი იყოს როგორც «შემქმნა» ნაცვლად «შემიძინა»-სი. ამგვარად იგავების 8:22 თანხმობაშია გამოცხადების 3:14, კოლოსელების 1:15 და ა.შ., რაც ნათლად აჩვენებს, რომ იესო მარადიულად კი არ არსებობდა, არამედ იყო «დასაბამი ღვთის ქმნილებისა». ან სიტყვა ganah-ს შეიძლება მივცეთ მნიშვნელობა «შეძენილი» – იგავების 8:22, 23-ში და ეს ტექსტი ასე წავიკითხოთ: «უფალმა [შემიძინა]  [როგორც] თავისი [შემოქმედების] გზის დასაწყისში [დასაწყისი], თავის ქმნილებებამდე დასაბამით; უკუნითიდან [ხანგრძლივი, განუსაზღვრელი ეპოქის დასაბამიდან, ებრ. olam] დამადგინა, თავიდანვე, ქვეყნის დასაბამიდან».

  ებრაული სიტყვა resheth გადათარგმნილი იყო როგორც "თავდაპირველად" ცისა და დედამიწის შექმნასთან დაკავშირებით (დაბადება 1:1), და ასევე ლოგოსთან დაკავშირებით, დედამიწისა და ცის შექმნამდე (იგავები 8:22). ბერძნული სიტყვა arche გადათარგმნილია როგორც "თავდაპირველად" ქვეყნიერების შექმნასთან დაკავშირებით (ებრაელები 1:10), ლოგოსთან დაკავშირებით (იოანე 1:1, 2) და ეკლესიასთან დაკავშირებით როგორც ახალი ღვთიური ქმნილებისა (2 თესალონიკელები 2:13). არცერთი ეს სიტყვა არ აღნიშნავს მარადიულობას, რის მიწერასაც ცდილობენ ზოგიერთები იგავების 8:22, იოანეს 1:1, 2-სა და კოლასელთა 1:18-ს.

  Resheth ნიშნავს დასაბამს, მაგრამ არასოდეს არ ნიშნავს მარადიულობას – პირველ ქმნილებამდე არსებული დროის ხანგრძლივობას – რაც ნათლად ჩანს შემდეგი მუხლებიდან: მეორე რჯული 11:12; 21:17; იობი 8:7; 42:12; ფსალმუნი 111:10; იგავები 1:7; 17:14; ეკლესიასტე 7:8; ესაია 46:10; იერემია 26:1:28:1; მიქა 1:13. Аrche ნიშნავს დასაბამს, მაგრამ არასოდეს არ ნიშნავს მარადიულობას – პირველ ქმნილებამდე არსებული დროის ხანგრძლივობას – რაზეც შემდეგი მუხლები მიუთითებენ: მათე 19:4, 8; 24:8, 21; მარკოზი 1:1; ლუკა 1:2; იოანე 2:11:6:64; 8:25, 44; 16:4; საქმეები 11:15; ფილიპელები 4:15; ებრაელები 1:10; 3:14; 7:3; 2 პეტრე 3:4; 1 იოანე 1:1; 2:7, 13, 14, 24; 3:8; 2 იოანე 5, 6; გამოცხადება 3:14.

  ამიტომ ჩვენ გვესმის, რომ ქვემოთ მოცემული მუხლები წარმოადგენენ ღვთიური შემოქმედების საქმის ხუთ განსხვავებულ დასაბამს: დაბადება 1:1; იგავები 8:22; იოანე 1:1, 2; კოლოსელები 1:18 და 2 თესალონიკელები 2:13. ერთ-ერთი მათგანი (იოანე 1:1, 2) როგორც დროის მომენტი წარმოადგენს დასაბამს, რომელშიც, მანამ სანამ ადამიანი გახდებოდა, სიტყვა – ლოგოსი – შექმნილი იქნა როგორც პირველი, ღვთის ყველა ქმნილებებს შორის (იგავები 8:22; კოლოსელები 1:15; გამოცხადება 3:14, 21:6; 22:13). მეორე წარმოადგენს დასაბამს, რომელშიც შექმნილნი იქნენ სულიერი არსებების სხვადასხვა რანგები, რომლებიც სიტყვისაგან განსხვავდებოდნენ, მანამ, სანამ ის ადამიანამ დაიბადებოდა (კოლოსელები 1:16; იობი 38:7, შეადარე მუხლებს 4-1; ეზეკიელი 28:11-15; ესაია 14:12). მესამე (დაბადება 1:1) წარმოადგენს დასაბამს, რომელშიც შექმნილი იქნა ცა და დედამიწა – ექვსი შემოქმედებითი დღის დადგომამდე, რომლებიც განკუთვნილი იყო დედამიწის მოსაწყობად და ცხოველებისა და ადამიანებისათვის საცხოვრებელი პირობების შესაქმნელად. მეოთხე (კოლოსელები 1:18) წარმოადგენს სამ წელიწად ნახევრიან პერიოდს, როდესაც იესო ექვემდებარებოდა შექმნას, როგორც ღვთაებრივი არსება – სახარებისეული პერიოდის პირველი ეტაპი, იორდანედან - ღია სამარხამდე (საქმეები 13:33-37; ებრაელები 1:3-5; გამოცხადება 1:5). ხოლო მეხუთე (2 თესალონიკელები 2:13) წარმოადგენს პერიოდს წმიდა სულის მოფენიდან, ახ.წ.33 წელს, ებრაული "მკის" დასასრულამდე, ახ.წ. 69 წ., როდესაც ღმერთმა ქრისტეს სხეულის შექმნა დაიწყო, ახალი ქმნილების, როგორც ეკლესიის (2 კორინთელები 5:17; გალატელები 6:15; ეფესოელები 2:10, 15; 4:24; კოლოსელები 3:10; იაკობი 1:18).

  პირველის თანახმად, სიტყვები arche და resheth, რომელიც შემოქმედებასთან მიმართებთაა გამოყენებული, ეხებიან ახალი და განსხვავებული შემოქმედებითი პერიოდების დასაბამებს, აშკარაა, რომ ისინი არ ნიშნავენ მარადიულობას. ამიტომ ეს სიტყვები გამოყენებული იქნა არა მარადიულობის განსასაზღვრად, არამედ იმისათვის, რათა მიეთითებინათ ღვთის სხვადასხვა ქმნილებების შექმნის პერიოდების დაწყების მომენტებზე.




იოანეს სახარების 1:1,2-ის საგულდაგულო კვლევა



  ეხლა განვიხილოთ იოანეს სახარების 1:1, 2, სადაც ბერძნული განსაზღვრული არტიკლი ორჯერაა გამოყენებული მამის, როგორც ღმერთის, ძისგან განსასხვავებლად, რომელიც ასევე ღმერთად მოიხსენიება. [მოხსენიებული არტიკლის(რომელიც ქართულ ენაში არ გვხვდება) არსებობის ან არ არსებობის განსაზღვრა შემდეგი სახით შეიძლება: გამოთქმა Theos, რომლის წინაც არტიკლი დგას, ნიშნავს "ღმერთს" «Бог» – იწერება პირველი დიდი ასოთი; გამოთქმა theos არტიკლის გარეშე – "ღმერთს" «бог» – რომელიც პატარა პირველი ასოთი იწერება. ბიბლიის ქართულ თარგმანებში ამ განსხვავების დანახვა შეუძლებელია ქართული გრამატიკიდან გამომდინარე, ხოლო ბიბლიის რუსულ თარგმანებში ეს განსხვავება დანახვებული არ არის. ინგლისურ ენაში გვხვდება განსაზღვრული და განუსაზღვრელი არტიკლები და ასევე საშუალებას იძლევა ამ განსხვავების გამოხატვისა. იქ, სადაც ბერძნულში განსაზღვრული არტიკლი ჩნდება, ინგლისურშიც განსაზღვრული არტიკლი დგას, მაგალითად, «the God»; ხოლო თუ ბერძნულში ის არ არის, მაშინ ინგლისურშიც ან არ დგას განსაზღვრული არტიკლი, ან განუსაზღვრელი არტიკლი დგას, მაგალითად, «god» ან «a god» – [მთარგმნელის შენიშვნა]. ამ გამოთქმიდან ჩანს, რომ ორი პიროვნება, რომლებიც ორივე განსაზღვრულნი არიან სიტყვით theos – ყოვლადძლიერი მამა («the God») და ძალიან ძლიერი, მაგრამ არა ყოვლადძლიერი ძე («god» ან «a god») –წარმოადგენენ განსხვავებულ პიროვნებებს, რომლებიც არ არიან ერთმანეთის თანასწორნი. ხოლო თუ თანასწორნი არიან, მაშინ რატომ არ უწოდეს ძესაც ღმერთი დიდი ასოთი (the God)? ებოტი The Pictorial Bible-ში ქვემოთ მოცემულ შენიშვნაში, რომელიც იოანეს 1:1, 2-ს ეხება, აღნიშნავს: “ეს სავსებით განსაკუთრებული ენა, ყოველგვარი ეჭვის გარეშე, ერთ წინადადებაში განსაზღვრავს იდენტურობას არსებას შორის, რომელსაც სიტყვა ეწოდება და უზენაეს იეჰოვას შორის; ხოლო შემდეგ [წინადადებაში] მსგავსადვე მკაფიოდ განსაზღვრავს საპირისპიროს, მათ შორის განსხვავებულობას”.

  სიმართლეს ის წარმოადგენს, რომ ბერძნულ ენას არ გააჩნია განუსაზღვრელი არტიკლი [«а» ინგლისურში]. თუმცა განუსაზღვრელი არტიკლი კონტექსტის აზრში დევს [და ამიტომ უნდა იდგეს ის ინგლისურ თარგმანში]. ბენიამინ ვილსონი (1817-1900), გამოჩენილი კონფესიისგარეშე მქადაგებელი და სწავლული ბიბლეისტი, ამ მუხლების სწორ თარგმანს თავის თარგმანში Diaglott (1864) იძლევა:

  ყურადღება მივაქციოთ განსხვავებას (God-Бог/God-бог) მის ინგლისურ თარგმანში სიტყვას შორის God-Бог (იეჰოვა) და ლოგოს (იესო); განსხვავების განსაზღვრის მოცემული ფორმა დაკავშირებულია განსაზღვრული არტიკლის [რომელიც შეესაბამება ინგლისურ the-ს] გამოყენებასთან ან გამოტოვებასთან და კონტრასტის საშუალებით იეჰოვას მაღლა აყენებს, ხოლო იესოს დაბლა (მეტი ვილსონისა და Diaglott-ის შესახებ იხილეთ BS №475-ში).

  როგორც ჩანს, ბევრი ტრინიტარი არ იღებს და ხაზს არ უსვამს ე.კ. კოლველის შეხედულებას, რომ განსაზღვრული არტიკლი ჩვეულებრივ არ გამოიყენება, თუ განსაზღვრული არსებითი სახელი ბერძნულ ახალ აღთქმაში ზმნის წინ დგას, მაგრამ არსებითი სახელი თუ ზმნის შემდეგ დგას, მაშინ არტიკლი გამოიყენება. ეს წესი, თუმცა კი არა დამაჯერებლად, მაგრამ ამ საკითხს უბრალოდ გადაუჭრელს ხდის. კოლველის წესის თანახმად ინგლისური თარგმანი ზემოთ მოცემული აზრის თანახმად უნდა იქნეს გაკეთებული, რომელიც მთარგმნელს შეაქვს ტექსტში, რადგანაც გრამატიკულად შესაძლებელია დადგინდეს, წარმოადგენს თუ არ წარმოადგენს არსებითი სახელი განსაზღვრულს. ამიტომ, თუ ვინმეს სწამს, რომ სიტყვა theos წინადადებაში: “და ღმერთი იყო სიტყვა [god ან a god, бог]”, წარმოადგენს განსაზღვრულს (შეეხება იეჰოვას), მაშინ ამ სიტყვებს ასე გადათარგმნის: “და ღმერთი [ინგლისურად The GOD] იყო სიტყვა”. ხოლო თუ სწამს, რომ არსებითი სახელი წარმოადგენს განსაზღვრულს, მაშინ ამ წინადადებას ასე გადათარგმნის: “და ღმერთი [ინგლისურად “a god” – განუსაზღვრელი არტიკლით “а” და პატარა ასოთი “g”]იყო სიტყვა”. თარგმანის “და ღმერთი [ინგლისურად “a god”] იყო სიტვა” ის მეტყველებს, რომ მოცემული ფრაგმენტი კონტექსტთან თანხმობაშია.

  ის, ვინც ამ ტექსტს ტრინიტარული მეთოდით თარგმნის, დაპირისპირებაში შედის, რადგან როგორ შეიძლება სიტყვა იყოს “ღმერთთან”, თუ თავად წარმოადგენს იმ ღმერთს, რომელთანაც არის? იოანეს სახარების 1-ლი თავის კონტექსტი, ბიბლიის დარჩენილ ნაწილთან შეთანხმებით, ნათლად გვიჩვენებს, რომ სიტყვა იყო [“a god”], და არა [“The GOD”].

  ახალი აღთქმა დაიწერა ბერძნულ ენაზე, რომელსაც koine ეწოდება. Koine ნიშნავს “საყოველთაოს”, “ჩვეულებრივს” და ამიტომ წარმოადგენს ტერმინს, რომელიც ბერძნულ-რომაულ სამყაროში უბრალო ხალხის უბრალო ენის განსასაზღვრავად გამოიყენება. Koine იყო სასაუბრო ენა ყოველდღიურ ცხოვრებაში, რომელიც გამოიყენებოდა ქალაქებში, სავაჭრო ურთიერთობებში, განცხადებებსა და პირად წერილებში ახალი აღთქმის პერიოდში. ეს იყო ქუჩის ენა და ამიტომ ძალიან განსხვავდებოდა ბერძენი განათლებული მწერლების დახვეწილი ენისაგან, რომლებიც სხვადასხვა ხერხებით აკოპირებდნენ ატიკურ პროზას, რომელიც წინა ოთხი საუკუნიდან მომდინარეობდა.

  ამიტომ, ახალი აღთქმის ბერძნული არანაირად არაა დაკავშირებული კლასიკურ გრამატიკულ წესებთან. გრამატიკული პრინციპები გამოიყენება სასაუბრო ენაში, მაგრამ ისინი არ გამოიყენება სრულყოფილად. არ შეიძლება იმაზე დაიმედება, რომ ბერძნული ახალი აღთქმა უცვლელ გრამატიკულ წესებს გვთავაზობს, ისევე როგორც მაგალითად არ შეიძლება ჩინოვნიკების და, მაგალითად, ჯარისკაცების წერილები მივიჩნიოთ ჩვენს დროში ინფორმაციულ მასალად, რომლებიც განუსაზღვრელი არტიკლების გამოყენების ზუსტ პრინციპებს იცავენ. ამიტომ, ვალტერ ბაუერი დასკვნას აკეთებდა, რომ შეუძლებელია ბერძნულ ენაში არტიკლების გამოყენების დამაკავშირებელი წესების დადგენა (Gieben, Griechisch–Deutches Worterbuh Zum Neuen Testament, 1928). ახალი აღთქმის ენა – ფლექტიური (ფლექტიური ენები – ესაა ენები, რომლებსაც ახასიათებთ სიტყვათაცვლილებები ფლექსიის საშუალებით, რომელიც შეიძლება გამოხატავდეს რამოდენიმე კატეგორიულ ფორმას – მთარგმნელის შენიშვნა) და ამაღლებული ენაა, გრამატიკულად არაზუსტი. ის არ იწერებოდა “ბრძენთათვის ამა ქვეყნისა”, არამედ “თავმდაბალთათვის”.



კორველის წესის ღრმა კვლევა



  ეგრეთ წოდებული კორველის «წესი» წარმოადგენს არა «კოინე» ენის გრამატიკულ წესს, არამედ უბრალოდ ახალი აღთქმის ენაზე განსაზღვრულ დამახასიათებელ თვისებებზე დაკვირვების შედეგს – მას, მრავალი ტრინიტარის აზრით, მრავალი გამონაკლისი გააჩნია. ნ. ტერნერი (ტრინიტარი) ასეთი სახით განსაზღვრავს კორველის კაზუსს:

  “კორველის გამოთვლების თანახმად, რომლებიც მხოლოდ არბიტრაჟულებს წარმოადგენენ, მხოლოდ არტიკლიანი 15 არსებითი სახელის წინ, რომლებიც შემასმენელის შემავსებელს წარმოადგენენ, დგას ზმნა, მაშინ როდესაც 239 მის შემდეგ დგანან და მხოლოდ 40 არსებითი სახელი არტიკლის გარეშე, რომლებიც შემასმენლის შემავსებელს წარმოადგენენ, ზმნის შემდეგ დგანან, მაშინ როდესაც 99 მის წინ დგას. გონივრული შერჩევა სხვადასხვა მანუსკრიპტებიდან, საშუალებას გვაძლევს გამოვრიცხოთ ზოგიერთი გამონაკლისი კორველის კანონიდან, მაგრამ არა ყველა. ამგვარად, არცერთ შემთხვევაში კანონი არ წარმოადგენს აბსოლუტურს, თუმცა შეიძლება საერთო ტენდენციას ირეკლავდეს. გარდა ამისა, ის ტოვებს წინადადებებს იქიდან გამომდინარე, პირადი არსებითი სახელებია და აღნიშნავენ თუ არა ისინი «ხარისხიანი» არსებითი სახელების ჯგუფს, როგორც წინადადებაში ho theos agape estin («ღმერთი სიყვარულია»; 1 იოანე 4:8). გარდა ამისა, კორველი თავადვე აღიარებს, რომ გამოთვლის ამ მეთოდში ობიექტურობის ნაკლებობაა, რამდენადაც, როგორც ის თავად აღიარებს, ის თავის სახელობითი შემასმენლის ნაწილებთან არტიკლის გარეშე, მხოლოდ განსაზღვრულ არსებით სახელებს იყენებს, რომელთა განსაზღვრის ხარისხის შეფასებაც ძალიან რთულია”. ქვემოთ მოცემულ შენიშვნაში ნ. ტერნერი ამატებს: “პავლე კორველის წესის ყველაზე გამორჩეულ დამრღვევს წარმოადგენს” (A Grammar of New Testament Greck, ტომი 3, გვ. 184).

  თუ რამდენად შეიძლება კორველის დაკვირვებების გამოყენება, დამოკიდებულია კონტექსტის ინტერპრეტაციის ბიბლიური გაგების განსაკუთრებულ დასაბუთებაზე, რამდენადაც მათში არ არის მკაფიოდ ჩამოყალიბებული იმის განსაზღვრის ობიექტური მეთოდი, განსაზღვრულს წარმოადგენს არსებითი სახელი თუ განუსაზღვრელს. კორველი ამტკიცებს, რომ სიტყვა theos იესოს მიმართ გამოიყენება იოანეს 20:28-ში. თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ theos-ის ყოველი გამოყენება იესოსთან მიმართებით განსაზღვრლი უნდა იყოს.

  შემასმენელი მნიშვნელი შეიძლება გამოყენებული იყოს ქვემდებარის განსასაზღვრად ან ქვემდებარის რომელიმე ნაკვთზე მისათითებლად. საჭურისის აღიარება (საქმეები 8:37), «მწამს, რომ იესო ქრისტე ღვთის ძეა», ქვემდებარეს განსაზღვრავს. გამოთქმა «ღმერთი სიყვარულია» (1 იოანე 4:8) ქვემდებარეს განსაზღვრავს. სიტყვა theos არტიკლის გარეშე, რომელიც იოანეს 1:1-ში გვხვდება, განსაზღვრული რომ იყოს როგორც განმსაზღვრელი ქვემდებარე, მაშინ წინადადება, რომელშიც ის დგას, შეიძლება ასე გადათარგმნილიყო: «და ღვთის მსგავსი იყო ის სიტყვა». ამის თანახმად ჩვენ ვკითხულობთ, რომ ქრისტე იყო «ღვთის ანარეკლი» (2 კორინთელები 4:4). წმინდა წერილების სხვა ნაწილებში ნათლადაა დამტკიცებული, რომ ეს სახე არ ვრცელდება ბუნების ან არსების ზუსტ იდენტურობაზე.

  მრავალი ტრინიტარი, მას შემდეგაც კი, რაც კორველის წესი გამოქვეყნდა, მაინც აგრძელებდნენ იოანეს 1:1-ის "დაძალებით" ხარისხიან ინტერპრეტაციას და ნაკლებ ყურადღებას უთმობდნენ არტიკლის გარეშე მდგომ სიტყვა theos, როგორც ამას კორველი აკეთებდა. რადგანაც არტიკლი თუ განსაზღვრულია, მაშინ წინადადება ასე უნდა იყოს გადათარგმნილი: «და ღმერთი (the God) იყო ის სიტყვა». თუმცაღა, რადგანაც მამა წარმოადგენს ღმერთს (the God), მაშინ ზემოთმოცემული თარგმანი იმაზე მიუთითებდა, რომ სიტყვა წარმოადგენს მამას, რაც აბსურდული იქნებოდა ტრინიტართა უმრავლესობისთვისაც კი. ამიტომ, იმისათვის რომ ხაფანგს გაექცნენ, ისინი განსხვავდებიან კოლველისაგან და არსებით სახელს «ღმერთი» («god») ინტერპრეტირებენ როგორც კვალიტატიურს. ამგვარად, მუხლის მნიშნელობა კვლავ ვინმეს ინტერპრეტაციაზე რჩება დამოკიდებული.

  შემდეგი ფრაგმენტი აღებულია ვილიამ ბარკლის ტექსტიდან რომელიც იოანეს 1:1-ს ეხება და ისეთი ხარისხიანი გამოყენების მაგალითს წარმოადგენს, რომელსაც ტრინიტარები იყენებენ (ვილიამ ბარკლი, The Gos­pel Of John, ტომი I, გვ. 17):

  "საბოლოოდ იოანე ამბობს, რომ სიტყვა იყო ღმერთი ("God") რა თქმა უნდა, ჩვენთვის რთულია ამის გაგება, იმიტომ რომ ბერძნულ ენაში, რომელზეც იოანე წერდა, აზრის გამოხატვის მრავალი საშუალება არსებობს, ის განსხვავდება ინგლისურისაგან. ბერძნულ ენაში ყოველთვის გამოიყენება არსებითი სახელი განსაზღვრული არტიკლით. ღმერთი – ბერძნულად არის theos, ხოლო განსაზღვრულ არტიკლს წარმოადგენს ho. ამ ენაში თავად სიტყვა theos არასოდეს გამოიყენება, ის გამოიყენება მხოლოდ არტიკლთან ერთად ho theos. სამაგიეროდ არსებით სახელთან განსაზღვრული არტიკლის არ არსებობის შემთხვევაში, ეს არსებითი სახელი, მნიშვნელობით, უფრო არსებით სახელს ემსგავსება და ხაზს უსვამს მოცემული პიროვნების ხასიათს, ნაკვთებს... როდესაც იოანემ თქვა რომ სიტყვა იყო ღმერთი ("God"), მას არ უთქვამ, რომ იესო იგივე ღმერთია. მან თქვა, რომ იესო წარმოადგენს ზუსტად ისეთივეს, როგორიც ღმერთია, თავის აზრებში, გულში, არსებაში, ასე რომ იესოში ჩვენ ნათლად ვხედავთ თუ როგორია ღმერთი".

  შემდეგ ჩვენ გთავაზობთ ტრინიტარების პირად სიას, რომლებიც ავტორიტეტით სარგებლობენ ახალაღთქმისეული ბერძნულის სფეროში და რომლებიც კორველის წესის გამოქვეყნებამდე და გამოქვეყნების შემდეგ წერდნენ. ყველა მათგანი ხაზს უსვამენ არტიკლის გარეშე მდგომი სიტყვა theos ხარისხიან განმარტებას იოანეს 1:1-ში და ამიტომ არ ეთანხმებიან კორველს: ვილიამ ბარკლი, მარტინ ვინსენტი, დჯ. პ. ლენჯი, რობერტ იანგი, ბრუკ ფოს ვესკოტი, კენეტ ვესტი, ჯორჯ ტერნერი, იულიუს მანტი, გ. ე. დანა, რიჩარდ მორტონი და ჯეიმს მოფეტი.




"პირმშოჲ  ყოველთა დაბადებულთაჲ "



  ზემოთ მოყვანილია კოლასელების 1:15, 17 (გ. მთაწმინდელი), მაგრამ არ განვმარტეთ განაცხადი, რომელიც მე-15 მუხლშია ჩაწერილი იმის შესახებ, რომ იესო წარმოადგენს "პირმშოს (ბერძნულად prototokos) ყოველთა დაბადებულთა". აქ ჩვენ გვაქვს კვლავ საპირისპირო აზრი სამების შესახებ ცდომილებისა, რომელიც ამტკიცებს, რომ იესო მარადიული იყო, ისევე როგორც მისი მამა. მოაზროვნე ადამიანებისათვის გასაგებია, რომ პირმშო ნებისმიერ ოჯახში პირველი იბადება, და ზემოთმოყვანილი მუხლიც იმაზე საუბრობს, რომ იესო პირმშო იყო – პირველი, იეჰოვას დიდ და მრავალრიცხოვან ოჯახში. მის მიერ (1 კორინთელები 8:6) შექმნა ღმერთმა ცა და დედამიწა (დაბადება 1:1 ) და ყველაფერი დანარჩენი,  "რაც კი შეიქმნა" (იოანე 1:3).

  ტრინიტარები სხვადასხვა მეთოდებით ცდილობენ გამოძრომას, რათა კოლასელების 1:15-ის ნათელ ლოგიკას გაექცნენ. მაგალითად: ისინი ამტკიცებენ, რომ ტერმინი "პირმშო" მიუთითებს, ალბათ უფრო, მდგომარეობაში პირველობაზე და არა დროში პირველობაზე. მაგრამ ეს არ ეთანხმება კონტექსტს. მე-18 მუხლი ქრისტეს ეკლესიას ადარებს და მას უწოდებს "პირმშოს მკვდართაგან". ქრისტე, თავის მკვდრეთით აღდგომაში, დროში, პირველი იყო, რომელიც მკვდართაგან უნდა დაბადებულიყო. სიტყვა «პირმშოს» გამეორება მე-15 და მე-18 მუხლებში გვიჩვენებს, რომ მოციქული პავლე მე-15 მუხლში მიუთითებს უშუალო პარალელურობაზე ქრისტეს, ყველა ქმნილების მიმართ მდგომარეობაზე და ეკლესიის მიმართ მდგომარეობაზე მე-18 მუხლში. თუ "პირმშო მკვდართაგან" მკვდართაგან დაბადებულთა შორის პირველობაზე და მკვდრეთით აღდგენილთაგან პირველობაზე მიუთითებს, მაშინ "პირმშო ყოველთა დაბადებულთა" მიუთითებს პირველ შექმნილზე და ასევე ყველა ქმნილებას შორის პირველობაზე. ამ მუხლის განმარტების მცდელობას, როგორც "ყველა ქმნილებაზე უწინარესი" (სსგ), მივყავართ ტექსტით უსაფუძვლო მანიპულირებამდე. 




იესო, ღვთის «მხოლოდშობილი ძე»



  გამოთქმა «მხოლოდშობილი ძე» (იოანე 1:18; 3:16; 1 იოანე 4:9) ნათლად უარყოფს ტრინიტარების ცდომილებას იმის შესახებ, რომ იესო თითქოსდა მამის თანა-მარადიული იყო. თავად სიტყვები მამა და ძე აჩვენებს ამას. მამას ის წარმოადგენს, ვინც ძის სიცოცხლეს აძლევს დასაბამს, სიცოცხლის მიმნიჭებელი, მაშინ როდესაც ძე წარმოადგენს სიცოცხლის მიმღებს, იმას, ვის სიცოცხლესაც მამამ მისცა დასაბამი. ჩასახვა წარმოადგენს სიმბოლურ შემოქმედებას. ისევე, როგორც ზეციერი მამის მიერ თავისი ძის ჩასახვა მის შექმნას წარმოადგენდა (რაღა თქმა უნდა ჩასახვა არა ფიზიკური გაგებით). ძე არასოდეს არის იმავე ასაკის, რამდენისაც მამაა. ამიტომ, არალოგიკური იქნებოდა გაგება, რომ მხოლოდშობილი ძე ზეციერი მამის თანა-მარადიულია.

  ტრინიტარებისთვის იესოს ძეობის ფაქტი დილემა აღმოჩნდა, რადგან განსაზღვრება “მხოლოდშობილი ძე”  აჩვენებს, რომ იესოს დასაბამი ჰქონდა. ამიტომ ზოგიერთი მათგანი ამტკიცებს, რომ იესო არ იყო ჩასახული, არამედ მამის მიერ მარადიულად შობილს წარმოადგენს. ეს მტკიცებულება ბიბლიურ ბერძნულ ენას არღვევს.

  იგივე ბერძნული სიტყვა monogenes, რომელიც ნათარგმნია როგორც «მხოლოდშობილი» ჩვენს უფალთან მიმართებაში იოანეს სახარების 1:14, 18; 3:16-ში, ასევე გამოყენებულია ებრაელების მიმართ მიწერილი წერილის 11:17, 18-ში ისააკთან, აბრაამისა და სარას ძის მიმართებით: «რწმენით შესწირა აბრაამმა, გამოცდის ჟამს, ისააკი; აღთქმა რომ ჰქონდა მიღებული, მიტომაც შესწირა მხოლოდშობილი, რომელზედაც ითქვა: "ისააკის მიერ იწოდება შენი მოდგმა"». თუმცა აბრაამს კიდევ ჰყავდა ვაჟები ნაკლებად მნიშვნელოვანი ცოლებისაგან, აგარისა და კეტურასაგან, ისააკი იყო მისი მხოლოდშობილი ძე სარასაგან, ცოლისაგან ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით (თავისუფალი ქალისაგან; გალატელები 4:22, 23, 31). ამგვარად, ამ გაგებით ეწოდება მას  აბრაამის «მხოლოდშობილი ძე». როგორც ისააკის შემთხვევაში, სიტყვები «მხოლოდშობილი» და «ძე» იესო ქრისტესთან მიმართებაშიც მათი ჩვეულებრივი მნიშვნელობით უნდა იქნეს განმარტებული.

  მრავალი ტრინიტარი, რომლებიც აცნობიერებენ არგუმენტის სისუსტეს, რომელიც სიტყვა «მხოლოდშობილის» მნიშვნელობის შეცვლაზეა დაფუძნებული, ამ საკითხს სხვაგვარად მიუდგნენ. კონკრეტულად კი, ისინი ამტკიცებენ, რომ ბერძნული სიტყვა monogenes ღვთის ძესთან მიმართებაში ნიშნავს ერთადერთს კლასიდან ან მოდგმიდან და არა მხოლოდშობილს. აქედან გამომდინარე, იესოს ეპყრობიან როგორც «ერთადერთ ძეს» და არა «მხოლოდშობილს».

  კიტელის Theological Dictionary of the New Testament (ტომი 5, გვ. 738-741), ტრინიტარებისადმი ლოიალურად განწყობილი ნაშრომი, ამბობს, რომ monogenes შეიძლება გაცილებით ფართო მნიშვნელობა ჰქონდეს, ვიდრე სიტყვა მხოლოდშობილით გამოხატული გაგება. ასევე აცხადებს, რომ, როდესაც monogenes ახალ აღთქმაში გამოიყენება, მაშინ «ნიშნავს “მხოლოდშობილს”… იოანეს სახარების 3:16, 18; 1 იოანეს 4:9; იოანეს სახარების 1:18-ში იესოს მამისადმი დამოკიდებულება არ შეიძლება შევადაროთ რომელიმე ერთადერთი ბავშვის საკუთარი მამისადმი დამოკიდებულებას. იოანეს 1:14, 18; 3:16, 18; 1 იოანეს 4:9-ში monogenes უფრო მეტს ნიშნავს, ვიდრე იესოს ერთადერთობას ან შეუდარებლობას. ყველა ამ მუხლებში მას ნათლად ეწოდება ძე და ასეთად ითვლება 1:14-ში. იოანეს სახარებაში monogenes  იესოს წარმოშობას აღნიშნავს. ის წარმოადგენს monogenes როგორც მხოლოდშობილი».

  ზემოთმოყვანილი ხუთი მუხლის გარდა, რომლებიც «მხოლოდშობილი» იესოს შეეხება, monogenes ოთხჯერ გვხვდება სხვა მუხლებშიც (ლუკა 7:11, 12; 8:41, 42; 9:38; ებრაელები 11:17). ეს ოთხი მაგალითი კიტელის დაკვირვებას ამტკიცებს, რომ სიტყვა monogenes, რომელიც ახალ აღთქმაში გამოიყენება, მხოლოდშობილ ძეს ან ასულს აღნიშნავს.




მიქას 5:2-ის გამოკვლევა



  ტრინიტარები დიდ მნიშვნელობას მიაწერენ იესოს დაბადებისა და დაბადების ადგილის შესახებ წინასწარმეტყველებას, რომლებიც გადმოცემულია მიქას 5:2-ში და ამტკიცებენ, რომ ის მათი დოქტრინის შესახებ ასწავლის. ეს მუხლი ასე ჟღერს: «შენ კი, ეფრათას ბეთლემო, უმცირესი ხარ იუდას ათასეულთა შორის, მაგრამ შენგან გამომივა ხელმწიფე ისრაელში და ძველითგან იქნება მისი წარმოშობა, საუკუნო დღეებიდან».

  ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ იეჰოვა «უსასრულობიდან უსასრულობამდე» არსებობს (ფსალმუნი 89:2; ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015), წარსული მარადიულობიდან - მომავალ მარადიულობამდე, იესოს შესახებ კი მიქას 5:2-ში ნათქვამია, რომ «საუკუნო დღეებიდან», ამიტომ ის მამის თანა-მარადიულიაო. თუმცა ან მათ არ იციან იმ ფაქტის შესახებ, ანდა მის იგნორირებას ცდილობენ, რომ ებრაული სიტყვა olam, რომელიც მიქას 5:2-ში ნათარგმნია როგორც «საუკუნო», აღნიშნავს «რომელიმე ხანგრძლივ განუსაზღვრელ პერიოდს», რომელიც, როგორც ჩანს, არაა აუცილებელი მარადიულად გრძელდებოდეს. Rotherham ახალი აღთქმის თავის Appendix-ში, ამბობს, რომ «სიტყვა olam-ის თავდაპირველ აზრს წარმოადგენს დაფარული ხანგრძლივობა». ის შეესაბამება სიტყვა aion-ს, რომელიც ახალ აღთქმაში გამოიყენება. Rotherham-ი მის მნიშვნელობას წარმოადგენს როგორც «განუსაზღვრელი ხანგრძლივობა». ის ასევე აჩვენებს, რომ ბიბლიაში ის შეიძლება ეხებოდეს რომელიმე ხანას (პერიოდს) და მას ასე თარგმნის: «რომელიც გრძელდება გარკვეულ პერიოდს». მიქას 5:2-ის ბოლო ფრაგმენტს ასე თარგმნის: «გასული ხანის დროის დღეებიდან». იანგი მას ასე თარგმნის: «წარსულის დღეებიდან». ლისერი და RSV: «დიდი ხნის წინ გასული დღეებიდან».




იესო, რომელიც დიდებას იღებს



  ტრინიტარები, იმის მტკიცებისას, რომ იესო ყოვლისშემძლე ღმერთს წარმოადგენს, მტკიცებულების სახით გვთავაზობენ მტკიცებას იმის შესახებ, რომ ბიბლიაში დიდება, რომელიც მხოლოდ ღმერთს ეკუთვნის, აშკარადაა იესოსადმი მიწერილი. ისინი ამბობენ, რომ ამ დიდებას წარმოადგენს განდიდება და პატივი. იმის დასამტკიცებლად, რომ იესოს მიმართ მიმართული იყო და მიმართულია ასეთი დიდება და პატივი, ისინი შემდეგ ბიბლიურ მუხლებს ციტირებენ: იოანე 5:23; 9:38; მათე 2:1, 2; 8:2; 9:18; 14:33; 28:9, 17; ფილიპელები 2:10; ებრაელები 1:6.

  ჩვენ ვეთანხმებით იმას, რომ უნდა განვადიდებდეთ იესოს და დიდ პატივს მივაგებდეთ მას ჩვენს ლოცვებში, აზრებსა და საქმეებში. თუმცა ჩვენ არ ვეთანხმებით იმას, რომ ამ გაგებით ის მამის თანასწორი უნდა იყოს. მან ეს დიდება და პატივი უნდა მიიღოს უფრო როგორც მამის წარმომადგენელმა და უფლებამოსილმა პირმა. იოანეს სახარების 5:23 არ ასწავლის, რომ ჩვენს უფალს და მის მამას თანაბარი პატივი უნდა მივაგოთ. მათთვის განკუთვნილი პატივი და დიდება ერთნაირი უნდა იყოს არა ხარისხის აზრით, არამედ იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ ძე ყველაფერში მამის წარმომადგენელსა და უფლებამოსილ პირს წარმოადგენს. ამიტომ ჩვენ პატივს მივაგებთ მას როგორც მამის წარმომადგენელს.

  ფილიპელების 2:10 ნათლად გვიჩვენებს, რომ ყოველი მუხლი მოიდრიკება ქრისტეს წინაშე, მისი როგორც იეჰოვას წარმომადგენლის მდგომარეობის თვალსაზრისით (ესაია 45:23; რომალები 14:11) და არა მის წინაშე, როგორც განდიდების უპირველესი სუბიექტის წინაშე. თუმცა, როგორც შემდეგი მუხლი გვიჩვენებს, ქრისტეს განდიდება წარმოადგენს ცენტრს, რომელსაც უმაღლეს მიზნამდე მივყავართ, რათა მამა ღმერთი იქნას განდიდებული, საბოლოოდ, იესოზე და სხვა დანარჩენებზე მეტად (გამოცხადება 5:13). ჭეშმარიტად, იესო უნდა იყოს განდიდებული. თაყვანისცემა, რომელსაც ღმერთი იწონებს, არ ეძლევა მხოლოდ ღმერთს, რადგან ღმერთი ასევე ამბობს, რომ ისე გააკეთებს, რომ ეკლესიის მტრები იესოს სცემენ თაყვანს(ესაია 60:14; გამოცხადება 3:9).

  პროტესტანტი ტრინიტარები, მათეს 4:10-სა და ლუკას 4:8-ს ციტირებენ როგორც იმის მტკიცებულებას, რომ მხოლოდ ღმერთს ეკუთვნის თაყვანისცემა და ყურადღების მიღმა ტოვებენ ამ შეხედულების საპირისპირო მრავალრიცხოვან ბიბლიურ ადგილებს და იმ კონტრასტს, რომელიც ამ აზრის შემცველ იესოს გამონათქვამებშია, რომელმაც სატანის მიერ თავს მოხვეული აზრი მოიგერია, რომელიც იმაში მდგომარეობდა, რომ მას სატანისათვის ეცა თაყვანი. აკრძალულია ნებისმიერი ვინმეს თაყვანისცემა, ვინც ჰარმონიაში არ იმყოფება ღმერთთან ან მის წინააღმდეგ მოქმედებს, მაგალითად სატანის. ვინც პატივს სცემს იესოს, პატივს სცემს ღმერთსაც, რაც ღვთის წარმომადგენლების ბიბლიურ პატივისცემას წარმოადგენს როგორც ასეთი, მათი ვინც მისი სახელით მოქმედებენ, როგორც ხშირად იქცეოდნენ ღვთის წარმომადგენელი ანგელოზების მიმართ ბიბლიაში, დღეს იესოსთან მიმართებაში კეთდება და კაცობრიობის მიერ გაკეთდება ათასწლიანი პერიოდისას განდიდებული ეკლესიის მიმართ.

  ამას დაამტკიცებს ბერძნული და ებრაული სიტყვების განხილვა, რომლებიც ნათარგმნია როგორც «პატივი». ებრაული სიტყვა schachah ჩვეულებრივ ძველ აღთქმაში ითარგმნება როგორც “პატივი” და ნიშნავს პატივისცემით ქედის მოხრას. ამ სიტყვის გამოყენების ას სამოცდაათი შემთხვევიდან დაახლოებით ნახევარი ღვთის თაყვანისცემას შეეხება, რაც ინგლისურენოვანი მკითხველისათვის დაფარულია, რადგანაც ეს სიტყვა თითქმის ნახევარ შემთხვევაში ნათარგმნია როგორც თავის დაკვრა, მდაბლად თავის დაკვრა, პატივისცემის გამოვლენა, პატივისცემა, რისი შემოწმებაც შემდეგ მუხლებშია შესაძლებელი: დაბადება 18:2; 19:1; 23:7, 12; 27:29; 1 მეფეები 24:8(9); 25:22(23), 40(41); 2 მეფეები 9:6; 14:4, 22.

  ბერძნულ სიტყვას, რომელიც ახალ აღთქმაში ჩვეულებრივ «პატივად» ითარგმნება, წარმოადგენს proskunеo და ნიშნავს ხელზე კოცნას, იმის მსგავსად როგორც ძაღლი ლოკავს ვინმეს ხელს. ის ნიშნავს პატივისცემას, ებრაული სიტყვა schachah-ის მსგავსად.

  და ბოლოს, ესაიას 60:14 და გამოცხადების 3:9 იმის მტკიცებას წარმოადგენენ, რომ ნებადართულია ღვთის წარმომადგენლების თაყვანისცემა, ისევე, როგორც ამას ისრაელები აკეთებდნენ ღვთის ანგელოზებთან მიმართებით, რომლებიც მათ ღვთის ცნობას გადასცემდნენ. ებრაელები ქვებით ჩაქოლავდნენ ჩვენი უფლის თაყვანისმცემლებს, პროტესტანტი ტრინიტარების შეხედულებას რომ იზიარებდნენ ამ საკითხთან დაკავშირებით, რადგან არცერთ მათგანს არ სწამდა, რომ ის ყოვლისშემძლე ღმერთია. მათ ესმოდათ, რომ თაყვანისცემის აკრძალვა შემოფარგლული იყო კერპებითა და ღვთის მოწინააღმდეგეებით. ამიტომ იესო, რომელიც ღვთის თანხმობით იღებდა პატივს, სულაც არ აჩვენებს, რომ ყოვლისშემძლე ღმერთს წარმოადგენს, ისევე როგორც ეკლესია (ესაია 60:14; გამოცხადება 3:9), ცნობის გადამცემი ანგელოზები, აბრაამი, დავითი და ა.შ., ღვთის ნებართვით პატივის მიმღებები, არ წარმოადგენს იმის მტკიცებულებას, რომ ყოვლისშემძლე ღმერთები არიან.

  იოანეს, როგორც ჩანს, ნათლად ესმოდა, რომ არ წარმოადგენდა ბოროტებას, ძველი აღთქმის პერიოდში გამოყენებული პრაქტიკის თანახმად, წარგზავნილების თაყვანისცემა, ანუ ღვთის ანგელოზების, რომლებიც მას წარმოადგენდნენ და ამიტომ მან იმ ანგელოზის თაყვანისცემა სცადა, რომელმაც მას ღვთიური გზავნილი მიუტანა (გამოცხადება 19:10; 22:8, 9). თუმცა ღმერთმა უშუალოდ ამ ანგელოზის მეშვეობით აუკრძალა თაყვანისცემა, რაც კიდევ ერთ მნიშვნელოვან გაფრთხილებას წარმოადგენს, რომელიც სახარებების საუკუნეში მცხოვრებ ღვთის ხალხს მიეცა (ისევე, როგორც მანამდე ღმერთმა უკვე გააფრთხილა პეტრესა და პავლე მოციქულების მეშვეობით – საქმეები 10:25, 26; კოლოსელები 2:18, 19) თავისი წინამძღვრების მიმართ თაყვანისცემისა და პატივის მიგებასთან დაკავშირებით. რასაც მრავალი აკეთებდა და აკეთებს პაპების, პატრიარქებისა და სხვა ადამიანებთან მიმართებით.




"რომ მე ვარ" (ის) – იოანე 8:24



  ტრინიტარები უსაფუძვლო დასკვნას აკეთებენ იესოს სიტყვებიდან "თუ არ იწამებთ, რომ მე ვარ (ის), თქვენსავე ცოდვებში მოკვდებით". ტრინიტარები, იღებენ რა ამ მუხლიდან სიტყვას "ის", მუხლს შემდეგი მნიშვნელობით ტოვებენ: "თუ არ იწამებთ, რომ მე ვარ (ბერძნულად ego eimi), თქვენსავე ცოდვებში მოკვდებით", შემდეგ, ისინი არასწორ დასკვნას აკეთებენ, რომ ის, ვინც არ იწამებს, რომ იესო არის უზენაესი, თავის ცოდვებში მოკვდება.

  ამ არასწორი შეხედულების განსაკუთრებულად საზიანო შედეგს წარმოადგენს არაბიბლიური და უმოწყალო დაყოფის შემოღება (რომაელები 16:17;1 კორინთელები 1:10; 1 კორინთელები 3:3; 1:13) რომელიც ქრისტიანებში გამოიყენება და რომელიც დაფუძნებულია განაცხადზე: ისინი, ვინც განაცხადეს იმის შესახებ, რომ ცოდვები მოინანიეს, იესო ისე მიიღეს, როგორც საკუთრივ მათი მხსნელი (იოანე 3:16; საქმეები 4:12; 16:31) და საკუთარი სიცოცხლე ღმერთს მიუძღვნეს (მათე 16:24; რომაელები 12:1), მაგრამ იმის არ სწამთ, რომ იესო არის "მე ვარ" გამოსვლის 3:14-დან, თავის ცოდვებში დაიხოცებიან – სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ისინი ჯერ კიდევ არ არიან გამართლებულნი, მიუხედავად მათი იესოს მიმართ გულწრფელი რწმენისა, როგორც მათი მხსნელისა, და ამიტომ, სინამდვილეში არ წარმოადგენენ ნამდვილ ქრისტიანებს! რამდენად ვიწრო, არაბიბლიურ და უმოწყალო შეხედულებამდე მიმყვანია ეს ყალბი სწავლება, რომელსაც იოანეს 8:24-ზე აფუძნებენ!

  თუმცაღა დამტკიცებულია, რომ სიტყვა "ის" იოანეს სახარების 8:24-ში არ დგას, რადგანაც ბერძნულ ტექსტში ეკვივალენტი არ გააჩნია, რაზეც КJV-ში მინაწერი მოწმობს სიტყვაზე "ის".

  მანამ, სანამ გარჩევას დავიწყებთ: უნდა გამოიყენებოდეს სიტყვა "ის" იოანეს 8:24-ში თუ არა, ჩვენ უნდა გავითვალისწინოთ წინამდებარე კონტექსტი და წმინდა წერილების სხვა ადგილები. წინამდებარე კონტექსტში იესომ ჯერ შეარცხვინა მწიგნობრები და ფარისევლები იმ ქალთან დაკავშირებით, რომელიც "მრუშობისას შეებყროთ" (მუხლები 1-11). შემდეგ იესომ თქვა: "მე ვარ ნათელი ქვეყნისა" (მუხლი 12). იქიდან გამომდინარე, რასაც იესო საუბრობდა, გამოდის, რომ 24-ე მუხლში, სიტყვების შემდეგ "რომ მე ვარ" (ego eimi), უნდა იყოს სიტყვები "ნათელი ქვეყნისა" ან სიტყვა "ის" (რომელიც ამ ქვეყნიერების ნათელს წარმოადგენს).

  ეს დასკვნა, რომელიც წინამდებარე კონტექსტზეა დაფუძნებული, ასევე იესოს სოტყვებითაც დასტურდება, რომელიც 28-ე მუხლშია ჩაწერილი გამოთქმასთან "რომ მე ვარ (ის) ". აქ იესომ თქვა: "როცა კაცის ძეს აამაღლებთ, მაშინ გაიგებთ, რომ მე ვარ (ის – ego eimi) ". აქ მივდივართ დასკვნამდე, რომ სიტყვების შემდეგ "რომ მე ვარ (ego eimi) " უნდა იდგეს სიტყვები "კაცის ძე" ან იგივე "ის".

  ამ დასკვნას ასევე ადასტურებს იესოს სიტყვები, რომლებიც იოანეს სახარების 13:19-შია ჩაწერილი: "ახლა გეუბნებით, ვიდრე ეს ახდებოდეს, რათა, როცა ახდება, ირწმუნოთ, რომ მე ვარ" (ego eimi). განხილულ კონტექსტში იესომ მათ უთხრა (მუხლი 14) : "ხოლო თუ მე, მოძღვარმა და უფალმა, დაგბანეთ ფეხები, თქვენც ასევე უნდა ჰბანდეთ ფეხებს ერთმანეთს". ამგვარად, სიტყვების შემდეგ "რომ მე ვარ (ego eimi) " მე-19 მუხლში უნდა იდგეს სიტყვები "თქვენი მოძღვარი და უფალი" ან "ის". იესოს სურდა, რომ მოწაფეებს, იუდას მიერ გაცემის შემდეგ (მუხლი 2), სცოდნოდათ, რომ ის მართლა მათი მოძღვარი და უფალი იყო, მესია, ანუ ის ვინც ღმერთმა წარმოგზავნა.

  სხვა თარგმანები (ესენი შესრულებულია ტრინიტარების მიერ), ისეთები, როგორც მაგალითად: ASV, RSV, NASB, იანგისა და სტრონგის თარგმანი, ერთსულოვნად ამტკიცებენ, რომ იოანეს სახარების 8:24-ში იესოს სიტყვების შემდეგ "მე ვარ" გამოყენებული უნდა იქნას სიტყვა "ის". უილიამის თარგმანი ამ ფრაგმენტს ასე წარმოგვიდგენს: "მე ვარ ქრისტე". ბარკლის ვერსიაში სიტყვა "ის"-ის შემდეგ ნიშანი სქოლიოსკენ გვგზავნის, სქოლიო კი განმარტავს: "მხსნელი – მესია".

  იოანეს 8:24-დან ვხედავთ, რომ იესო თავის მსმენელებს ეუბნებოდა, რომ თუ ისინი არ იწამებდნენ მას, როგორც ქვეყნიერების ნათელს, ქრისტეს (მესიას), გამომსყიდველს, მართლაც დაიხოცებოდნენ საკუთარ ცოდვებში – მაგრამ არ დაიხოცებოდნენ, თუ არ მიიღებდნენ იესოს როგორც დიდებულ "მე ვარ"-ს გამოსვლის 3:14-დან.

   წმინდა წერილების სხვა მუხლები ძალიან ნათლად აჩვენებენ, რომ ზუსტადაც რომ იესოსადმი, როგორც გამომსყიდველისადმი რწმენა იძლევა გამართლებას, ასე რომ მათ, რომლებსაც გულწრფელად სწამთ ის, მიეტევებათ საკუთარი ცოდვები და ამიტომ არ დაიხოცებიან საკუთარ ცოდვებში (მათე 1:21; იოანე 3:16; საქმეები 5:31; 13: 38,39; რომაელები 3:24,15; ეფესოელები 1:5-8; 1იოანე 1:9). სამაგიეროდ არაფერია ნათქვამი იმის შესახებ, რომ აუცილებელია გვწამდეს ის, რომ იესო არის იეჰოვა, რომელიც გამოსვლის 3:14-ში წარმოადგენილია როგორც "მე ვარ".




სანამ აბრაამი იქნებოდა, მე ვარ (იოანე 8:58)(სბს-2001)



  თუმცა, რისი თქმა შეიძლება იესოს განაცხადთან დაკავშირებით, რომელიც იოანეს სახარების 8:58-შია მოყვანილი: "სანამ აბრაამი იქნებოდა, მე ვარ"? წინამდებარე კონტექსტში ებრაელები, რომლებსაც იესომ მანამდე უთხრა, რომ ისინი ცოდვის მონობისაგან დახსნას საჭიროებდნენ, მთელი მონდომებით აცხადებდნენ, რომ არასოდეს ყოფილან მონობაში, აბრაამი კი მათი პატრიარქი იყო. იესომ პასუხად უთხრა მათ, რომ ზუსტად ამიტომაც უნდა მიჰპაძონ მათ აბრაამის საქმეებს. როდესაც იესომ თქვა: "აბრაამს, მამათქვენს, უხაროდა, რომ იხილავდა ჩემს დღეს. იხილა და გაიხარა", მათ უპასუხეს, რომ ის ჯერ 50-ისაც არ არის, როგორ შეეძლო მას აბრაამის ხილვა (რომელიც ორი ათას წელზე დიდი ხნის წინ მოკვდა) ? მაშინ მან უთხრა, რომ მისი სიცოცხლე მხოლოდ იმ წლებით არ შემოიფარგლებოდა, რომელსაც ის დედამიწაზე ატარებდა.

  იესომ ებრაელებს უთხრა, რომ მისი სიცოცხლე არ შეწყვეტილა დასაბამიდან, აბრაამის დღეებამდე და მათ შემდეგ. ამიტომ, მას ჭეშმარიტად შეეძლო ეთქვა: "სანამ აბრაამი იქნებოდა, მე ვარ", სხვა სიტყვებით "არსებობდა".

  გარდა ამისა, მას არასოდეს მიუწერია საკუთარი თავისათვის ღვთისადმი თანასწორობა, რასაც ის აუცილებლად გააკეთებდა, თუ იმის მტკიცებულებას მოიყვანდა, რომ ეს ის იყო წარმოდგენილი ფრაზა "მე ვარ"-ით გამოსვლის 3:14-ში, მაგრამ, პირიქით, ის აცხადებდა, რომ ის კაცის ძე იყო (მაგალითად: მათე 20:28; მარკოზი 10:45; ლუკა 17:22; იოანე 3:14-13), და ნაწინასწარმეტყველებ მესიად აცხადებდა თავს (მაგალითად: დანიელი 7:13, 14).

  იესო ასევე საკუთარ თავს მიაწერდა ფრაზას ძე ღვთისა, მაგრამ არასოდეს გამოუყენებია განსაზღვრება ძე ღმერთი (მათე 16:17; იოანე 3:16-10; 5:25-29; 35, 37; 10:35; 11:4). საკმაოდ ხშირად ღმერთს ისე ეპყრობოდა, როგორც საკუთარ მამას. ებრაელები ამის წინააღმდეგნი იყვნენ (თუმცა ზოგიერთები იგივეს აკეთებდნენ საკუთარ თავთან მიმართებითაც – იოანე 8:41), ამიტომ მცდარად ამტკიცებდნენ, რომ იესო, როდესაც იმის შესახებ საუბრობდა, რომ ღმერთი მისი მამა იყო, "ღვთის თანასწორად აცხადებდა თავს".

  იესომ, თანასწორობისაკენ ლტოლვის ნაცვლად, თავმდაბლად განაცხადა: "ჩემზე დიდია მამა" (იოანე 14:28). მოციქულებიც იგივეს ასწავლიდნენ, მაგალითად: პავლენ ნათლად განაცხადა, როდესაც თქვა: "ქრისტეს თავი – ღმერთი[ა]" (1 კორინთელები 11:3).




"მე და მამა ერთი ვართ" (იოანე 10:18, 30-36)



  ზოგიერთები ამბობენ, რომ იესო და მამა ღმერთი თანასწორნი არიან, იმიტომ რომ საკუთარი სულის (სიცოცხლის) შესახებ მან თქვა: "მაქვს ხელმწიფება მის დასადებად და მაქვს ხელმწიფება კვლავაც მის მისაღებად" (იოანე 10:18 სბს-2001). Rotherham-ი საუკეთესო თარგმანს გვაძლევს (შეადარეთ ვერსიას NASB): «მაქვს ავტორიტეტი (ბერძნულად exousia) გავცე ის და ავტორიტეტი (exoucia) კვლავ მივიღო (ბერძნულად lambano) ის.

  სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, იესოს მამისაგან ჰქონდა უფლებამოსილება გაეღო საკუთარი სიცოცხლე, როგორც გამოსასყიდი ყველასათვის (1ტიმოთე 2:6). ადამიანთაგან არავის შეეძლო მისი სიცოცხლის წართმევა ამისთვის დანიშნულ დრომდე. იესო ასევე უფლებამოსილი იყო უკან დაებრუნებინა ის თავისი მკვდრეთით აღდგომის დროს. თუმცა, მას არ შეეძლო საკუთარი თავის თავად აღდგენა, არამედ ის მისმა მამამ აღადგინა მკვდრეთით, რასაც წმინდა წერილი ნათლად და მრავალკერ ადასტურებს (საქმეები 2-:24, 32; 3:15, 25; 4:10; 5:30; 10:40; რომაელები 4:24; 8:11; 10:9; 1კორინთელები 6:14; 15:15; 2კორინთელები 4:14; ეფესოელები 1:20; კოლოსელები 2:12; 1პეტრე 1:21). აქ ერთი პატარა აზრიც კი არ არის იესოზე, რომელიც თავად აღადგენს მკვდრეთით საკუთარ თავს. იოანეს სახარების 2:19-21 იესო ეხება, რომელიც ანტიტიპიურ ტაძარს (2 კორინთელები 6:1б; ეფესოელები 2:19-22), ჭეშმარიტ ეკლესიას, თავის სხეულს (1კორინთელები 12:12) აღადგენს. იესომ ამის შესახებ ადამის შექმნიდან მეხუთე ატასწლიან დღეს განაცხადა (2პეტრე 3:8).

  ტრინიტარებს, როგორც მამისა და ძის ერთობის შესახებ საკუთარი დოქტრინის მტკიცებულება (იოანე 10:30), მოჰყავთ ნაწყვეტი: "მე და მამა ერთი ვართ" (hen – საშუალო სქესი ბერძნულ ენაში, не heis — მამრობითი სქესი ან mia — მდედრობითი სქესი). თუ, ლოგიკის თანახმად, იოანეს სახარების 10:30-ში მამისა და ძის ერთობა ეხება არსებას, მაშინ ჩვენ უნდა ვთქვათ, რომ პავლე და აპოლოსი ერთი არსება იყვნენ (1კორინთელები 3:6-8). თუმცა ისინი განსხვავებული არსებები იყვნენ. სიტყვა Нan, რომელიც მათთან მიმართებით გამოიყენება 1კორინთელების 3:8-ში (არა mia, რომელიც საჭირო იქნებოდა იმისათვის, რათა თანხმობაში მოსულიყო მდედრობით სქესთან – ousia, არსება), ამტკიცებს, რომ მათი ერთობა შეეხება არა არსებას, არამედ სულს, ხასიათს (საქმეები 4:32; 1კორინთელები 1:10; ეფესოელები 4:3-б; ფილიპელები 1:27; 2:2; 4:2).

  ამიტომ იოანეს სახარების 10:30, ბერძნული სიტყვით hen, არ ამტკიცებს, რომ მამა და ძე ერთი და იგივე პიროვნებას წარმოდგენენ, და არ წარმოადგენს იმაზე ძლიერ არგუმენტს, ვიდრე 1კორინთელების 3:8, რომელსაც შეუძლია, იქიდან გამომდინარე რომ სიტყვა hen-ს იყენებს, იმის დამტკიცება, რომ პავლე და აპოლოსი ერთი არსება იყვნენ. თუმცა, იგივე სიტყვა და მისი ფორმა, რომელიც ამტკიცებს, რომ პავლე და აპოლოსი ერთნი იყვნენ აზრითა და ნებით, სავარაუდოდ იმასაც ამტკიცებს, რომ იგივე სიტყვა და მისი ფორმა იოანეს სახარების 10:30-ში იგივეს ამტკიცებს მამასა და ძესთან მიმართებაშიც.

  თუმცა, ამ თემასთან დაკავშირებით ჩვენ იმაზე უფრო ძლიერი მტკიცებულება გვაქვს, ვიდრე უბრალოდ ვარაუდი. იესო, როდესაც ლოცულობდა (იოანე 17:11, 21, 22) იმის შესახებ, რომ მისი მოწაფეები ყოფილიყვნენ ერთიо (hen, არა heis და არა mia), არ ლოცულობდა იმის შესახებ, რომ ყველა მათგანი ერთი არსება ყოფილიყვნენ, რაც უაზრობა იქნებოდა, არამედ ლოცულობდა იმის შესახებ, რათა ერთიანობა ჰქონოდათ გულებში, აზრებსა და ნებაში. რამდენადაც ერთობა, რომლის შესახებაც მათტვის ლოცულობდა, არ წარმოადგენდა არსების ერთობას, ასევე ის ერთობაც, რომელიც ძეს აერთიანებდა მამასთან, ვერ იქნება ერთობა არსებაში, რადგანაც იესო, იოანეს სახარების 17:11, 22-ში, იმის შესახებ ლოცულობდა, რომ ერთობა, რომლისაც ის ითხოვდა მათთვის, დაფუძნებული იყო ერთობაზე, რომელიც მასსა და მამას შორის არსებიბდა, "чтобы они были одно, как и Мы". ამიტომ ერთობა, რომელიც მასსა და მამას შორის არსებობს, წარმოადგენს არა ერთობას არსებაში, არამედ <<ერთობას>> გულის, გონებისა და ნების თვალსაზრისით.

  გარდა ამისა, იესო ამ ერთობას 21 და 22 მუხლში განსაზღვრავს როგორც: როგორც, შენ მამაო, ჩემში, [ღმერთი მასთან იყო თავისი წმინდა სულით, ხასიათით, ისევე, როგორც იესოა თავის მოწაფეებში წმინდა სულით და ხასიათით (იოანე 14:17, 20)], ხოლო მე - შენში [იესო იყო მამაში (იოანე 14:10, 11, 20) მამის ისე მიღებითა და ისეთი დამოკიდებულებით მისადმი, როგორც საკუთარი თავისადმი (ანუ მეთაურისადმი), უფრო ზუსტად კი: მიძღვნილის მდგომარეობის მიღებითა და მასში დარჩენით (1 კორინთელები 3:23; 11:3), ეს მუხლები ასევე დამაჯერებლად ამტკიცებენ, რომ იესო მამაზე დაბლა იდგა, რომ მამა წარმოადგენს უზენაეს არსებას], რათა [ამგვარად მამა და ძე, მათი სულისა და ხასიათის მეშვეობით, იყვნენ მათში, ხოლო ისინი, თავისი მიძღვნის სულით, მათში დარჩნენ, 1იოანე 5:20; კოლასელები 3:3; 1კორინთელები 12:12, 13)] იყვნენ ჩვენსავით ერთი".

  ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ციტირებული მუხლები ამტკიცებენ, ერთობის იგივე სახეობა, რომელიც იესოს მოწაფეებს შორის არსებობს, არსებობს მამასა და ძეს შორის და პირიქით. თუმცა, რამდენადაც მოწაფეებს შორის არსებული ერთობა, წარმოადგენს არა ერთობას არსებაში, არამედ გულის, გონებისა და მიზნის ერთობას, მაშინ ის ერთობაც, რომელიც მამასა და ძეს შორის არსებობს, წარმოადგენს არა ერთობას არსებაში, არამედ ნების, გულისა და გონების ერთობას.

  გარდა ამისა, მამა და ძე რომ ერთი არსება ყოფილიყვნენ, მაშინ ვერ იქნებოდნენ ორი არსება, რომლებიც სათანადო მოწმობას მისცემდნენ, რის შესახებაც იოანეს სახარების 8:17, 18-შია საუბარი, კერძოდ კი: იმის შესახებ, რომ ისინი ასეთები იყვნენ, იმიტომ რომ კანონი მოითხოვდა არა უმცირეს ორი სხვადასხვა მოწმისა, რათა ისინი საკმარისნი ყოფილიყვნენ ფაქტის დასადგენად. თუმცა, რამდენადაც მათი მოწმობა საკმარისი იყო, მაშინ ისინი ორი განსხვავებული პიროვნება უნდა იყვნენ. ამიტომ მათი ერთობა არ წარმოადგენს ერთობას არსებაში, თუ ისინი ორ არსებას წარმოადგენენ. ამიტომ ეს ერთობა უნდა იყოს გონების, გულისა და ნების ერთობა.

  აქედან გამომდინარე, იოანეს სახარების 10:30 ამტკიცებს არა მამისა და ძის თანასწორობას, არამედ ძის მამისადმი ერთგულებას, რადგანაც იოანეს სახარების 17:21 ამტკიცებს, რომ ერთობის იგივე სახე, რომელიც მათ შორის არსებობს, აერთიანებს მათ, თანაც მამა ძის თავს, მეთაურს წარმოადგენს ("რომ შენ წარმომგზავნე") და ამტკიცებს, რომ ძე მას ისეთივე გაგებით ეკუთვნის, როგორი გაგებითაც ვეკუთვნით ჩვენც ქრისტეს – ვემორჩილებით მას. ამიტომ ის უნდა დაემორჩილოს მამას (1კორინთელები 3:23; 11:3), ისევე როგორც ქრისტეს წოდება უმორჩილებს მას ეკლესიას (კოლასელები 1:10; ეფესოელები 1:22, 23; 4:15; 5:23, 24, შეადარეთ კოლასელები 3:18). ტრინიტარები ებრაელების მიერ იესოსადმი უსამართლო ბრალდებას: "კაცი ხარ და ღმერთად კი მოგაქვს თავი" (იოანე 10:33), წარმოადგენენ, როგორც იმის მტკიცებულებას, რომ იესო ღვთის თანასწორობისაკენ ილტვოდა. და ისევ, ამ ერაელებმა (რომლებიც ყოველთვის ეძებდნენ მომენტს, რომ ბრალი დაედოთ იესოსთვის) ყალბად წარმოაჩინეს საქმე, როდესაც იმაში დასდეს იესოს ბრალი, რომ ის "თავის მამად იტყოდა ღმერთს" და ამასთანავე ამტკიცებდა, რომ ყოველივე ამით ის "მას უტოლებდა თავს" (იოანე 5:18). იოანეს 10:34-36-ის კონტექსტში, ფსალმუნების 81:5-ის ციტირებისას, იესო - იმის შესახებ საუბრობს, რომ ბიბლიაში ნაკლებად ძლიერებს, ვიდრე იეჰოვაა, ღმერთები (elohim) ეწოდებათ. რა თქმა უნდა, იესო არ აცხადებდა თავს იეჰოვად ან მის ტოლად, როდესაც ამბობდა, რომ ის იყო "ძე ღმერთისა" (მუხლი 36). იესო, როდესაც ღმერთს თავის მამად აცხადებდა, არ აკეთებდა არაფერს იმაზე მეტს, რასაც თავად ებრაელები აკეთებდნენ (იოანე 8:41).




ვინც მე მიხილა, მამა იხილა (იოანე 14:9)



  ზოგჯერ, საკუთარი დოქტრინის მხარდასაჭერად, ტრინიტარები იოანეს სახარების 14:9-ს იყენებენ: "ვინც მე მიხილა, მამა იხილა". ძალიან რთული იქნებოდა იმ პიროვნების აზროვნების პროცესის გაგება, რომელიც ამტკიცებს, რომ ეს მუხლი სამების შესახებ ასწავლის, იმ შეხედულების გარეშე, რომ მამა და ძე ერთი და იგივე პიროვნებას წარმოადგენენ, რის შესახებაც, რაღა თქმა უნდა, ეს მუხლი არ ასწავლის და არ შეიცავს საკუთარ თავში ასეთ აზრს, და თავად ტრინიტარებიც კი არ აღიარებენ ასეთ გაგებას.

  აზრი, რომელსაც ეს მუხლი შეიცავს, იმის შესახებ საუბრობს, რომ ძე, იყო რა მამის ხასიათისის განსახიერება (ებრაელები 1:3: კოლასელები 1:15), წარმოადგენს მამის ანარეკლს, და ამიტომ თქვა, რომ ვინც ის იხილა, როგორც მამის ხასიათის განსახიერება, მამა იხილა, კონკრეტულად კი: მის ხასიათში და, რა თქმა უნდა, არა მის სხეულში. ამის მსგავსად ჩვენ შეგვეძლო გვეთქვა, რომ ის, ვინც ლინკოლნის ძეგლს უყურებს, ლინკოლნს ხედავს, ან, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს ლინკოლნია. ჩვენ არ შეგვიძლია ღმერთის ხატების ხილვა (იოანე 5:37), მაგრამ შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ, თუ როგორი ხასიათისაა ის, როდესაც იესოს ხასიათს ვხედავთ, თუ როგორ იქცევა და როგორი რეაქცია აქვს ამა თუ იმ სიტუაციაზე. ზუსტად ამაში მდგომარეობდა ჩვენი უფლის აზრი, რომელსაც ეს სიტყვები მოიცავდნენ, რომელიც მან იმისათვის თქვა, რათა თვალი აეხილა ფილიპესთვის იმის უადგილობაზე, რასაც ის მოითხოვდა, კერძოდ კი: ეჩვენებინა მისთვის და დანარჩენი მოწაფეებისათვის ღვთის სხეული.




იოანეს 14:28; 20:28. საქმეების 16:31-34; 20:28-ის კვლევა



  ტრინიტარები დიდ სირთულეში ცვივდებიან, როდესაც საკუთარი შეცდომის მხარდაჭერას ცდილობენ იესოს განაცხადით: "მამა ჩემზე დიდია" (იოანე 14:28), და სხვადასხვა მეთოდებით ცდილობენ მისთვის გვერდის ავლას. ზოგიერთი ამტკიცებს, რომ ეს განაცხადი მხოლოდ იესოს დედამიწაზე ადამიანურ არსებობას შეეხება და არა მკვდრეთით ქღმდგარ იესოს, რომელიც გახდა "ანგელოზებზე უზენაესი" და მამის მსგავსი. ისინი ეყრდნობიან ებრაელების 1:4-ს: "ანგელოზებზე იმდენადვე უზენაესი, რამდენადაც მათზე უდიდესი დაიმკვიდრა სახელი". აქ არ არის ისეთი არაფერი, რაც იმის დამტკიცებას შეძლებდა, რომ ის მამის თანასწორობამდე იქნა განდიდებული, თუმცა ანგელოზებზე მაღლა იქნა განდიდებული. შემდეგ, ისინი ებრაელების 1:4-ს მათთვის სასურველ აზრს მიაწერენ – eisegesis!

  ხანდახან ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ მოციქული თომას განაცხადი, რომელიც იესოსადმია მიმართული იოანეს 20:28-ში: "უფალი ჩემი და ღმერთი ჩემი!", ამტკიცებს, რომ იესო - იეჰოვაა. დიდი ალბათობით, ის თვლიდა, რომ იესო მისი უფალი და მბრძანებელი იყო და არა ყოვლისშემძლე ღმერთი. თომას მხილების შემდეგ, რომელსაც ეჭვი ეპარებოდა, იესომ თქვა: "ესენი კი დაიწერა, რათა ირწმუნოთ, რომ იესო არის ქრისტე, ძე ღმრთისა (არა ძე ღმერთი)" (მუხლი 31).

  ხანდახან ტრინიტარები იყენებენ მუხლს საქმეების 1:8: "და იქნებით ჩემი (იესოს) მოწმენი", და ცდილობენ დაამტკიცონ, რომ ბიბლიაში იესოს - იეჰოვა ეწოდება. ისინი ციტირებენ ესაიას 43:10, 12-ს, სადაც იეჰოვა ამბობს: "თქვენა ხართ ჩემი მოწმენი, ამბობს უფალი (იეჰოვა)", და ამტკიცებენ, რომ როგორც იეჰოვას, ისე იესოს მოწმეებად ყოფნის ფაქტი ამტკიცებს, რომ ისინი ერთ ღმერთს წარმოადგენენ. მაგრამ ეს ასე არ არის! ჩვენ მართლაც ორივე მათგანის მოწმეები ვართ: მამის, როგორც უზენაესის, და იესოს, რომელიც მისი ხელმძღვანელობის ქვეშ იმყოფება, როგორც მისი წარმომადგენელი.

  ზოგი ტრინიტარი ამბობს: "საქმეების 16:31 და 34 ეხება უფალ იესოსადმი რწმენის გამოვლენას ისე, როგორც ღმერთისადმი რწმენის გამოვლენას", და ამიტომ ამტკიცებენ, რომ იესო ღმერთია. საოცარია, თუ რა შორს ტოპავენ ისინი, რათა ტრინიტარიზმი წმინდა წერილის ამ მონაკვეთებს მიაწერონ. უკვე ნათქვამი იყო, რომ იეჰოვა წარმოადგენს ხსნის გეგმის დიდებულ ავტორს, იესო კი – მის ღირსეულ წარმომადგენელსა და შემსრულებელს (გამოცხადება 5). მაგრამ ეს არ ხდის ორივე მათგანს ყოვლისშემძლე და მარადიულ ღმერთად.

  სხვა ტრინიტარები საქმეების 20:28-ის ფრაგმენტს ციტირებენ: "მწყემსავდეთ ღვთის ეკლესიას, რომელიც მან შეიძინა თავისი სისხლით", რათა სამების არსებობა დაამტკიცონ. სიტყვა "ღმერთი" მამის მნიშვნელობით რომ ყოფილიყო გამოყენებული, მაშინ ის საკუთარი სახელი იქნებოდა და ამიტომ ვერ იქნებოდა გამოყენებული იესოს მიმართ. ის რომ მამას შეეხებოდეს, მაშინ ჩვენ იძულებულნი ვიქნებოდით გვეთქვა, რომ მამას სისხლი აქვს, ხოლო ეს კი უაზრობა იქნებოდა, რადგან სულს არც ხორცი გააჩნია და არც სისხლი (1 კორინთელები 15:50). ჩვენს წინაშე ამოუხსნელი სირთულე გაჩნდებოდა, თუ ჩვენ ტექსტს მივიღებდით ვერსიიდან КJV. თუმცა თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ ბერძნული მანუსკრიპტების უმეტესობაში ამ მუხლში სიტყვა უფალი დგას, სიტყვა "ღმერთი"-ს ნაცვლად, რაც წარმოადგენს კიდეც მუხლის სწორ მნიშვნელობას (ASV), ეს სირთულე ქრება: "მწყემსავდეთ უფლის ეკლესიას, რომელიც მან შეიძლინა თავისი სისხლით" (ასევე ყურადღება იაქციეთ გამოცხადების 1:5-ს, სადაც იესო გაიგივებულია მასთან "ვინც შეგვიყვარა და ჩვენი ცოდვებისაგან გვიხსნა თავისი სისხლით"). საქმეების 20:28-ის ასეთი გახმოვანება არ შეიცავს არაფერს ტრინიტარიზმის მხარდასაჭერად, პირიქითაც კი  – უარყოფს მას.

  თუმცა, ჩვენ თუ КJV-ს თარგმანს მივიღებდით, მაშინ ეს მუხლი არ იქნებოდა სამების მტკიცებულების მხარდამჭერი, რადგან ვიცით, რომ ჩვეულებრივი გამოყენებისას (რაც წმინდა წერილებშიცაა წარმოდგენილი) ხშირად შვილების სისხლი მშობლებს შეეხებათ, როგორც მათი პირადი სისხლი. ამ მნიშვნელობით იესოს სისხლი ღვთის პირადი სისხლი იქნებოდა – თუმცა იესო არასოდეს ყოფილა და არც არის ღმერთი იეჰოვა.



ფილიპელების 2:6 სინამდვილეში უარყოფს სამებას



  ტრინიტარებს, საკუთარი შეცდომის მხარდაჭერის მცდელობისას, ხშირად მოჰყავთ ფილიპელების 2:6. თუმცა მოციქული არ ამბობს იმას, რასაც ბიბლიის ქართული თარგმანები წარმოგვიდგენენ ფილიპელების 2:6-ში, კერძოდ კი: რომ იესოს "ნაძარცვად არ შეურაცხავს ღვთის სწორად ყოფნა". წინამდებარე კონტექსტში პავლე დელიკატურად ამხელს "ცილობისა და დიდმედიდობის" ქმედებებს (რომლებიც წარმოდგენილია როგორც "უზომო ან დემოსტრაციული ტრაბახი"), ასევე საკუთარი თავის სიყვარულით გამოწვეულ ქმედებებს, და, პირიქით, თავმდაბლობისაკენ მოგვიწოდებს (მუხლები 3, 4). ის განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იესოს თავმდაბლურ, არაეგოისტურ, თავგანწირვის სულით სავსე აზროვნებასა და ხასიათზე (რომელმაც ნებით თქვა უარი "ღვთის ხატად" ყოფნაზე, სასწაულ, ძლიერ სულიერ სხეულზე, რომელიც ჰქონდა, როდესაც ლოგოსი იყო, რათა გამხდარიყო პატარა, დაუცველი ჩვილი ბეთლემში), და ამასთან დაკავშირებით ძმებს ურჩევს, რომ ისეთივე აზროვნება და ხასიათი ჰქონდეთ, როგორიც იესოს ჰქონდა (მუხლი 5). ამ მხილებების თანახმად, პავლე შემდეგ აცხადებს (როგორც, მაგალითად, საპატრიარქოს თარგმანშია ნათარგმნი), რომ იესოს (მუხლი 7) "ნაძარცვად არ შეურაცხავს ღვთის სწორად ყოფნა (ამაყად და უფლებამოსილების გარეშე); მაგრამ თავი დაიმცრო, მონის ხატი შეიმოსა". დააკვირდით, როგორ ჟღერს სწორი თარგმანები. ვერსია NASB: "ღმერთის თანასწორობას არ თვლიდ ისეთ რამედ, რისი მითვისებაც შეიძლებოდა" (ამაყად და უფლებამოსილების გარეშე აეღო). თარგმანი NIV (Тhe New International Version) მისი ანალოგია. Diaglott: "არ ფიქრობდა მითვისებას". Rotherham: "იესო... არ თვლიდა, რომ ღვთის თანასწორობა იყო ისეთი რამ, რაც შეეძლო აეღო". საპატრიარქოს თარგმანი (6 მუხლი), რა თქმა უნდა, განსხვავდება და არ ეთანხმება წინამდებარე თარგმანებს და კონტექსტს.

  შეგვიძლია დავამატოთ, რომ თავმდაბალი, არა თავმოყვარე, თვითგანწირვის სულით სავსე, ღვთისათვის მოსაწონი იესოს საქციელი, როდესაც ის ადამიანი იყო, როდესაც სამარცხვინო სიკვდილით კვდებოდა ჯვარზე, და არ ითხოვდა ღვთის თანასწორად თავის განდიდებას, წარმოადგენს ნათელ დაპირისპირებას აშკარად ქედმაღალი, საკუთარი თავის მოყვარული, საკუთარი თავის განმადიდებელი და ღვთისაგან განდგომილი ლუციფერის (სატანის) ქმედების საშუალებასთან, რომელიც ცდილობს განდიდდეს, რათა უზენაესის მოწინააღმდეგე და მისი თანასწორი (ან მესზე მეტი) იყოს (ესაია 14:12-14). ეს მუხლი გვეუბნება, რომ მივყვეთ (ფილიპელები 2:5) იესოს მაგალითს და არა სატანისას!



კოლოსელების 2:9 და 1 ტიმოთეს 3:16 არ საუბრობენ სამებაზე



  ტრინიტარები ხშურად ცდილობენ სამების დამტკიცებას კოლოსელების 2:9-ის გამოყენებით: "რადგანაც მასში (იესოში) მკვიდრობს ხორციელად ღვთაების მთელი სავსება". "ღვთაება" არასწორი თარგმანია – უნდა იყოს "ღვთაებრიობა" (იხილეთ: ახალი გადამუშავებული გამოცემა 2015, ახალი ქვეყნიერების თარგმანი). კოლოსელების 2:9 გვარწმუნებს, რომ ქრისტეში – ღვთის მონაცვლეში – გამოხატულია ღვთის ხასიათი, მისი ბუნება, პატივი, ძალა და ოფიციალური ავტორიტეტი. თუმცა ამ მუხლის კოლოსელების 1:18, 19-თან შედარება ამტკიცებს, რომ ეს იესოს მკვდრეთით აღდგომიდან დაიწყო და ის წარმოადგენს ჯილდოს თვით სიკვდილამდე ღვთისადმი ერთგულებისათვის. თუმცა, კოლოსელების 2:9 არ ამტკიცებს ამით, რომ იესო და მამა ერთმანეთის თანასწორნი არიან.

  სხვები იმის დამტკიცებას, რომ იესო მამის სწორია, 1 ტიმოთეს 3:16-ში მოცემული სიტყვების გამოყენებით ცდილობენ: "ღმერთი გამოჩნდა ხორცით". მაგრამ სიტყვა "ღმერთი" ამ წინადადებას არ ეკუთვნის. მის ნაცვლად უნდა იყოს "ის, რომელიც" ან "რომელიც", როგორც ეს მოცემულია ადიშის ოთხთავში, ASV, NASB, Rotherham. ASV-სი შენიშვნაში ამატებს: "სიტყვა ღმერთი, ნაცვლად "ის რომელიც", არ არის დაფუძნებული არცერთ საკმაოდ ძველ მტკიცებულებაზე. თუმცა ეს ტექსტი, თარგმან КJV-შიც კი, მხოლოდ იმას ამტკიცებს, რომ იესო წარმოადგენს მამის ხასიათის ანარეკლს, და არა ხორცშესხმულ ღმერთს – ზუსტად ასეთი აზრი უნდა იქნას მიწერილი ამ მუხლს.




მუხლების: ტიტეს 2:13; 1 იოანეს 5:7 და 2 იოანეს 9-11 კვლევა



  ზოგიერთი იმის დამტკიცების მცდელობისას, რომ იესო მამის თანასწორია, ტიტეს 2:13-ე მუხლიდან სიტყვა "ჩვენი"-ს აგდებს. სრული წინადადება ასე ჟღერს: "ჩვენი დიდი ღმერთისა და მაცხოვრის ქრისტე იესოს დიდების გამოჩენას". მაგრამ KJV, ASV, Rotherham და სხვები სწორ აზრს გვთავაზობენ იმის შესახებ, რომ ეს მუხლი ეხება ორივეს დიდების გამოჩენას: როგორც იეჰოვას, ისე იესოს.

  კრიტიკის აკრძალვის ეპოქაში 1 იოანეს 5:7-ს ციტირებდნენ იმისათვის, რათა სამება დაემტკიცებინათ: "ვინაიდან სამნი მოწმობენ ზეცად: მამა, სიტყვა და სული წმინდა, ხოლო ეს სამი ერთია". მაგრამ ეხლა არცერთი კარგად ინფორმირებული ტრინიტარი აღარ იყენებს ამ მუხლს, იმიტომ რომ არცერთი მეცნიერი, რომმელიც ახალი აღთქმის ბერძნული ენის სფეროში მოღვაწეობს, არ აღიარებს ამ ტექსტს ბიბლიის ნაწილად.

  ამ შემთხვევაში ფაქტები ადასტურებენ, რომ აქ ადგილი აქვს ინტერპოლაციას. ეს მუხლი არ არის მეთხუთმეტე საუკუნემდე დაწერილ არცერთ ბერძნულ მანუსკრიპტში, რაც მის სიყალბეს ადასტურებს. რამდენადაც სრულიად ნათელია, რომ თუ რომელიმე წიგნი მისი დაწერიდან ათას ოთხასი წლის განმავლობაში, მრავალჯერ და დიდი რაოდენობით იქნა გამრავლებული და ამასთანავე არ შეიცავდა რომელიმე წინადადებას, შემდეგ კი ის პირველად აღმოჩნდა ასლში, რომელიც ამ წიგნის დაწერიდან ათას ოთხასი წლის შემდეგ გაკეთდა, მაშინ ეს წინადადება მხოლოდ ინტერპოლაცია შეიძლება იყოს.

  შემდეგმა გამოჩენილმა მეცნიერებმა მოგვცეს ჩვენ გამორჩეული და ყველაზე ზუსტი ბერძნული ახალი აღთქმის გამოცემები, რომლებიც ახალი აღთქმის საუკეთესო ბერძნულ მანუსკრიპტებზე დააფუძნეს, მეცხრამეტე და მეოცე საუკუნეების განმავლობაში: გრისბახი, შოლცი, ლახმანი, ტიშენდორფი, ნესტლე, გრეგორი, ვეისი, ვან სოდენი, ტრეგელესი, ვესკოტი და ხორტი, ვეიმოტი, სოვტერი, the Revisers and Ezra Abbot და თითოეული მათგანი მოცემულ ფრაგმენტს წარმოადგენს როგორც აშკარა ინტერპოლაციას.

  მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან და ჩვენს დღეებამდე, ყველა ის მთარგმნელები, რომლებიც ნდობას იმსახურებენ, უთითებენ ან ბრჭყალებში ან სქოლიოს სახით, რომ ეს მუხლი არ წარმოადგენს ღვთაებრივი ბიბლიის ნაწილს. სამების დამცველები მეოთხე და მეხუთე საუკუნის დიდი ტრინიტარული დისკუსიების დროს, ინტენსიურად ეძებდნენ მტკიცებულებებს, მაგრამ არ შეეძლოთ არცერთი იმაზე უკეთესი მტკიცებულებების წარმოდგენა, ვიდრე ზემოთ გამოკვლეული მუხლებისა, თუმცა ყველაფერს აკეთებდნენ, რათა სხვა მუხლებშიც ჩაექსოვათ სამება. მაგრამ მათ არასოდეს მოუყვანიათ 1 იოანეს 5:7 (რომელიც გაცილებით უკეთესი მტკიცებულება იქნებოდა მათთვის, ვიდრე სხვა რომელიმე მუხლი) იმ მიზეზის გამო, რომ ის მაშინ არ იყო ახალი აღთქმის ნაწილი. მაშინაც კი, ეს მუხლი ისე რომ მიგვეღო როგორც ნამდვილი, ყველაფერი, რის დამტკიცებასაც ის შესძლებდა, მხოლოდ ხასიათის ერთობაზე მიუთითებდა – გულის, გონებისა და ნების – რომლის არსებობასაც იოანეს 10:30-ი ისედაც ამტკიცებს.

  ზოგიერთ ტრინიტარს 2 იოანეს 9-11 მოჰყავს და მას იყენებს როგორც საფუძველს სხვებთან ამ თემაზე მსჯელობისა და დისკუსიების შესაძლებლობების უარსაყოფადაც კი, მათთანაც კი ვისაც მამა, ძე და წმინდა სული სწამთ და არა სამება. ასეთი ვიწრო გაგება, რომელსაც სექტანტობამდე და უმოწყალო საქციელამდე მივყავართ, სახიფათოა.

  მოციქულიიოანე ალუზიას (2 იოანე 7) აკეთებდა მათზე, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ ქრისტიანები იყვნენ, მაგრამ უარყოფდნენ და არ აღიარებდნენ, რომ იესო ქრისტე ხორციელად მოვიდა. ასეთები არ უნდა დაეპატიჟათ სახლებში და არ უნდა მისალმებოდნენ. ასე რომ, როგორც ვხედავთ, ტრინიტარები შეცდომით იყენებენ 9-11 მუხლებს ხალხის მათი მოსმენისაგან თავშეკავებისაკენ მოწოდებისათვის, რომლებიც მათ დოქტრინაში შეცდომას ხედავენ.



«ალფა და ომეგა» (ქართულ თარგმანებში ხშირად: ანი და ჰაე), «პირველი და უკანასკნელი»



  ტრინიტარები გამოცხადების 1:8-ს ციტირებენ, «მე ვარ ანი და ჰაე, დასაბამი და დასასრული, ამბობს უფალი, რომელიც არის, იყო და იქნება, ყოვლისმპყრობელი», როგორც აშკარა მტკიცებულებას, რომ ასევე იესოც «ყოვლისპყრობელია», და ამტკიცებენ, რომ იესო აქ საკუთარ თავს ყოვლისმპყრობელს უწოდება, მაგრამ სინამდვილეში ეს ასე არ არის. მე-4 მუხლში იოანე პირველ რიგში სალამს გადასცემს იეჰოვასაგან (შეადარე 2 იოანეს 3-ს). შემდეგ, მე-5 მუხლში, იოანე დამატებით სალამს გადმოსცემს იესო ქრისტესაგან. ამ ორ მუხლში ერთიდაიგივე პიროვნება არაა წარმოდგენილი. მე-7 მუხლი აშკარად იესოს ეხება და სიტყვა «ამინ»-ით მთავრდება, რითაც მას შემდეგი მუხლისაგან გამოჰყოფს. შემდეგ, მე-8 მუხლში, კვლავ იეჰოვა საუბრობს და ზემოთხსენებულ განაცხადს აკეთებს. მხოლოდ ის წარმოადგენს «ყოვლისმპყრობელს», «ვინც არის [ამჟამად არსებობს] ვინც იყო [არსებობდა მარადიულობის განმავლობაში] და ვინც მოდის [რომელიც იარსებებს მთელი მომავალი მარადიულობის განმავლობაში]».

  მე-11 მუხლში იესო საუბრობს: "მე ვარ ანი და ჰაე (ალფა და ომეგა), პირველი და უკანასკნელი". ეს ორი სიტყვა სინონიმურებია, რამდენადაც ალფა ბერძნული ანბანის პირველი, ომეგა კი ბოლო ასო-ბგერაა (ალფა, ბეტა და ა.შ.) ეს გამოთქმა ოთხჯერაა გამოყენებული იეჰოვასთან მიმართებაში (ესაია 41:4; 44:6; 48:12; გამოცხადება 1:8) და ოთხჯერ უფალ იესოს მიმართ (გამოცხადება 1:11, 17; 2:8; 22:13). ოთხ მონაკვეთში, რომლებიც იეჰოვას ეხება როგორც პირველს და უკანასკნელს, სამ ციტატაში ესაიადან, გამოყენებულია ფრაზა «პირველი და უკანასკნელი», ხოლო ერთში, გამოცხადებიდან გამოყენებულია ფრაზა «ანი და ჰაე, დასაბამი და დასასრული».

  ოთხ ციტირებულ მუხლში, რომლებიც ჩვენს უფალ იესოს ეხება, პირველში (მე-11 მუხლში, რომელიც ზემოთ იქნა ციტირებული) გამოყენებულია ფრაზა «ანი და ჰაე», და ასევე «პირველი და უკანასკნელი», ხოლო მეორე და მესამე მუხლებში ფრაზა «ანი და ჰაე (ალფა და ომეგა)» არ არის, თუმცა ფრაზა «პირველი და უკანასკნელი» გამოყენებულია, მაშინ როდესაც ბოლო მუხლი სამივე ფრაზას იყენებს: «მე ვარ ალფა და ომეგა, პირველი და უკანასკნელი, დასაბამი და დასასრული». ამ ყოველივეს თანახმად ჩვენ ვხედავთ, რომ ოთხი მუხლი, რომლებიც მამას ეხება, სამივე ფრაზას შეიცავენ და ის ოთხი მუხლიც, რომლებიც ქრისტეს ეხებიან, ასევე შეიცავენ სამივე ფრაზას. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ბიბლია ამ სამ ფრაზას ორივეს მიმართ იყენებს, როგორც ღმერთის, ისე ქრისტეს მიმართ.

  ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ ეს სამი ფრაზა უეჭველად განსაზღვრავენ მამისა და ძის წარსულ და მომავალ მარადიულობას. თუმცა ეს ასე არ არის იმ მუხლების შემთხვევაში, რომლებიც ძეს შეეხება, რადგან, როგორც უკვე ვნახეთ, ის შექმნილი იყო ანუ შობილი და დასაბამი ჰქონდა (გამოცხადება 3:14), ამიტომ მას არ შეეძლო მარადიულად არსებობა. ეს მუხლები ასევე არ შეიძლება ეხებოდეს განსაკუთრებით მამას, რომელიც მარადიულობიდან არსებობს, რადგან ეს შეუფერებელია ძის მიმართ გამოყენებისას, რომელიც არ არსებობს მარადიულობიდან. ამ ფრაზებს, ალბათ უფრო, ისეთი აზრი უნდა მიეცეს, რომელმაც მათი მამის მიმართ გამოყენებას დართო ნება.

  შემდეგ განსაზღვრებას, როგორც ჩვენ გვწამ, განსაზღვრულ პერიოდთან მიმართებაში, ამ ფრაზებს მსგავსადვე იყენებს: თითოეული ცალკე წარმოადგენს პირველსა და უკანასკნელს თავისი განსაკუთრებული სახით, რადგან მამა წარმოადგენს პირველსა და უკანასკნელს რომელიც არ შექმნილთანგან – ანუ, ის არასოდეს ყოფილა შექმნილი; ძე პირველსა და უკანასკნელს წარმოადგენს თავისი განსაკუთრებული სახით, რომელშიც ის არის პირველი და უკანასკნელი ვინც უშუალოდ მამამ შექმნა, მაშინ როდესაც სხვა ყველა დანარჩენი არსებები შექმნილნი იყვნენ მამასთან ერთად, ანუ ლოგოსის თანამონაწილეობით. ამიტომ მამა და ძე წარმოაგენენ ერთადერთებს თავის მხრივ, რაც დევს კიდეც ამ სამი ფრაზია მნიშვნელობაში, მაგრამ თითოეული მათგანი ერთადერთს წარმოადგენს ცალკეული აზრით: მამა ერთადერთია თავის მხრივ იმ გაგებით, რომ ის არის ერთადერთი – პირველი და უკანასკნელი – არსება, რომელიც არასოდეს ყოფილა შექმნილი. ძე კი ერთადერთს წარმოადგენს თავის მხრივ იმ გაგებით, რომ წარმოადგენს ერთადერთ – პირველ და უკანასკნელ – არსებას, რომელიც ოდესმე უშუალოდ მამის მიერ იქნა შექმნილი, ვინმეს დახმარების გარეშე, მაგრამ ამგვარ ჩარევას ჰქონდა ადგილი ლოგოსის (ძის) მხრიდან ყველა დანარჩენი ქმნილებების შექმნისას.

  ამიტომ იეჰოვა არის პირველი და უკანასკნელი, ალფა და ომეგა (ანი და ჰაე), დასაწყისი და დასასრული შეუქმნელი არსებობისა – ერთადერთი არსება, რომელიც არასოდეს ყოფილა შექმნილი და ამიტომ ლოგოსი არის პირველი და უკანასკნელი, ალფა და ომეგა (ანი და ჰაე), დასაწყისი და დასასრული უშუალოდ ღვთის მიერ შექმნილისა.

  სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს განსაზღვრებები რომლებიც ძის მიმართ არის გამოყენებული, წარმოადგენენ იმ ფრაზის ეკვივალენტს, რომლითაც ის იწოდება: «მხოლოდშიბილი მამის მიერ» (იოანე 1:14,18; 3:16,18; 1 იოანე 4:9). მაშინ, როდესაც ამ განსაზღვრებების გამოყენება მამის მიმართ ნიშნავს, რომ ის მარადიულობიდან არსებობს, თუმცა პირდაპირ ის ამას არ ასწავლის, ხოლო უშუალო მეცნიერებით, რომელიც მათგან გამომდინარეობს, ესაა მისი გამორჩეულობა იმ გაგებით, რომ ის არასოდეს ყოფილა შექმნილი, ან შობილი, მისი ძისგან განსხვავებით.

  იესო თავის თავზე ამბობს (გამოცხადება 1:18), «აწ ცოცხალი, ვიყავი მკვდარი, და, აჰა, ცოცხალი ვარ უკუნითი უკუნისამდე, და მაქვს კლიტენი ჯოჯოხეთისა და სიკვდილისანი». ამ მუხლში არაფერია ისეთი, რაც მხარს დაუჭერდა აზრს, რომ იესო «მარადიულად» არსებობდა. იესო მხოლოდ აცხადებს, რომ ცოცხლობს, იმის მიუხედავადაც კი, რომ მკვდარი იყო, ეხლა კი ცოცხალია, «ცოცხალი [...] უკუნითი უკუნისამდე». ამგვარად, ეს მუხლი გვიჩვენებს, რომ მან უნდა იარსებოს მარადიულად მომავალში, თუმცა არ არსებობდა მარადიულად წარსულში.




რას წარმოადგენს წმინდა სული



  ეხლა – მრავალი თვალსაზრისით წმინდა წერილების საფუძველზე იმის დამტკიცების შემდეგ, რომ იეჰოვა ყოვლისშემძლე ღმერთს წარმოადგენს, იესო კი არა – გადავიდეთ სამების დოქტრინასთან მიმართებით წმინდა სულის რაობის განხილვაზე. …მოკლედ წარმოვადგენთ შესაბამის ძირითად ბიბლიურ სწავლებებს და გამოვიკვლევთ წმინდა წერლების განსაზღვრულ ნაწილებს, რომლებსაც ტრინიტარების საკუთარი მცდარი სწავლების დასამტკიცებლად ციტირებენ.

  ASV და ბიბლიის სხვა თანამედროვე თარგმანები ასწორებენ KJV-ში არსებულ შეცდომას, რომელიც სიტყვა სულს შეეხება (ამ ვერსიაში წერია სიტყვა «Ghost» ნაცვლად სიტყვისა «spirit» - ეს შეეხება ინგლისურ თარგმანს – ავტორის შენიშვნა). ებრაულ და ბერძნულ ენებში სიტყვები ruach და pneuma ნათარგმნია როგორც «სული». ბიბლიაში მათ განსხვავებული მნიშვნეობები გააჩნიათ, …როგორებიცაა სუნთქვა, ზემოქმედება, ძალა, ქარი და ა.შ. სული არ წარმოადგენს არსებას.

  ამ ყველაფრის თანახმად, ჩვენ წმინდა სულის ორმაგ განსაზღვრებას გთავაზობთ:
(1) ღვთის ძალა ან ზემოქმედება, რომელიც სადმე ან ვინმეს მიერ გამოიყენება. ლუკას სახარების 1:35-ში ნათლად ჩანს, რომ წმინდა სული ღვთის ძალა ან ზემოქმედებაა: «სული წმინდა გადმოვა შენზე, და უზენაესის ძალა მოგიჩრდილებს» - წმინდა სული წარმოდგენილია როგორც უზენაესის ძალა. აქ ვხედავთ ებრაულ პარალელიზმს, რომელიც წარმოადგენს ერთ-ერთ მეთოდს, რომლითაც ებრაელები თავის პოეზიას გამოხატავენ. ამიტომ ფრაზა «სული წმინდა გადმოვა შენზე» იგივეს ნიშნავს, რასაც ფრაზა «უზენაესის ძალა მოგიჩრდილებს» გადმოსცემს.

  ლუკას სახარების 24:49 წმინდა სულს განსაზღვრავს როგორც «ძალას მაღლით». მსგავსადვე გადმოსცემს იოანეს 20:22,23: «შეუბერა [იესომ] და უთხრა მათ: მიიღეთ [ბერძნული სიტყვა pneuma განსაზღვრული არტიკლის გარეშე] სული წმინდა [ძალა]. ვისაც მიუტევებთ ცოდვებს, მიეტევებათ, და ვისაც დაუტოვებთ, დარჩებათ მათ». ქრისტემ გამოსასყიდის საფასური ისე წარმოადგინა, როგორც ცოდვების მიტებევის საფუძველი და ამიტომ ეს მუხლი საუბრობს მოწაფეებისთვის წმინდა ძალის მიცემაზე, რათა ისე მოქმედება შესძლებოდათ, როგორც მის წარმომადგენლებს, რომლებიც ვალდებულნი იყვნენ გაეცნოთ სხვებისათვის ცოდვების მიტევების ან მათი დატოვების პირობები და ასევე დაინტერესებული პირებისათვის ამ ორი ფაქტის დასაბუთება შეძლებოდათ.

  როდესაც საუბარია სულზე, რომელიც ბუნებაში ან დაცემულ ადამიანებზე ზემოქმედებს, მაშინ ეს ყოველთვის წმინდა ძალიას ან ღვთის ზემოქმედების მნიშვნელობით არის წარმოდგენილი.

  მეორე განსაზღვრება, წმინდა სულის განსასაზღვრავად, საუბრობს იმის შესახებ, რომ ის წარმოადგენს
(2) ღვთის ხასიათს პირადად მასში ან სხვა არსებებში. ესენია წმინდა აზროვნება, წმინდა გრძნობები და წმინდა ნება მათში. სახარებისეულ პერიოდში ის წარმოადგენს ქრისტეს მოწაფეების სულიერ ხასიათს, რომელიც მაშინ ჩაისახა და განვითარდა მათში, როდესაც ისინი ქრისტეს მოწაფეები გახდნენ და მათში ღვთის სულის (ძალის მნიშვნელობით), სიტყვისა და მოქმედების შედეგად განვითარდა.

  გარდა ამისა, წმინდა სულს ბიბლიაში ღვთისა და ქრისტეს სული ეწოდება. ის სხვა მრავალი სახელებითაცაა გამოხატული, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ განსაზღვრავს ღვთის ხასიათს თავად მასში და მის ერში. ასევე ვკითხულობთ სიწმინდის, თავმდაბლობის, მადლის, ძლევამოსილების, სიყვარულისა და ჯანსაღი აზრის, ჭეშმარიტების, აღთქმის, სიფხიზლის, სიბრძნის, გაგების, რჩევის, ძალის, ცოდნის, შიშის (პატივის), დიდებისა და ა.შ. სულზე. ბიბლიას როგორც ურთიერთდაპირისპირება მოჰყავს მონობის, ტყვეობის, შიშის, ცდომილების, თვლემის, ქვეყნიერების, ხორცის, ანტიქრისტეს, წინასწარმეტყველების სულს ან ხასიათს და ა.შ. აქედან გამომდინარე, ვხედავთ, რომ ეს სახელწოდებები შეეხებათ არა სხვადასხვა პიროვნებებს, არამედ გონების, გულისა და ნების სხვადასხვა სახის არასასურველ მიდრეკილებებს.

  ასევე ისიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ წინასწარმეტყველებაში, რომელიც ესაიას 11:2-შია ჩაწერილი, წმინდა სულის განსაზღვრებაა წარმოდგენილი: "დაივანებს მასზე [ქრისტეზე] უფლის [იეჰოვას] სული, სული [ხასიათი] სიბრძნისა და გონიერებისა, სული [ხასიათი] რჩევისა და სიმხნევისა, სული [ხასიათი] შეგნებისა და უფლის შიშისა [პატივისცემისა]". ასევე ყურადღების ღირსია ის ფაქტიც, რომ იოანეს 14:17; 15:26; 16:13-ში წმინდა სულს ეწოდება "ჭეშმარიტების სული (ბერძნულ ტექსტში განსაზღვრული არტიკლი სიტყვის წინ დგას)", ანუ ხასიათის, რომელიც არის ღვთის სიტყვა, ჭეშმარიტებას (ბერძნულ ტექსტში განსაზღვრული არტიკლი) (იოანე 17:17), ანვითარებს მის ერში. მსგავსადვე ეფესოელების 1:13-ში სულს ეწოდება სული (განსაზღვრული არტიკლი) აღთქმისა (მიდრეკილებისა, რომელიც აღთქმას (დაბადება 22:15-13], ფიცთან დაკავშირებულს, ანვითარებს პიროვნებებში, რომლებიც მას იღებენ). ამ სიტყვების მნიშვნელობები ადასტურებენ, რომ წმინდა სული წარმოადგენს არა პიროვნებას, არამედ ღვთის ხასიათს როგორც თავად მასში, ასევე სხვებში.

  ასეთივე დასკვნა გამომდინარეობს მოციქული პავლეს განაცხადიდან, რომელიც 1კორინთელების 2:10-შიაჩაწერილი: "... სული ყველაფერს იკვლევს, თვით ღვთის სიღრმესაც". სული რომ ყოვლისშემძლე ღმერთი იყოს, მაშინ ინტუიტიურად ეცოდინებოდა ყველაფერი, რაც ღმერთმა იცის და არანაირი კვლევა არ დასჭირდებოდა. თუმცა ღვთიურმა აზროვნებამ, ხასიათმა, ქრისტეს სწავლებებში, ყველაფერი არ იცის და ამიტომ უნდა გამოიკვლიოს ღვთის ღრმა აზრები იმისათვის, რათა გაიგოს ისინი. იგივე აზრი დევს რომაელების 8:25-27, სადაც ნათქვამია, რომ სული უთქმელად ოხრავს, რადგან არ შეუძლია თავისი გრძნობების გამოხატვა. მაშინ როდესაც ყოვლისშემძლე ღმერთი არ ოხრავს და არ აქვს წართმეული საკუთარი გრძნობების გამოხატვის საშუალება. თუმცა მისი მიდრეკილება ქრისტეს მოწაფეებში ხშირად ოხრავს (რომაელები 8:23) და ხშირად არ შეუძლია საკუთარი გრძნობების გამოხატვა. მაგრამ ღმერთმა იცის ჩვენი საჭიროებები და აკმაყოფილებს მათ (მათე 5:32; 1კორინთელები 2:10; ეფესოელები 3:20).

  გარდა ამისა, თუ 1 თესალონიკელების 5:19 ჩვენ ყურადღებას იმაზე ამახვილებს, რათა არ ჩავაქროთ ღვთის სული, ჩვენ გაფრთხილებულნი ვართ იმასთან დაკავშირებით, რასაც ღვთაებრივი ხასიათის ჩაქრობა შეუძლია ჩვენში. თუ ვიფიქრებდით, რომ ღვთის სული აქ ყოვლადძლიერ ღმერთს წარმოადგენს, მაშინ ეს ასევე იმასაც ნიშნავს, რომ ამ ჩაქრობით ჩვენ ყოვლადძლიერი ღმერთის ჩაქრობა შეგვეძლო! ბიბლიის ყოველი მუხლი, რომელიც ფრაზა წმინდა სულს შეიცავს, თუ სიტყვებს წმინდა სული - ძალის, ზემოქმედების აზრით არ წარმოადგენს, მაშინ ამ სიტყვებს ღვთის ხასიათის აღსაწერად იყენებს თავად მასში და სხვებში – მისი გონების, გულისა და ნების. ეს შეხედულება ბიბლიის ყველანაირ გამოცდას უძლებს.

  თუმცა ღმერთი და ძე პიროვნებებს წარმოადგენენ, წმინდა სული, რაღა თქმა უნდა, არ წარმოადგენს პიროვნებას. არ არსებობს წმინდა წერილში ისეთი მუხლი, მცდარ თარგმანებს თუ არ ჩავთვლით, რომელიც ისაუბრებდა სულზე როგორც პიროვნებაზე, სამაგიეროდ მრავალი მუხლი საუბრობს ღმერთზე და ქრისტეზე, როგორც პიროვნებებზე.

  ბიბლიის განაცხადები, წმინდა სულთან დაკავშირებით, ამტკიცებენ, რომ ისინი არ ეთანხმებიან სულის, როგორც პიროვნების აზრს. მრავალი მუხლი, რომლებიც ფრაზა წმინდა სულის სხვადასხვა ხერხებს იყენებს, ნათლად ამტკიცებენ, რომ ის არ წარმოადგენს პიროვნებას. ამ მუხლებს ქვემოთ გთავაზობთ: წმინდა სულით იქნა მონათლული ღვთის ერი (მათე 3:11; საქმეები 1:5; 2:2,3; 10:44-48). ადამიანები სულით ივსებიან (საქმეები 2:4; ეფესოელები 5:13), იღვრება მათზე (საქმეები 2:17,13,33; იოელი 2:28, 29), მათში და მათთანაა და მკვიდრობს მათში (იოანე 14:17; რომაელები 3:9,11; 1კორინთელები 3:16), ეფინება მათ (იოანე 1:32,33; საქმეები 19:6) და მასში მოქმედებენ (რომაელები 3:9; 14:17; გალატელები 3:3). წმინდა სული გამოიყენება საცხებად (ფსალმუნები 133:1,2; ლუკა 4:18; ესაია 61:1; 2კორინთელები 1:21; 1იოანე 2:20,27). ღვთის ხალხს "ნასვამი" აქვს ის (1კორინთელები 12:13). ის მათი მემკვიდრეობის საწინდარია (2 კორინთელები 1:22; 5:5; ეფესოელები 1;:14), ბეჭედი ესმებათ მისით (ეფესოელები 1:13; 4:30). სული სიმბოლურ მელანს წარმოადგენს, რომლითაც ისინი არიან დაწერილი როგორც ცოცხალი წერილები (2 კორინთელები 3:3), ასევე მიცემული აქვთ მათ და ისინი მას ფლობენ (ლუკა 11:13). ის ჰგავს ნამს (ფსალმუნები 132:3). ყველა მუხლი, რომელშიც ფრაზა წმინდა სული გვხვდება, გვიჩვენებს, რომ ის არ წარმოადგენს პიროვნებას!


  ეხლა განვიხილოთ წმინდა წერილის ზოგიერთი ის მუხლი, რომლებსაც ტრინიტარები იყენებენ, იმის დამტკიცების მცდელობისას, რომ წმინდა სული სამების მესამე პირს წარმოადგენს, თანასწორს, თანამარადიულს და ერთარსს ღმერთისა და ძისა.


  ჩვენ გვწამს წმინდა სულის პერსონალურობისა, მაგრამ არა წმინდა სულისა როგორც პიროვნების, რადგან წმინდა სულის პიროვნებას წარმოადგენს მამა და ძე, ისევე როგორც ყველა დანარჩენი კეთილი არსებები: ანგელოზები, ჭეშმარიტი ღვთის ხალხი და ა.შ., რომლებიც მას ფლობენ, რადგან პერსონალურობა ხასიათს ავლენს. მის შემადგენლებს ინტელექტი და ნება წარმოადგენენ, პიროვნების ელემენტები, მათ კი თითოეული ადამიანი ფლობს და ისინი შეადგენენ მათ პერსონალურობას. მსგავსადვე წმინდა სულს როგორც პიროვნებას გააჩნია მამა, ძე, კეთილი ანგელოზები, ჭეშმარიტი ღვთის ერი და ა.შ., მათ ხასიათში, რადგანაც თითოეული, ვისაც წმინდა ხასიათი გააჩნია, წმინდა სული აქვს როგორც საკუთარი პერსონალურობა. ამგვარად, წმინდა სულის პერსონალურობა წარმოადგენს მათ პერსონალურობას, მათ ხასიათს. ტრინიტარები ჩიხში არიან შესულები მათი დოქტრინის, სამი პიროვნება ერთ ღმერთში, ბიბლიური საფუძვლის გამო, განსაკუთრებით იმიტომ, რომ ამ სამი არსებიდან მესამეს წმინდა სული წარმოადგენს. რადგან არ გააჩნიათ არცერთი მუხლი, რომელიც მათი აზრის მხარდაჭერას შეძლებდა, ისინი წმინდა წერილის ყოველ იმ ფრაგმენტს ეჭიდებიან, რომლებშიც სამი რამაა მხსენიებული და ასეთ მუხლებს სხვაგვარ მნიშვნელობებს მიაწერენ, ამტკიცებენ, რომ ის სამებისა და იმის მტკიცებულებას წარმოადგენს, რომ წმინდა სული პიროვნებას წარმოადგენს. ეხლა გამოვიკვლიოთ ის მუხლები, რომლებსაც ისინი ამგვარად განმარტავენ და იმედი გვაქვს, იმაში დავრწმუნდებით, რომ არცერთი მათგანი არ ასწავლის ამ დოქტრინის შესახებ, რომელიც შესაბამისი ჭეშმარიტების ფალსიფიკაციას ემსახურება.




«-ოთ» დაბადების 1:2, 26, 27-ში და აარონის კურთხევა



  ტრინიტარები სამების არსებობის დამტკიცების მიზნით მიმართავენ დაბადების 1:2,26,27-ს, სადაც ვკითხულობთ: «სული ღვთისა იძვროდა წყლებს ზემოთ… გავაჩინოთ კაცი ჩვენს ხატად… შექმნა ღმერთმა კაცი, თავის ხატად შექმნა იგი». ისინი ამტკიცებენ, რომ ღვთის სული პიროვნება იყო, რომელიც ლოგოსთან ერთად მოქმედებდა, იყო იმ "-ოთ"-ის ნაწილი [გავაჩინოთ], რომელიც მამამ მოიხსენია. მაშ ასე, თუ ეს მუხლი საუბრობს იმის შესახებ, რომ ღმერთმა ადამიანი "[ღვთის] ხატად'' შექმნა, მაშინ ეს ნიშნავს, რომ სამივე მათგანმა გააკეთეს ეს როგორც ერთმა ღმერთმა. ო, რა შორს მიდის ეს დასკვნა!

  სიტყვა "სული" მე-2 მუხლში, აშკარაა, ყოვლისშემძლე ღვთის ძალას განსაზღვრავს, რადგან ის, და არა მისი ხასიათი, მოქმედებდა ადამიანების საცხოვრებლად დედამიწის შექმნისას. აქ აბსოლუტურად არავითარი მითითება არ არის იმაზე, რომ სული პიროვნებაა ან 26-ე მუხლში მოხსენიებული "-ოთ"-ის ნაწილია (იობი 3:4 შეეხება დედის მუცელში იობის შექმნას და არა ადამიანის შექმნას). ეჭვგარეშეა, რომ 26-ე მუხლში იეჰოვა თავის მიმართვაში დაბოლოებით "-ოთ" გულისხმობდა საკუთარ თავსა და ლოგოსს, რომლის საშუალებითაც ქმნიდა ყოველივეს (იოანე 1:1-3, 1კორინთელები 8:6, კოლოსელები 1:1б; ბერძნული სიტყვა dia, «მის მიერ», ბერძნული სიტყვა «hypo», მისი დახმარებით, მეშვეობით). ადამიანის "[ღვთის] ხატად" შექმნა ასევე არ ნიშნავს, რომ იეჰოვა და ლოგოსი ერთი ღმერთის ნაწილები იყვნენ. ადამიანში იეჰოვას ხატება – ესაა მისი ხასიათი, რომელიც ლოგოსსაც გააჩნია (ეხლა იესო).

  ასევე არსებობს შეხედულება იმის შესახებ, რომ აარონის კურთხევა (რიცხვები б:24-26) ასწავლის სამების შესახებ, რადგან მასში სამი კურთხევაა გამოთქმული. თუმცა აქ მხოლოდ იეჰოვა ჩანს და აბსოლუტურად არაფერია ნახსენები ლოგოსზე ან სულზე. ტრინიტარები ამ მუხლს საკუთარ აზრებს მიაწერენ. ის არაფერს ამბობს სულზე, როგორც პიროვნებაზე.



ყოვლისმომცველობა და ფსალმუნების 138:7-10



  ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ წმინდა სული ღმერთია, რადგანაც უშუალოდ ღმერთის ნაკვთები მიეწერება ბიბლიაში წმინდა სულს. მათ მტკიცებულებაზე იმის შესახებ, რომ ფსალმუნების 138:7-10 ამტკიცებს, რომ სულს ყოვლისმომცველობის თვისება ახასიათებს, რომელიც, ეჭვგარეშეა, უშუალოდ ღვთის ნაკვთს წარმოადგენს, ვპასუხობთ, უპირველესად, კითხვითი ფორმით: როგორი სახითაა ღმერთი ყოვლისმომცველი. რა თქმა უნდა, არა თავისი სხეულით, რომელიც ზეცაშია (1კორინთელები 3:30), არამედ თავისი თვისებებით – ფსალმუნების 138:7-10-ის თანახმად – ძალითა და სიბრძნით. ამას 7,8,10 მუხლები ამტკიცებენ, სადაც სიტყვა სული გამოყენებულია ძალისა და სიბრძნის მნიშვნელობით და არა პერსონალური პიროვნების, რადგან მე-8 მუხლში ნათქვამია, რომ ღმერთი ქვესკნელშიც არის, სიკვდილის მდგომარეობაში. ეს შეუძლებელია სიმართლე იყოს, მასზე, როგორც პიროვნებაზე. ეჭვგარეშეა, ეს მის სიბრძნეს ეხება, რომელიც სიკვდილის მდგომარეობასაც კი განსჭვრეტს, და ასევე მის ძალას, რომელიც განსაზღვრულ დროს გაანადგურებს ამ მდგომარეობას მკვდრეთით აღდგომით. ასე რომ, ღმერთი ქვესკნელშია და ყოვლისმომცველია თავისი ძალითა და სიბრძნით და არა სხეულით.

  მე-10 მუხლიდან ნათელი ხდება, რომ მე-7 მუხლში ღვთის სიბრძნე და ძალა მის სულშია ნაჩვენები, იმიტომ რომ მე-10 მუხლში მისი ხელი (ძალა) და მარჯვენა (სიბრძნე) სიმბოლურადაა გამოყენებული სიტყვა სულთან ერთად (მე-8 მუხლში). ფსალმუნების 138:7-10 ამტკიცებს, რომ სამყაროში არავის ძალუძს ღვთაებრივი სიბრძნისა და ძალისაგან დამალვა. აშკარაა, რომ ამ მნიშვნელობით მისი სული – ძალაა, სიბრძნე კი – განვრცობილია მთელ სამყაროში. მაგრამ ეს არ ამტკიცებს იმას, რომ წმინდა სული ღმერთია, პირიქით – უარყოფს ამ შეხედულებას.

  ტრინიტარები ცდილობენ დაამტკიცონ, რომ წმინდა სული წარმოადგენს პიროვნებას, თავის ყველაზე მნიშვნელოვან მთავარ წინაპირობაზე დაყრდნობით, რომელიც ამბობს, რომ ის, რაც გონიერების, მგრძნობელობისა და ნების ქმედებებს ავლენს, პიროვნებას წარმოადგენს. ამ წინაპირობის ჩამოყალიბებისას, ისინი ამტკიცებენ, რომ წმინდა სული  ავლენს გონიერებას (1 კორინთელები 2:10-13), გრძნობებს (რომაელები 14:17) და ნებას (1 კორინთელები 12:1) ავლენს. შემდეგ, ისინი დასკვნას აკეთებენ, რომ წმინდა სული პიროვნებას წარმოადგენს. ჩვენ უარვყოფთ ისეთი წინაპირობის საფუძვლიანობას, რომელიც, სწორი რომ იყოს, მაშინ უნდა მოიცავდეს ყველაფერს, რაც კი გონიერებას, გრძნობებსა და ნებას ავლენს, მაგრამ ეს ასე არ არის, რადგან არა მხოლოდ ადამიანები ავლენენ გონიერებას, გრძნობებსა და ნებას, არამედ ამას ხასიათებიც აკეთებენ. ამიტომ იმ ფაქტიდან, რომ წმინდა სული გონიერების, გრძნობებისა და ნების ქმედებებს ავლენს, არ შეიძლება დასკვნის გაკეთება, რომ ის პიროვნებას წარმოადგენს. ჩვენ უკვე ფართოდ დავამტკიცეთ, რომ წმინდა სული – ესაა ღვთის ხასიათი თავად მასში და ყველა მათგანში, ვისაც ამ ხასიათის მსგავსი ხასიათი გააჩნია. თუ ხასიათი გონიერებას, გრძნობებსა და ნებას ავლენს, წმინდა სული კი წმინდა ხასიათს წარმოადგენს, მაშინ აქედან გამომდინარეობს, რომ ის არ შეიძლება პიროვნება იყოს, რადგან პიროვნება და ხასიათი არ წარმოადგენენ ართი და იგივეს. ამიტომ არ ორი რამის შესახებ, ნებისმიერ შემთხვევაში, არ შეიძლება ერთი და იგივეს ლაპარაკი, მაგალითად, ჩვენ შეიძლება ადამიანზე ვთქვათ, რომ მას აქვს ფეხები, მაგრამ ჩვენ ვერ ვიტყვით იგივეს მის ხასიათზე. შეგვიძლია ვილაპარაკოთ წმინდა სულის პერსონალურობაზე, იმიტომ რომ ის წარმოადგენს წმინდა ხასიათს ღმერთში და ასევე ყველა მათგანში, ვისაც ღვთის მსგავსი ხასიათი გააჩნია, თუ ის, მაშინ როდესაც, არ წარმოადგენს პიროვნებას, გააჩნია თავისი ბუნება, პერსონალურობის არსებითი ელემენტები, რომლების შედგება ინტელექტის, გრძნობებისა და ნებისაგან. ამიტომ ჩვენ ვამბობთ, რომ მამის, ძისა და ასევე ღვთის ჭეშმარიტი ხალხის პერსონალურობას წმინდა სული წარმოადგენს; თუმცა ჩვენ არ შეგვიძლია იმის თქმა, რომ ის პიროვნებას წარმოადგენს, რადგან პიროვნება და მისი ხასიათი არ წარმოადგენს ერთი და იგივეს.




ესაიას 6:3, მათეს 3:16 და 12:31,32 არ საუბრობენ სამებაზე




  ესაიას 6:3: «წმიდაა! წმიდაა! წმიდაა ცაბაოთ უფალი!» (ამასთან დაკავშირებით ყურადღება მივაქციოთ ასევე გამოცხადების 4:8-ს) წარმოადგენს იმის მტკიცებულებას, როგორც ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ წმინდა სული პიროვნებაა. რაც აუცილებლად უნდა იქნეს აღიარებული, არის ის, რომ ეს მუხლი არ საუბრობს ამის შესახებ პირდაპირ. ასეთი აზრი ამ მუხლს მასში სიტყვა წმიდის სამჯერ გამეორების გამო მიეწერება. უნდა აღინიშნოს, რომ მასორეტულ ტექსტში, 1 და მე-8 მუხლებში სიტყვა adonai დგას, მაგრამ დ-რი გინზბურგი ამბობს, რომ სწორ სიტყვას იეჰოვა წარმოადგენს, რაც აშკარად სწორია, რადგან მე-8 მუხლი გვიჩვენებს, რომ ესაია იეჰოვას ხედავდა, როგორც ამას 1-ლი მუხლი გვიჩვენებს. ამ «გაგვეგზავნება»-ში, მე-8 მუხლიდან, სინამდვილეში იეჰოვა და ლოგოსი იგულისხმებიან, როგორც იეჰოვას წარმოამდგენლები იმ საქმეებში, რომლებიც ააქ მოიხსენიებიან, ისევე როგორც დაბადების 1:26-ში შემოქმედებასთან დაკავშირებით.

  ტრინიტარები დარწმუნებულები არიან, რომ მათ სამების მტკიცებულება აქვთ მათეს 3:16,17-ში, ეს მუხლები წარმოთქმული იქნა ჩვენი უფლის ნათლობასთან დაკავშირებით. ისინი ფიქრობენ, რომ აქ სამი პიროვნება გამოდის, რომლებიც ასეთი სახით შეადგენენ ღმერთს სამი სახით. ვპასუხობთ, რომ აქ მოიხსენიება სამი განსხვავებული ელემენტი და მხოლოდ ერთ ეწოდება ღმერთი; დარჩენილი ორიდან ერთს ღვთის სული ეწოდება და არა ღმერთი, ხოლო მეორეს კი თავად ღმერთმა უწოდა თავისი ძე და არა ღმერთი.

  სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ტრინიტარები ამ მუხლს საკუთარ აზრს ახვევენ მიუხედავად იმისა, თუ სინამდვილეში რაზე საუბრობს ის. ისინი კითხულობენ, განა ეს მუხლი სამ პიროვნებას არ მოიხსენიებენ? ვპასუხობთ, არა! აქ მოხსენიებულია მხოლოდ ორი პიროვნება, ხოლო მესამეს, რომელიც პიროვნებას არ წარმოადგენს, ღვთის სული ეწოდება, რომელიც, როგორც ჩანს, შეუძლებელია ღმერთში არსებულ სულს ნიშნავდეს, რადგან ღმერთი თავად წარმოადგენს სულს (იოანე 4:24). ის წარმოადგენს მის ძალას, რომლის მეშვეობითაც იქნა იესო ჩასახული და ცხებული როგორც ღვთის ძე (საქმეები 10:38).

  ის ფაქტი, რომ იესო მაშინ ღვთის მიერ იქნა ჩასახული, ღვთის სულის, მისი ძალის საშუალებით, ამტკიცებს, პირველი, რომ ის წარმოადგენს ღვთის ძეს და არა ღმერთს; მეორე, ამტკიცებს, რომ ის არ წარმოადგენს ღმერთს, რადგანაც თავად ღმერთი დაუსაბამოა, ამიტომ შეუძლებელია ის ჩასახული ყოფილიყო, ძე კი მამაზე უმცროსია; მესამე, ამტკიცებს, რომ ის არ წარმოადგენს ღმერთს, რადგან ღმერთი არაფერის საჭიროებას არ განიცდის, რაც მის, როგორც მსახურის კლასიფიკაციას მოახდენდა, მაშინ როდესაც იესოს ცხებამ ის ღვთის მსახურებისათვის მოამზადა.

  ზოგიერთი ტრინიტარი ყურადღებას ამახვილებს მათეს 12:31,32-ზე: «ყოველი ცოდვა და გმობა მიეტევება ადამიანს, მაგრამ სულის გმობა არ მიეტევება მათ; ვინც იტყვის სიტყვას კაცის ძის წინააღმდეგ, მიეტევება მას; მაგრამ ვინც იტყვის სიტყვას სული წმინდის წინააღმდეგ, არ მიეტევება მას, არც ამ წუთისოფლად და არც საუკუნო სოფლად».

  ისინი ამტკიცებენ, რომ რადგანაც იესო წარმოადგენს პიროვნებას, რომლის წინააღმდეგაც ხდება შეცოდება, მაშინ წმინდა სულიც პიროვნება უნდა იყოს, რომლის წინააღმდეგაც ხდება შეცოდება და რომლის წინააღმდეგ შეცოდებაც გაცილებით უარესია, ვიდრე იესოს წინააღმდეგ. მეჩვენება, რომ ამგვარად ისინი წმინდა სულს უფრო მნიშვნელოვან პიროვნებად წარმოაჩენენ, ვიდრე იესოს! მაგრამ მათ ეს არ ესმით. ყველა ცოდვა, რომელიც ადამის სისუსტისა და უგუნურების შედეგია, იესოს გამოსასყიდის საფუძველზე გვეპატიება, მაგრამ სინათლისა და ცოდნის წინააღმდეგ ცოდვები, შეგნებულ ცოდვებს წარმოადგენენ და წარმოადგენენ წმინდა სულის წინააღმდეგ ცოდვებს, მაგრამ არა როგორც პიროვნების წინააღმდეგ. როგორც უკვე შევნიშნეთ, წმინდა სული წარმოადგენს ღვთის წმინდა ხასიათს თავად მასში, იესოში და მის ჭესმარიტ ერში. ამიტომ ადამიანი, რომელიც შეგნებულად სცოდავს, ამ წმინდა ხასიათის წინააღმდეგ სცოდავს და არა წმინდა სულის, როგორც პიროვნების წინააღმდეგ.




იოანეს 14:17,26-ში; 15:26-ში და 16:7,8,13-15-ში არ მოიხსენიება სამება



  ტრინიტარები თავისი შეხედულებების დამტკიცებას, რომ წმინდა სული პიროვნებაა, ცდილობენ ყურადღების იმ ფაქტზე გამახვილებით, რომ იოანეს 14:17, 26; 15:26 და 16:7,8, 13-15-ში გამოყენებულია ნაცვალსახელები მამრობით სქესში. ვპასუხობთ:

  (1) ტრინიტარმა მთარგმნელებმა სექტანტური სახით ტენდენციურობა გამოავლინეს ამ თემის მხარდასაჭერადიოანეს 14:17-ში, სადაც ბერძნულ ტექსტში ყველა დაბოლოება, რომელიც წმინდა სულს შეეხება საშუალო სქესში დგას, იოანეს 14:26-ში, სადაც ორიდან ერთი საშუალო სქესში დგას, იოანეს 15:26-ში, სადაც სამიდან ერთი დგას საშუალო სქესში და იოანეს 16:7,8, 13-15-ში, სადაც უმთავრესად, ისინი მამრობით სქესში დგანან და სხვა შემთხვევებში, რომლებშიც სქესი განსაზღვრულად არ ყოფილა გამოხატული, რადგანაც გამოყენებულ ფორმებში მამრობითი და საშუალო სქესი ერთნაირს წარმოადგენს.

  (2) ეს წარმოშობს კითხვას, რატომაა ასეთი განსხვავება? ამ კითხვაზე პასუხი დაგვანახვებს, თუ როგორია ჩვენი მეორე შეხედულება ამ საკითხთან დაკავშირებით. განსხვავება იმ ფაქტიდან გამომდინარეობს, რომ ბერძნულ გრამატიკაში გრამატიკული სქესი დამოკიდებული არა სქესზე და მის განსხვავებებზე, როგორც რუსულ ენაში, არამედ არსებითი სახელის დაბოლოებაზე, მიუხედავად მამრ. ან მდედ. სქესის არსებობა ან არარსებობაზე, მაგალითად, ბერძნული სიტყვა ნუგეშისმცემელი ესაა parakletos, რომელსაც მამრობითი სქესი აქვს, მაგრამ არსებითი სახელია, რომელიც მთავრდება оs-ზე. ასეთი დაბოლოების მქონე ყველა არსებით სახელს, იშვიათი გამონაკლისით, მამრობითი სქესი აქვთ, მაშინ როდესაც ბერძნული სიტყვა სული, pneuma, საშუალო სქესისაა, რადგან წარმოადგენს არსებით სახელს დაბოლოებით ma. დაბოლოებები ბერძნულ ტექსტში, მუხლებში, რომლებსაც ჩვენ განვიხილავთ, რომლებიც ეხება parakletos, ყოველთვის მამრობითი სქესი აქვთ, მაშინ როდესაც pneuma-ს შეეხებიან, ყოველთვის საშუალო სქესი აქვთ. ამის მიზეზს შემდეგი წარმოადგენს: დაბოლოებები ბერძნულ ენაში თანხმობაში უნდა მოდიოდნენ, სხვა გარემოებებთანაც, იმ არსებითი სახელების სქესის თვალსაზრისით, რომლებთან მიმართებითაც გამოიყენებიან. ამიტომ, არსებითად მათ მამრობითი სქესი აქვთ ბერძნულ ენაში, როდესაც parakletos-ს შეეხებიან და შესაბამისად საშუალო სქესი აქვთ ბერძნულ ენაში როდესაც შეეხებიან pneuma-ს.

  და ამიტომ (3) ნაცვალსახელის სქესის მიხედვით, რომლებიც ამ ორ სიტყვასთან დაკავშირებით გამოიყენებიან, ჩვენ არ შეგვიძლია ასე თუ ისე დასკვნის გაკეთება, წმინდა სული პიროვნებაა თუ არა. ეს წმინდა წერილი ყველა იმ ნაწილების სწავლებებიდან უნდა გავიგოთ, რომლებიც გამოთქმა წმინდა სულს იყენებენ. ჩვენმა კვლევან მართლაც მრავალრიცხოვანი მტკიცებულება მოგვცა იმისა, რომ წმინდა სული პიროვნება არ არის. ტრინიტარმა მთარგმნელებმა იციან ზემოთ მოყვანილი გრამატიკული წესები, მაგრამ როგორც ჩანს საკუთარ სექტანტობაში, რომელსაც ეჭვგარეშეა ისინი ყოველთვის მაგრად ებღაუჭებოდნენ, მუხლების ისე თარგმნის მიდრეკილებას ავლენდნენ, როგორი თარგმანიც მათ შეხედულებებს დაუჭერდა მხარს.

  ყოველივე ზემოთთქმულის თანახმად, მამრობითი სქესის დაბოლოებები იოანეს 14:17,26 და 16:7,8,13-15-ში არ ამტკიცებს, რომ წმინდა სული პიროვნებაა, ისევე, როგორც საშუალო სქესის დაბოლოებები არ ამტკიცებენ ამ მუხლებში, რომ წმინდა სული პიროვნება არ არის. ამიტომ ბრძოლა, რომლებსაც ტრინიტარები მართავენ იმის საფუძველზე, რომ მამრობითი სქესის დაბოლოებები, რომლებიც ამ მუხლებშია გამოყენებული, ამტკიცებენ, რომ წმინდა სული პიროვნებაა, უცილობლად დამარცხებისთვისაა განწირული. მაგრამ, ჩვეულებრივ (ინგლისურ ენაში – ავტორის შენიშვნა) ისეთი რამეების განსასაზღვრად, რომლებიც ძალას გამოხატავენ - მამრობითი სქესის დაბოლოებებს ვხმარობთ, ხოლო დელიკატური რამეების – მდედრობითი სქესის დაბოლოებებს. ჩვენ ხშირად წმინდა სულს მამრობითი სქესის ნაცვალსახელით მოვიხსენიაბთ, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ის პიროვნებაა. არამედ აქ წმინდა სულისადმი მიმართვა გამოხატულია საშუალო სქესის დაბოლოებებით, ქვემოთ ხაზგასმით, რათა ნათლად გამოჩნდეს, კონტრასტი იმ შეცდომასთან მიმართებით, რომლის შესახებაც ამ თემაში ვსაუბრობთ.




ფრაზა წმიდა სული საქმეების 5:3, 4, 8:29, 10:38-ში და ა.შ.



  ტრინიტარები ამტკიცებენ, რომ საქმეების 5:3, 4-ში მათ იმის მტკიცებულება იპოვეს, რომ წმინდა სული ღმერთია: "მაგრამ პეტრემ თქვა: ანანაა, რატომ აღავსო სატანამ შენი გული, რომ გეცრუა სული წმინდის მიმართ და დაგემალა ყანის ფასი?... ხალხს კი არ ეცრუე, არამედ ღმერთს". მათ ასე ესმით: მოატყუო წმინდა სულს – ნიშნავს მოატყუო ღმერთს. ჩვენ კი ვამტკიცებთ, რომ წმინდა სული მოტყუება – ღმერთის მოტყუებაა, მაგრამ უარვყოფთ იმას, რომ წმინდა სული ღმერთია. ამას ილუსტრაცია დაგვანახებს, მაგალითად: ინგლისის სამეფო მოსამართლეთაგან ერთ-ერთი, რომელიც მოსამართლის მოვალეობებს ასრულებს და ამ თანამდებობაზე მსახურობს, წარმოადგენს მეფის წარმომადგენელს და ყველაფერს მეფისათვის აკეთებს. მაგრამ განა შეიძლება იმის თქმა, რომ ეს მოსამართლე მეფეა?

  მსგავსად ანანია პეტრეს ატყუებდა, რომელიც იმ გარემოებებში მსახურობდა როგორც მოციქული, ღვთის წარმომადგენელი და არა მხოლოდ ღვთის წმინდა ძალის იარაღს წარმოადგენდა, არამედ ასევე ღვთის გულის, გონებისა და ნების, ანუ ხასიათის თანამონაწილეს. ამიტომ ის წმინდა სულს ატყუებდა, ხოლო რადგანაც წმიდა სული ღვთის ძალასა და ხასიათს წარმოადგენდა პეტრეში, ამ სიტუაციაში ის წარმოადგენდა ღმერთს. ანანია, ღვთის წარმომადგენლის მოტყუებით, ღმერთს ატყუებდა. აქედან გამომდინარე, ჩვენ ვხედავთ, რომ აქ არაფერი მიუთითებს იმაზე, რომ წმინდა სული არის ღმერთი.

  ასევე საქმეების 8:29-ც არ ამტკიცებს, რომ წმინდა სული პიროვნებაა: "სულმა უთხრა ფილიპეს". ფილიპეში არსებულმა ღვთაებრივმა ხასიათმა სურვილი აღძრა მასში, რომ ეთიოპელი დიდებულისათვის დაემოწმებინა. იგივე ხასიათი და, შესაძლოა, ღვთაებრივი ძალა, ეხმარებოდა მოციქულ პავლეს აზიაში მოგზაურობისას (საქმეები 16:6). მასში და სხვებში ამ ხასიათის არსებობა იმითაც დასტურდება, რომ მას ყოველ ქალაქში დევნა ელოდა (საქმეები 20:23), სამაგიეროდ ძალამ და ხასიათმა, ეფესოს კრების წარჩინებულები, როგორც საქმეების 14:23-შია ჩაწერილი,ცველებად დაადგინეს (საქმეები 20:28).

  მუხლი, რომელიც საქმეების 10:38-შია მოცემული, მოიხსენიებს ღმერთს, ქრისტეს და წმინდა სულს. ტრინიტარები წმინდა წერილის თითოეულ იმ მუხლს მიმართავენ, რომელშიც ღმერთი, იესო და წმინდა სულია ნახსენები, როგორც მათი თეორიის წარმოსახვით მტკიცებულებებს – აშკარა სოფიზმი. თუმცა აქ არაფერია ისეთი, რაც იმაზე მიუთითებდა, რომ ღმერთი და იესო ერთიდაიგივე პიროვნებაა და ამავდროულად ერთი პიროვნების ორ ნაწილს წარმოადგენენ. პირიქით, ის ფაქტი, რომ ღმერთმა სცხო იესო, იმაზე მიუთითებს, რომ ის იესოზე დიდია, რაც იესომ მრავალჯერ დაადასტურა, როდესაც, მაგალითად, იოანეს 14:28-ში თქვა: «მამა ჩემზე უმეტესია». გარდა ამისა, საქმეების 10:38-ში ერთი მინიშნებაც კი არ არის წმინდა სულზე როგორც ცალკეულ პიროვნებაზე ან არსებაზე. პირიქით, ეს მუხლი სრულ თანხმობაშია სწავლებასთან, რომ წმინდა სული ღვთის ხასიათს წარმოადგენს, რადგან წმინდა სული გამოყენებული იქნა, როგორც სიმბოლური საცხები ზეთი.




რომაელების 8:11 და 15:30 არ საუბრობენ სამებაზე



  ზოგიერთი ტრინიტარი რომაელების მიმართ პავლეს მიწერილი წერილის 8:11-ს იყენებს, იმის დამტკიცების მცდელობისას, რომ მამა, ძე და წმინდა სული ერთად მონაწილეობდნენ იესოს მკვდრეთით აღდგენაში, რაც სამების არსებობას ადასტურებს. მაგრამ, რომაელების 8:11-ის გამოკვლევისას, ჩვენ ასეთ აზრს ვერ ვპოულობთ. ეს მუხლი იმას კი არ ამბობს, რომ სულმა აღადგინა იესო, არამედ, «თუ მისი სული [ძალა], ვინც [იეჰოვას სული და არა სული, რომელმაც] მკვდრეთით აღადგინა იესო, დამკვიდრებულია თქვენში, ქრისტეს მკვდრეთით აღმდგენი [იეჰოვა] გააცოცხლებს თავისი სულით, რომელიც მკვიდრობს თქვენში». ამიტომ ტრინიტართა მტკიცებულებები აშკარად მცდარია.

  ისინი ამტკიცებენ, რომ რომაელების 15:30 იმის მტკიცებულებას წარმოადგენს, რომ წმინდა სული სამების მესამე პირს წარმოადგენს, რადგამ მისი სიყვარულით სთხოვს მოციქული პავლე, როდესაც ის თავის ჯრისტიან ძმებს სთხოვს «ჩვენი უფლის იესო ქრისტესა და სულის სიყვარულით», რათა ერთად ელოცათ მისთვის. მაგრამ მას სამების მესამე პირი არ დაუსახელებია, ის საუბრობდა პირადად მათი სულის სიყვარულზე, რომელიც წარმოადგენს ღვთის ხასიათს თავად მასში და სხვებში. 2თესალონიკელების 2:10-ში პავლე მსგავსად საუბრობს ზოგიერთ პირზე, რომლებმაც არ მიიღეს «ჭეშმარიტების სიყვარული».




1 კორინთელების 12:4-6, 2 კორინთელების 13:13 და ეფესოელების 4:30-ის გამოკვლევა


  ასევე 1 კორინთელების 12:4-6 არ ასწავლის, და რც კი მოიცავს საკუთარ თავში სამების შესახებ აზრს, თუმცა ტრინიტარებს ის მათი დოქტრინის მტკიცებულებად მოჰყავთ. ისინი, ვინც მას სამების სწავლების დასამტკიცებლად იყენებენ, ამბობენ, რომ მე-4 მუხლი წმინდა სულს ეხება, რაც სიმართლეს წარმოადგენს, მე-5 მუხლი კი იესოს ეხებაო, რაც ასევე სიმართლეა. მაგრამ ყურადღება მივაქციოთ, რომ მე-4 მუხლი სულს ღმერთად არ მოიხსენიებს, არც მე-5 მუხლი უწოდებს იესოს ღმერთს, არამედ მხოლოდ მამას ეწოდება, აქ ჩამოთვლილი 4-6 მუხლებში, ღმერთი, კერძოდ კი მე-6 მუხლში. პირიქით, მე-5 მუხლი იესოს უფალს უწოდებს მე-6 მუხლისაგან განსხვავებით, რომელიც მამას ღმერთს უწოდებს, რაც სამების დოქრინას ანგრევს. ამიტომ მე-5 და მე-6 მუხლებში ძე და მამა კონტრასტულად არიან ნაჩვენები: პირველი როგორც უფალი (არა იეჰოვა), ხოლო მეორე როგორც ღმერთი. ეს ზუსტად იგივე კონტრასტია, რომელიც გაცილებით ნათლად  იკვეთება 1 კორინთელების 8:6-ში, სადაც მამას ერთი ღმერთი ეწოდება, ძეს კი – ერთი უფალი. კონტრასტი, რომელსაც ამ ორ ფრაგმენტში ვხედავთ, იმაზე მეტყველებს, რომ მამა, და არა ძე, წარმოადგენს ყოვლისშემძლე ღმერთს. ამიტომ 1 კორინთელების 12:4-6 უარყოფს ტრინიტარულ დოქტრინას.

  ტრიიტარები როგორც მათი დოქტრინის მტკიცებულებას მოციქულთა კურთხევას გვთავაზობენ: «მადლი ჩვენი უფლის იესო ქრისტესი, სიყვარული ღვთისა და ზიარება [მოზიარეობა] სული წმინდისა ყველა თქვენგანთან» (2 კორინთელები 13:14). აქ ჩვენ კვლავ ვხედავთ, რომ მოხსენიებულნი არიან მამა, ძე და წმინდა სული, მაგრამ ყურადღება მივაქციოთ, რომ ისინი არ არიან წარმოდგენილნი როგორც სამი პიროვნება, თუმცა აქ ყოველ ეჭვ გარეშე არის ორი პიროვნება, ხოლო მესამე არ წარმოადგენს პიროვნებას, როგორც ზემოთ უკვე ვისაუბრეთ. შემდგომ ჩვენ დავინახავთ, რომ ეს მუხლი არ საუბრობს იმის შესახებ, რომ ეს სამი პიროვნებაა და ერთ ღმერთს წარმოადგენენ, პირიქით, აქ მხოლოდ მამას ეწოდება ღმერთი. და მაინც, იესოს, იმის ნაცვლად, რომ ღმერთი ეწოდოს, უფალი ეწოდება. ჩვენ აქ იმავე კონტრასტს ვხედავთ მამასა და ძეს შორის, როგორც 1 კორინთელების 8:6-სა და ვითომდა სამების დამადასტურებელ სხვა მუხლებში ვნახეთ. აქ მამას ღმერთი ეწოდება, ძეს კი – უფალი. ამიტომ ეს ურთიერთ დაპირისპირება ამტკიცებს, რომ ძე არ წარმოადგენს ყოვლისშემძლე ღმერთს და ასეთს მხოლოდ მამა წარმოადგენს. ამიტომ ეს მუხლი უარყოფს სამებას.

 ტრინიტარები ასევე ციტირებენ ეფესოელების 4:3-6 როგორც მათი დოქტრინის მტკიცებულებას. თუმცა სული, იესო და მამა მოხსენიებულნი არიან ამ ფრაგმენტში, ისინი კონტრასტულად არიან წარმოდგენილნი ერთმანეთთან მიმართებით, რომელიც გვიჩვენებს, რომ მხოლოდ მამა წარმოადგენს უზენაეს არსებას. მოდით ყურადღება მივაქციოთ იმას, რომ ეს მუხლი სულს არ უწოდებს არც «უფალს» და არც «ღმერთს». ასევე შენიშნეთ, რომ თუმცა ეს მუხლი ძეს ერთ უფალს უწოდებს (adon, ის განსხვავდება იეჰოვასაგან), ის მას არ უწოდებს ერთ ღმერთს, მაშინ როდესაც წოდება ღმერთი, მამის მიმართაა გამოყენებული. კონტრასტი ქრისტიანული ერთობის შვიდ ასპექტში – (1) ერთი სული, (2) ერთი ხორცი, (3) ერთი იმედი, (4) ერთი უფალი, (5) ერთი რწმენა, (6) ერთი ნათლობა და (7) ერთი ღმერთი – ნათლად ამტკიცებს, რომ პირველი ექვსიდან არცერთი არ წარმოადგენს ღმერთს, მაშინ როდესაც ის ჩვენი ერთობის მეშვიდე ასპექტს წარმოადგენს (იოანე 17:11,21). ამიტომ ეს მუხლი უარყოფს სამებას.

  ტრინიტართაგან ზოგიერთი ეფესოელების 4:30-ს მიმართავს: «ნუ შეაჭირვებთ (დაანაღვლიანებთ) წმინდა სულს». იმის დამტკიცების მცდელობისას, რომ წმინდა სული პიროვნებაა, ისინი ამტკიცებენ, რომ მხოლოდ პიროვნებები შეიძლება დანაღვლიანდნენ. მაგრამ ეს ასე არ არის! წმინდა ხასიათი ღმერთში, ქრისტეში, სხვებში და თავად ადამიანში შეიძლება დანაღვლიანებული იყოს, როდესაც ის მეტ-ნაკლებად შორდება ქრისტეს და კვლავ ცოდვაში, ცდუნებაში, ეგოიზმსა და ქვეყნიურ სულში ცხოვრებას უბრუნდება.




1 პეტრეს 1:2 და გამოცხადების 1:4, 5 არ საუბრობენ სამებაზე



  ტრინიტარები 1 პეტრეს 1:2-ს იყენებენ როგორც ერთ-ერთ მტკიცებულებას. მათი მეთოდის თანახმად, საკუთარი აზრები მიაწერონ თითოეულ მათ მიერ გამოყენებულ მუხლს, ისინი საკუთარ აზრებს ამ მუხლსაც მიაწერენ – eisegesis. ეს მუხლი არ საუბრობს, და არ შეიცავს აზრს, რომ არსებობს სამი პიროვნება, რომლებიც ერთ ღმერთს წარმოადგენენ. პირიქით, აქ მხოლოდ მამას ეწოდება ღმერთი, მაშინ როდესაც იესოს უფალი ეწოდება, ამიტომ არსებობს განსხვავება, რომელიც ვითომდა ტრინიტარული მტკიცებულებების შემცველი მუხლების უმრავლესობში ვნახეთ. გარდა ამისა, მე-3 მუხლი უარყოფს ტრინიტართა დოქტრინას, რადგან პირდაპირ უწოდებს უზენაეს არსებას «ღმერთ[ს]… ჩვენი უფლის - იესო ქრისტეს მამა[ს]». შემდეგ, სიტყვა სული მე-2 მუხლში აშკარად აღნიშნავს არა სულიერ არსებას, არამედ ახალ გულს, გონებასა და ნებას, რომლებმაც ღვთისაგან მიიღეს შობა (1 იოანე 5:4), რადგან მოციქული პეტრე გვიჩვენებს, როგორ ივსება ჩვენი მიძღვნა – «სულის მიძვნით [ბერძნულ ტექსტში]», რომელშიც ახალი გული, გონება და ნება განწმენდის პროცესს გადიან – ეს მიძღვნა კი შესაბამისი მორჩილების განვითარებისა და იესო ქრისტეს სისხლით პკურებით ხდება.

  ასევე მსგავსი სახით მიაწერენ ტრინიტარები საკუთარ აზრებს გამოცხადების 1:4,5, რომელიც არ საუბრობს, და საკუთარ თავში არც კი მოიაზრებს მსგავს აზრს, რომ არსებობს სამი არსება, რომლებიც შეადგენენ ღმერთს და მისი შემადგენელი ნაწილები არიან. ეჭვიც კი არ არსებობს, რომ ღმერთია წარმოდგენილი წინადადებაში «რომელიც არის, იყო და იქნება», მიუხედავად იმისა რომ მუხლში სიტყვა ღმერთი არ არის ნახსენები. მე-4 და მე-5 მუხლებში ის აშკარად გამოყოფილია იესო ქრისტესაგაგ. ტრინიტარული დოქტრინა რომ სწორი ყოფილიყო, მაშინ იესო ჩართული იქნებოდა ფრაგმენტში «რომელიც არის, იყო და იქნება», მაგრამ გამოთქმა «რომელიც არის», რომელიც საკუთარ თავში ღვთაებრივ მარადიულობას მოიცავს წარსულში, შეუძლებელია იესოს ეხებოდეს, იმიტომ რომ მას ჰქონდა დასაბამი და ამიტომ არ ყოფილა მარადიული (კოლოსელები 1:15; გამოცხადება 3:14).

  გარდა ამისა, მე-6 ამტკიცებს, რომ იესო არ წარმოადგენს ღმერთს, რადგან ღმერთს აქ მისი მამა ეწოდება. წმინდა წერილის ეს მონაკვეთი საერთოდ არ მოიხსენიებს წმინდა სულს, ამიტომ ვერ იქნება გამოყენებული ვითომდა სამების დოქტრინის მტკიცებულებად.

  ღვთის შვიდი სული მე-4 მუხლში, სიტყვა სულის ერთ-ერთი მნიშვნელობის თანახმად, აღნიშნავენ სწავლებებს (2 თესალონიკელები 2:2,8; 1 იოანე 4:1-3; 5:6; გამოცხადება 19:10) და წარმოადგენენ ბიბლიის სწავლების შვიდ პუნქტს: (1) დოქტრინალურს, (2) ეთიკურს, (3) აღთქმების, (4) დარიგებების, (5) წინასწარმეტყველურს, (6) ისტორიულსა და (7) ტიპობრივს. მათი საშუალებით, როგორც მე-4 მუხლი გვასწავლის, ჩვენ მადლსა და მშვიდობას ვიღებთ. ეს ნაწყვეტი – ისევე როგორც, მოციქულთა ყველა წერილების წინასიტყვაობაში მდგარი გამოთქმა «მადლი და მშვიდობა» – არანაირად არ მოიხსენიებს, რომ ისინი წმინდა სულისაგან უნდა გამომდინარეობდნენ, რადგან ამ სურვილების წარმომთქმელები ამბობენ, რომ ისინი ღვთისა და ქრისტესაგან მომდინარეობენ, ეს კი სამებას უარყოფს.

  ამ საკმაოდ გრძელ კვლევაში ჩვენ ვცდილობდით წარმოგვედგინა პოზიტიურად ჭეშმარიტი, ბიბლიური კავშირი ჩვენს მოსიყვარულე ზეციერ მამასა და ჩვენს ძვირფას უფალ იესოს შორის, და ასევე ორივე მათგანიდან გამომდინარე წმინდა სულს შორის. ჩვენ ასევე ვცდილობდით უარგვეყო მრავალი წარმოსახვითი მტკიცებულება, რომლებიც ვითომდა მხარს უჭერენ სამების შესახებ ცდუნებას, რომლებსაც ტრინიტარები ავრცელებენ. ჩვენ დავრწმუნდით, რომ ისევე, როგორც დაგონი, ფილისტიმელთა ღმერთმა, ვერ შეძლო დგომა და შერცხევილი დაეცა ღვთაებრივი აღთქმის კიდობნის წინაშე (1 მეფეები 5), ასევე სამების შესახებ დოქტრინასაც არ შეუძლია "დგომა" და შერცხვენილი ეცემა ღვთაებრივი სიტყვის სინათლის წინაშე, რომელიც ჩვენს დღეებში ანათებს (იგავები 4:18).

  ჩვენ ვიმედოვნებთ, რომ მრავალი მიიღებს დახმარებას ამ კვლევიდან და შეწყვეტს თავის ქმედებებს, – ჩვენი უფლის ზედმეტად განდიდებას, – რაც ეჭვგარეშეა, რომ ანაღვლიანებს იესოს და აღარ მიაწერენ მას მამის თანასწორობასა და თანამარადიულობას, არამედ საკუთარ გულებში და გონებაში იეჰოვას მიაწერენ პირველობას, როგორც ამას ბიბლია აკეთებს. ო, ჩქვენ რომ ყოველთვის სწორად და ბიბლიური სწავლების თანახმად : «ტახტზე მჯდომარესა [მამას] და კრავს  [იესოს] კურთხევა[ს] და პატივ[ს], დიდება[ს] და ძლიერება[ს] უკუნითი უკუნისამდე» (გამოცხადება 5:13)!



(მცირედი შემოკლებებით)
----------------------------------------------------------------------

ნათარგმნია: jwantibiotic.blogspot.com

ასევე წაიკითხეთ:

ზოგიერთი ცნობა სამების სწავლების ისტორიული განვითარების შესახებ

ციტატები სამებაზე

70 კითხვა მათთვის ვისაც სწამს სამება